"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Uyuşmazlık taşınmaz üzerine davalı lehine konulan intifa (irtifak) hakkının terkini ve irtifak hakkı bedelinin tahsiline ilişkindir. Mahkemece intifa (irtifak) hakkının terkinine, irtifak hakkı bedeli isteminin reddine ilişkin talebin reddine karar verilmiş, hüküm ...tarafından irtifak hakkı bedeline ilişkin temyiz edilmiştir. Uyuşmazlığın bu niteliğine göre temyiz incelemesi dairemizin görevi dahilinde olmayıp Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin görevi dahilinde olduğundan dosyanın adı geçen Daire Başkanlığına gönderilmesine, 08.03.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Dosya içindeki bilgi ve belgelerden; dava konusu taşınmaz üzerindeki enerji nakil hattının davalı idare tarafından deplase edilmesi üzerine, davacının taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkının da terkini istemiyle davalı idareye başvurduğu, idarece irtifak hakkının terkini karşılığı olarak 490.040,00 TL belirlendiği, davacı tarafça bu bedel ödenerek, tapu kaydındaki irtifak hakkının terkin edildiği anlaşılmıştır. 3. Somut olayda uyuşmazlık; 2942 sayılı Kanun'un 22 nci maddesi uyarınca tarafların anlaşmasıyla vazgeçme ve devir değil, dava konusu taşınmazdan geçen enerji nakil hattının deplase edilmesi nedeniyle söz konusu irtifak hakkının bedeli karşılığı terkini, yani Borçlar Hukuku anlamında bir icap ve kabul ilişkisi temeline dayanmaktadır....
davalı idareyi müvekkilin taşınmazına adeta ortak etmek ve müvekkilin anayasal hakkı olan mülkiyet hakkının ihlal edilmesi anlamına geldiğini, dosyaya sunulu 04.02.2021 tarihli heyet raporunda demonte edildiği tespit edilen havai hat ile ilgili irtifak hakkının terkini amacıyla dava konusu edilen 281,25 TL tutarındaki irtifak bedeli için Yargıtay ve Bölge Adliye Mahkeme kararları ışığında 3 alternatifli hesaplama yapıldığını, bilirkişiler tarafından üçüncü alternatif olarak irtifak hakkının terkini için Yargıtay kararına atıfta bulunarak ödenen bedelin yasal faiz ile güncellenmesi ile hesap yapılmış olup, hak ve nesafet kurallarına da uygun bir hesaplama olduğunu, istinaf talebinin kabulü ile İstanbul Anadolu 9....
Mahkemece davanın kabulü ile; irtifak hakkı şerhinin kaldırılması bedelinin 3.584,76- TL olarak kabulüne, bedelin davalı idareye ödenmesine, taşınmaz üzerinde bulunan daimi irtifak hakkının ve tapudaki şerhin kaldırılmasına karar verilmiş, karara karşı taraf vekillerince istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; irtifak hakkının bedelsiz olarak terkini gerektiğini, irtifak hakkı bedelinin tamamının faizi ile idareye iade edilmesine karar verilmesinin hatalı olduğunu, ileri sürmüştür. Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; demontaj işleminin yapılmasının irtifak hakkının kaldırılmasına gerekçe gösterilemeyeceğini, davanın süre yönünden reddi gerektiğini, irtifak şerhinin iptalinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür....
İrtifak hakkının günümüz koşulları dikkate alındığında yağmurluk ve çamaşırlık ihtiyacının tamamen ortadan kalkdığı; ışıklık ihtiyacı için ise yüküne oranla sağladığı yararın çok az olduğu görüldüğünden ve 15 ve 28 numaralı parsellerin ışıklık ihtiyacının 28 numaralı parselin 1, 2 ve 3. katlarında bırakılacak minimum arka bahçe mesafesi karşılanması şartıyla dava konusu irtifak hakkının devamına gerek olmadığı kanaatine varılmıştır." görüşüne yer verilmiştir. Görüldüğü üzere irtifak hakkının terkini "28 parselin 1, 2 ve 3. katlarında bırakılacak minimum arka bahçe mesafesi karşılanması şartına" bağlanmıştır. Mahkemece bu husus gözardı edilerek irtifak hakkının terkinine karar verilmiştir. Oysa davalı parseline plan ve projesi belediyece onaylanan ruhsata göre bina yapılmış ve yapı kullanma izin belgesi alınmıştır. Davalının ışıklık ihtiyacı devam etmektedir....
Bankası ... şubesine 1 parsel için 34.977,00 TL, 2 parsel için 35.763,00 TL, 3 parsel için 60.522,00 TL bedelleri itirazı kayıtla yatırdığını, irtifak hakkının tapuda ... lehine tesis edildiğini, irtifak hakkının ...'tan ... geçip geçmediğinin belli olmadığını, fiilen ve hukuken kalkmamış olan irtifak hakkının terkini için davalının bedel talep etmesinin hukuka aykırı olduğunu, bu nedenle müvekkili tarafından haksız ve hukuka aykırı olara alınmış olan toplam bedelin yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. II. CEVAP Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın haksız ve yersiz açıldığını, söz konusu parseller üzerinden 154 kw lık ... 1....
Yönetim Kurulu kararı ile üzerindeki enerji nakil hattının deplase edilmesi üzerine davacının taşınmazların tapu kaydındaki irtifak haklarının da terkini istemiyle davalı idareye başvurduğu, idarece irtifak hakkının terkini karşılığı olarak 82.693,00,00 TL bedel belirlendiği, davacı tarafça bu bedel ödenerek tapu kaydındaki irtifak hakkının terkin edildiği,davacının tapu maliki ile kat karşılığı insaat sözleşmesi yapan ve tapuda adına 42/100 hisse için kat karşılığı insaat şerhi bulunan şirketin yasal temsilcisi olduğu anlaşılmıştır. Dava konusu uyuşmazlık dava konusu taşınmazdan geçen enerji nakil hattının deplase edilmesi nedeniyle söz konusu irtifak hakkının bedeli karşılıında terkini, yani Borçlar Hukuku anlamında bir icap ve kabul ilişkisi temeline dayanmaktadır. Bu durumda ise; irtifak hakkı bedelinin; Kamulaştırma Kanununun değer biçmeye ilişkin 11.maddesinin hükümleri kıyasen uygulanarak belirlenmesi gerektiği tartışmasızdır....
Yönetim Kurulu kararı ile üzerindeki enerji nakil hattının deplase edilmesi üzerine davacının taşınmazların tapu kaydındaki irtifak haklarının da terkini istemiyle davalı idareye başvurduğu, idarece irtifak hakkının terkini karşılığı olarak 82.693,00,00 TL bedel belirlendiği, davacı tarafça bu bedel ödenerek tapu kaydındaki irtifak hakkının terkin edildiği,davacının tapu maliki ile kat karşılığı insaat sözleşmesi yapan ve tapuda adına 42/100 hisse için kat karşılığı insaat şerhi bulunan şirketin yasal temsilcisi olduğu anlaşılmıştır. Dava konusu uyuşmazlık dava konusu taşınmazdan geçen enerji nakil hattının deplase edilmesi nedeniyle söz konusu irtifak hakkının bedeli karşılıında terkini, yani Borçlar Hukuku anlamında bir icap ve kabul ilişkisi temeline dayanmaktadır. Bu durumda ise; irtifak hakkı bedelinin; Kamulaştırma Kanununun değer biçmeye ilişkin 11.maddesinin hükümleri kıyasen uygulanarak belirlenmesi gerektiği tartışmasızdır....
Asliye Hukuk Mahkemesi TARİHİ : 03/12/2013 NUMARASI : 2012/525-2013/549 Taraflar arasındaki enerji nakil hattı nedeniyle kamulaştırılarak üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmaz üzerindeki hattın sökülerek iptal edilmesi nedeniyle, taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkının terkini davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi, davalı idare vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü: - K A R A R - Dava, enerji nakil hattı nedeniyle kamulaştırılarak üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmaz üzerindeki hattın sökülerek iptal edilmesi nedeniyle, taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkının terkini istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı idare vekilince temyiz edilmiştir....
Dava, irtifak hakkının terkini isteğine ilişkindir. Taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkı niteliği itibariyle üst hakkıdır. Üst hakkı, başkasının taşınmazı üstünde veya altında inşaat yapma veya önceden yapılmış bir inşaatı koruma yetkisi sağlayan ve inşaat üzerinde irtifak hakkı sahibine mülkiyet hakkı kazandıran bir irtifak hakkıdır. Üst hakkı Türk Medeni Kanununun 726. ve 826-836. maddelerinde düzenlenmiştir.Üst hakkı olarak tanımlanan bu hakkın, bağımsız ve sürekli nitelikte ise hak sahibinin istemi üzerine tapu kütüğüne “taşınmaz” olarak kaydı Türk Medeni Kanununun 826.maddesinin 3.fıkrası hükmü uyarınca mümkündür. En az otuz yıl için kurulan üst hakları sürekli nitelikte kabul edilir. Üst hakkını bağımsız kabul edebilmek için de başkasına devrinin taraflarca kısıtlanmamış olması gerekir....
