HUKUK DAİRESİ DOSYA NO : 2021/1780 KARAR NO : 2022/883 T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ : AMASYA İŞ MAHKEMESİ TARİHİ : 19/03/2021 NUMARASI : 2020/229 ESAS, 2021/126 KARAR DAVA KONUSU : İş (Yurt Dışı Hizmetlerin Belirlenmesi İstemli) KARAR : a) söz konusu engelin kendisinin makul kontrolü dışında olduğunu; ve b) söz konusu engelin sözleşmenin kurulması sırasında makul olarak öngörülemeyeceğini; ve c) Etkilenen Tarafın engelin etkilerinden makul olarak kaçınamayacağını veya bu etkilerin üstesinden gelemeyeceğini, kanıtlaması halinde ve kanıtladığı ölçüde, bir tarafın sözleşmesel yükümlülüklerinden bir veya daha fazlasını yerine getirmesini önleyen veya engelleyen bir olay ya da durumun (“Mücbir Sebep Olayı”) ortaya çıkmasını ifade eder....

Şu halde yapılması gereken iş; Ayrıntıları Dairemizin bozma kararında açıkça belirtildiği üzere, rant sigortasına giriş tarihini de kapsayan yurt dışı hizmetlerin tamamının, prim iadesi suretiyle tasfiye edilip edilmediği davalı Kurumdan sorularak usulünce yapılacak araştırmayla saptanmalıdır. Bu araştırma yapılırken, 11.09.2014 tarihli Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6552 sayılı Kanunun ile 3201 sayılı Kanunda yapılan değişikliklerin ardından davalı Kurum tarafından çıkarılan 29.09.2014 tarih ve 2014/27 sayılı Genelge'de ...'dan prim iadesi alınan sürelerdeki çalışmaya başlanılan tarihin ülkemizde sigorta başlangıcı olarak kabul edileceği belirtilmiş olduğundan; davacının anılan Genelge kapsamında Kuruma başvurusunun bulunup bulunmadığı araştırılıp, bu yönde kurumca uyuşmazlığın devam ettirilip ettirilmediği belirlenmeli ve sonucuna göre bir karar verilmelidir....

Ben yurt dışında çalıştığımda aylık 1.600 Dolar alıyordum yurt içinde çalıştığımda ise asgari ücret alıyordum.’’ şeklinde beyanda bulunmuş olup, yurt içi ve yurt dışı ücretlendirmenin farklı olduğu tanık anlatımı ile açıklığa kavuşmuştur. Davacının Emniyetten gelen yurda giriş çıkış kaydına göre 09.10.2010- 27.11.2011 tarihleri arasında yurt dışı şantiyesinde çalıştığı sabit olmakla, bu dönem için yurt içi çalışmalarından farklı olarak davalı tarafın tanığı olan ...’ın beyanı ile de doğrulandığı üzere aylık 1.600 USD ücret aldığının gözetilmemesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.4-Somut olayda; davacı tarafça dava 02.11.2015 tarihinde ıslah edilmekle, ıslah dilekçesi davalı vekiline 09.11.2015 tarihinde tebliğ edilmiş ve 21.11.2015 tarihinde yasal süresi içerisinde davalı tarafça ıslaha karşı zamanaşımı def’inde bulunulmuştur....

V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE ESASIN İNCELEMESİ 3201 sayılı Yasa kapsamında yapılan 5825 günlük yurt dışı hizmet borçlanmasının, 20.11.1995 tarihinden ileriye doğru maledilmesi ve buna göre bağlanan aylığın bağlandığı tarih itibariyle yeniden hesaplanması istemiyle açılan davada, davanın kabulüne karar verilmiş ise de; söz konusu hüküm eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeye dayalıdır....

V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE ESASIN İNCELEMESİ Davanın yasal dayanağı; Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkındaki 3201 sayılı Kanunun “Amaç ve kapsam” başlığını taşıyan 1’inci maddesinde; 18 yaşını doldurmuş Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerin, Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri hâlinde, bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirileceğini hüküm altına almıştır. 3201 sayılı Yasanın, 17/04/2008 tarih ve 5754 sayılı Yasanın 79. maddesi ile değişik “ Süre tespiti ve sigortalılığın başlangıcı” başlıklı 5. maddesi ise “Yurt dışındaki sigortalılık sürelerinin...

V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME: Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkındaki 3201 sayılı Kanunun “Amaç ve kapsam” başlığını taşıyan 1’inci maddesinde; 18 yaşını doldurmuş Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerin, Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri hâlinde, bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirileceğini hüküm altına almıştır. 3201 sayılı Yasanın, 17/04/2008 tarih ve 5754 sayılı Yasanın 79. maddesi ile değişik “ Süre tespiti ve sigortalılığın başlangıcı” başlıklı 5.Maddesi ise “Yurt dışındaki sigortalılık sürelerinin tespitinde...

Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden TL'ye çevrilerek yansıtıldığı ancak yasal defterlerde bu satışlara ilişkin herhangi bir tahsilat kaydının yer almadığı, mükellef kurum yetkilisine, yurt dışı firmalarla iş bağlantılarının nasıl kurulduğu, ihraç edilen mallara ilişkin siparişlerin kendilerine nasıl verildiği, yurt dışı müşterilerle yapılan ihracat işlemine ilişkin aralarında bir sözleşme olup olmadığı, yurt dışı firmaların alacakları mallara ilişkin herhangi bir sipariş formu olup olmadığı, ihracat faturalarına ait bedellerin tahsil edilip edilmediği, tahsil edildiyse ne şekilde ve ne zaman tahsil edildiği ve buna ilişkin tarafımıza bir belge sunulup sunulamayacağı sorulmuş olup, mükellef kurum yetkilisi cevaben; "Yurt dışı firmalarla ilgili aramızda düzenlenen bir sözleşme bulunmamaktadır. Yurt dışı firmalarla bağlantılarımızı internet üzerinden kurduk ve siparişleri bu şekilde aldık. Yurt dışı firmalarla ilgili aramızda bir sipariş formu bulunmamaktadır....

reddinin kanunlara ve hukuka aykırı olacağını, yapılan tebligatın usulsüz olduğuna ve yapılan borçlandırma işleminin geçerliliğine ilişkin olarak 21/09/2020 tarihinde davalı SGK'ya yazı gönderdiklerini ancak yazıya henüz cevap verilmediğini beyanla; müvekkilinin yurt dışı borçlanma talebi nedeniyle davalı SGK tarafından yurt dışı borçlanma evrakının tebliğinin usulsüz olmasından kaynaklı olarak davalı Kurumca yapılan işlemlerin iptali ile yurt dışı borçlanmasının geçerli olduğunun kabulünü ve bununla ilgili olarak borçlanma sürelerinin ve borçlanma ücretinin tespitini talep ve dava etmiştir....

Yurt dışında geçen hizmetin geçersiz sayılması üzerine davacının hizmeti 2811 güne düştüğünden aylık bağlama koşullarını yitirmiş ve kurum da 18.01.2016 günlü yazı ile yaşlılık aylığı kestiğini davacıya bildirmiştir. 17.08.2012 gün ve 104644/SRŞ/01 sayılı soruşturma raporunda; davacının yurt dışı hizmet belgesinin sahte içerikli olduğu, Libya'da çalışan vatandaşların hangi şirketlerde ve hangi sürelerle çalıştıklarına dair Trablus Büyükelçiliği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliğinde bilgi bulunmadığı, yurt dışı hizmet belgelerinin vatandaşlar tarafından gönderilen pasaport veya bonservis fotokopileri üzerinde yapılan incelemeler sonucunda düzenlendiği belirtilmiştir....

Uyuşmazlık, davacının yurt dışı hizmet borçlanmasına ait sürelerin 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre hangi sigortalılık haline göre geçmiş sayılacağının belirlenmesi noktasında toplanmaktadır. 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun'un 5.maddesine 17.04.2008 tarih ve 5754 sayılı Kanun'un 79.maddesi ile eklenen (yürürlük tarihi 08.05.2008) 4.fıkraya göre "Yurt dışı hizmet borçlanmasına ait süreler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre hangi sigortalılık haline göre geçmiş sayılacağının belirlenmesinde; Türkiye'de sigortalılıkları varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılıkları yoksa aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir."...