Paydaşlığın giderilmesi davaları iki taraflı, taraflar için benzer sonuçlar doğuran davalardır. Bu davalarda davalı da davacı gibi aynı haklara sahiptir. Paydaşlığın giderilmesi davaları paylı veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mallarda paydaşlar arasında mevcut birlikte mülkiyet ilişkisini sona erdirip ferdi mülkiyete geçmeyi sağlayan iki taraflı taraflar için benzer sonuçlar doğuran davalardır. Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davasını paydaşlardan (ortaklardan) biri veya bir kaçı diğer paydaşlara (ortaklara) karşı açar. Davada bütün paydaşların (ortakların) yer alması zorunludur. Paydaşlardan (ortaklardan) birisinin ölmesi halinde alınacak mirasçılık belgesine göre mirasçılarının davaya katılmaları sağlandıktan sonra işin esasının incelenmesi gerekir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki ortaklığın giderilmesi davasından dolayı mahal mahkemesinden verilen hüküm davacı vekili ve davalılar ..., ..., ... ile ... tarafından temyiz edilmekle, dosya incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Davalı ...'a yapılan karar tebliğine dair tebligat parçası örneğinin dosyada bulunmadığı anlaşılmakla, ilgili tebligat parçası örneğinin Posta ve Telgraf Teşkilatı Müdürlüğü'nden temin edilmesi ve tebligatın 7201 sayılı Tebligat Kanunu ve Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığının denetlenmesi, uygun olmaması halinde adı geçen davalıya usulüne uygun gerekçeli karar tebliğinin sağlanması ve yasal temyiz süresi beklenildikten sonra temyiz incelemesi yapılmak üzere Dairemize gönderilmesi, Öte yandan bir kısım davalılar, davalı ... tarafından .......
(TMK.m.658) Özgüleme, özgülenen mal üzerindeki mirasçıların elbirliği halindeki ortaklığını sona erdirdiğine ve paylaşma sonucunu doğurduğuna göre, özgüleme değerinin karara en yakın tarih esas alınarak belirlenmesi gerekir....
Her mirasçı, terekedeki belirli malların aynen, olanak yoksa satış yoluyla paylaştınlmasına karar verilmesini Sulh Mahkemesinden isteyebilir. (TMK. m. 642) Taşınır ve taşınmaz mal veya hakkın paylaştırmasına ve ortaklığın giderilmesine ait davalarda Sulh Hukuk Mahkemesi görevlidir. (HUMK. m. 8/II-2) Açıklanan yasal hükümler karşısında Türk Medeni Kanununun 652. maddesine dayalı özgüleme isteklerinde görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. Göreve ilişkin kurallar kamu düzeninden olup, davanın her aşamasında, ileri sürülebileceği gibi, mahkeme de kendiliğinden görevli olup olmadığına karar verir. (HUMK. m. 7/1) Gerçekleşen bu hukuki duruma göre, özgüleme isteği yönünden görevsizlik kararı verilmesi gerekirken, işin esasının incelenmesi doğru bulunmamıştır....
Bu yasal düzenleme uyarınca paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları iki taraflı, taraflar için benzer sonuçlar doğuran davalardır. Bu davalarda davalı da davacı gibi aynı haklara sahiptir. Bu nedenle davacının satış suretiyle paylaşma istemesi davalıların aynen paylaşma istemesine engel teşkil etmez....
Ancak bu özgüleme ve alım hakkı bedelsiz değildir. Türk Medeni Kanununun 652. maddesinde yer alan tereke mallarından birinin mirasçılardan birine miras hakkına mahsuben özgülenmesi, paylaştırma niteliğinde olup, özgüleme kararı, o mal üzerindeki mirasçıların “elbirliği” şeklindeki ortaklığının izalesi sonucunu hasıl eder. Bu nedenle, Türk Medeni Kanununun 652. maddesine dayanan isteklerde görevli mahkeme, paylaşma isteklerindeki görev kurallarına göre belirlenmelidir. Her mirasçı, terekedeki belirli malların aynen, olanak yoksa satış yoluyla paylaştırılmasını sulh mahkemesinden isteyebilir. (TMK md. 642) Taşınır ve taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ait davalarda sulh hukuk mahkemesi görevlidir. (HMK md. 4/1-b) Göreve ilişkin kurallar kamu düzeninden olup, davanın her safhasında ileri sürülebileceği gibi, mahkeme de davanın her aşamasında kendiliğinden görevli olup olmadığına karar verir....
Ancak bu özgüleme ve alım hakkı bedelsiz değildir. Türk Medeni Kanununun 652. madddesinde yer alan tereke mallarından birinin mirasçılardan birine miras hakkına mahsuben özgülenmesi, paylaştırma niteliğinde olup, özgüleme kararı, o mal üzerindeki mirasçıların “elbirliği” şeklindeki ortaklığının izalesi sonucunu hasıl eder. O nedenle, Türk Medeni Kanunu'nun 652. madddesine dayananan isteklerde görevli mahkeme, paylaşma isteklerindeki görev kurallarına göre belirlenmelidir. Her mirasçı, terekedeki belirli malların aynen, olanak yoksa satış yoluyla paylaştırılmasına karar verilmesini sulh mahkemesinden isteyebilir. (TMK. md. 642) Taşınır ve taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ait davalarda sulh hukuk mahkemesi görevlidir. (HMK. md.4/1-b) Göreve ilişkin kurallar kamu düzeninden olup, davanın her safhasında ileri sürülebileceği gibi, mahkeme de davanın her aşamasında kendiliğinden görevli olup olmadığına karar verir (HMK. md.1)....
Davalı Havva Bağ tarafından ileri sürülen istinaf sebepleri: Açılan davanın gayrimenkulün aynına ilişkin olduğundan dolayı, ortaklığın giderilmesi davalarında, gayrilenkulün aynına ilişkin tüm emarelerinin giderildikten sonra karar verilmesi gerektiğini, yerel mahkemece bu duruma uyulmadığından bu durumun kendinin hak kaybına neden olunduğundan yerel mahkeme kararının bozulmasına, açılan özgüleme davasının bekletici mesele yapılmasına, bu verilecek karar sonrasında mahkemece yapılacak yargılamada değerlendirme yapılarak bir karar verilmesine karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLER : Yazılı beyanlar ve tüm dosya kapsamı. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE: Dava, ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir. İstinaf incelemesi HMK 355....
Diğer yandan mahkemece davacının aile konutu tespiti isteği ile ilgili olarak bu taşınmaz ortaklığın giderilmesi davasına konu edilmiş ise davacının aile konutunun kendisine özgülenmesinde eş söyleyişle satışa girmemesinde güncel hukuki yararı bulunacağından gösterilen deliller çerçevesinde aile konutu olduğu iddia edilen taşınmazın ölen eşin ölüm tarihi ve öncesinde ailenin yaşam merkezi haline getirilip getirilmediğini belirlemek, ortaklığın giderilmesi davasına konu edilmiş ise aile konutu olduğunun tespitine karar vermekten ibarettir. Mahkemece bu incelemeler yapılmadan aile konutu olduğunun tespiti kararı ile tapuya aile konutu şerhi verilmesi farklı talepler olduğu ve eşin ölümünden sonra aile konutu şerhi konulamayacağı gözetilmeksizin talebe aykırı olarak aile konutu şerhi verilmesi de doğru değildir....
Söz konusu taşınmaz üzerinde herhangi bir özgüleme veya mülkiyeti devam ettirme yükümlülüğüne ilişkin bir kayıt bulunmadığı, taşınmazı aynen taksimi mümkün ise bu şekilde aksi halde satış suretiyle giderilmesini talep ve dava etmiştir. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Gümüşhacıköy Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 26/04/2022 tarih 2021/401 Esas, 2022/219 Karar sayılı ilamıyla davanın kabulüne karar verilmiştir. İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davalı T3 istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazların bir kısım hisselerini aldığını, davacının hisse satmadığını, mağdur olduğunu, taşınmazda evi bulunduğunu, kıymet takdirinin de hatalı belirlendiğini, evin değerinin belirlenmediğini beyanla istinaf yoluna başvurmuştur. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE: Dava, ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir. Mahkemece 1 adet taşınmazın satışı suretiyle ortaklığın giderilmesine karar verilmiştir....
