Aradan geçen zaman içinde taşınmazın değerinde meydana gelen objektif artışlar ve enflasyon olgusu nedeniyle kurda meydana gelen değişikliklerin önalım bedelinin belirlenmesine etkisi olduğu kabul edilmelidir. Resmi satış sözleşmesindeki önalım bedeline davacı tarafından muvazaa nedeniyle itiraz edilmesi, bu nedenle yargılamanın uzaması, önalım bedelinin makul süre içerisinde depo edilmemesi ve vadeli bir mevduat hesabında değerlendirilmemesi nedeniyle davacıyı, amaç dışında zenginleştirecek ve alıcı davalıyı da fakirleştirecek yorum ve sonuçlardan kaçınılmalıdır. Hakkın kullanılması hiçbir zaman davalının zararına olmamalıdır....

Davacı vekili dava dilekçesinde; dava konusu 119 ada 5 parsel sayılı taşınmaza taraflar paylı mülkiyetle malik iken davalı T4 payını üçüncü bir kişiye satması nedeniyle aleyhine Kelkit Asliye Hukuk Mahkemesi 2015/149 Esas numaralı dosyasında önalım davası açıldığını, yargılamanın devamı sırasında, davalının hissesini satın alan üçüncü kişinin açılan önalım davasını konusuz bırakmak için 27.11.2015 tarihinde hisseyi tekrar T4 sattığını, bunun üzerine önalım davası hakkında yerel mahkemece davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığı kararı verildiğini, ancak kararın istinaf incelemesi sonucu kaldırılarak önalım davasının kabul edildiğini, ne var ki bu süre zarfında davalı T4 müvekkilini zarara uğratmak için muvazaalı olarak kendini borçlandırdığını ve hissesi üzerine taşınmazın değerinden çok daha fazla haciz koydurduğunu beyan ederek hacizlerin kaldırılması istemiyle eldeki davayı açmıştır. Davalı T4 cevap dilekçesinde davanın reddini savunmuştur....

Noter aracılılığıyla bildirimde bulunulmamışsa iki yıllık hak düşürücü süre içerisinde önalım hakkına dayanılarak tapu iptali ve tescil istenebilir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 21.09.2005 tarihli, 2005/6-358 Esas, 470 Karar sayılı kararı da bu doğrultudadır. 6.4. 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun “Yasal Önalım Hakkı-Önalım Hakkı Sahibi” başlıklı 732. maddesinde “Paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması halinde, diğer paydaşlar önalım hakkını kullanabilirler” hükmü öngörülmüştür. 6.5. Anılan düzenlemede önalım hakkının açık bir tarifi yapılmamakla birlikte temel prensibin mülkiyet serbestisi ve tasarruf yetkisi olduğu gözetilerek paydaşın temlik hakkı sınırlandırılırken bu sınırlandırma sınırlı tutularak sadece satım akitleri için önalım hakkı öngörülmüştür. 6.6....

Önalım davası açıldıktan sonra davaya konu payı satın alan kimse önalım davasının açıldığını bilerek kötü niyetle iktisap etmişse davacı daha düşük ise ilk satış sözleşmesindeki satış bedeli ile, aksi halde son satış bedeli ile sorumludur. Davacının davayı yönelttiği kimsenin kötüniyetli olduğunu iddia etmesi halinde bu iddiasını ispatlamakla yükümlüdür. İkinci satış fazla bedelle ilk satan paydaşa yapılmış ise o kimse ilk satışın tarafı olduğu için kötüniyetli olduğunun kabulü gerekir. Ayrıca kötüniyetin kanıtlanmasına da gerek yoktur. Önalım davasının davalısı önalım hakkına ilişkin taşınmazdaki payı satın almadan önce o taşınmazda paydaş ise bu paydaş hakkında önalım hakkı kullanılamaz. Çünkü, TMK’nın 732. maddesi ile bir paydaşın payını üçüncü şahsa satması halinde önalım hakkının kullanılabileceği kabul edilmiştir. Paydaş üçüncü kişi sayılamayacağından paydaşın paydaş aleyhine önalım hakkını kullanması söz konusu olamaz....

Somut olaya gelince; mahkemece, 16/12/2019 ve 29/11/2019 tarihinde yapılan satışlar nedeniyle açılan önalım davasında satış bedeli ve masraflar toplamı olan 243.600,01- TL'nin depo edilmesine karar verildiği anlaşılmıştır. Aradan geçen zaman içinde taşınmazın değerinde meydana gelen objektif artışlar ve enflasyon olgusu nedeniyle kurda meydana gelen değişikliklerin önalım bedelinin belirlenmesine etkisi olduğu kabul edilmelidir. Yargılamanın uzaması, önalım bedelinin makul süre içerisinde depo edilmemesi ve vadeli bir mevduat hesabında değerlendirilmemesi nedeniyle davacıyı, amaç dışında zenginleştirecek ve alıcı davalıyı da fakirleştirecek yorum ve sonuçlardan kaçınılmalıdır. Hakkın kullanılması hiçbir zaman davalının zararına olmamalıdır....

Somut olaya gelince; Mahkemece, önalım bedeli ve masraflar toplamı yaklaşık 3 yıl sonra depo edilmesine karar verilmiş, resmi senette belirtilen bedel depo edildikten sonra davanın kabulüne karar verilmiştir. Aradan geçen zaman içinde taşınmazın değerinde meydana gelen objektif artışlar ve enflasyon olgusu nedeniyle kurda meydana gelen değişikliklerin önalım bedelinin belirlenmesine etkisi olduğu kabul edilmelidir. Resmi satış sözleşmesindeki önalım bedeline davacı tarafından muvazaa nedeniyle itiraz edilmesi, bu nedenle yargılamanın uzaması, önalım bedelinin makul süre içerisinde depo edilmemesi ve vadeli bir mevduat hesabında değerlendirilmemesi nedeniyle davacıyı, amaç dışında zenginleştirecek ve alıcı davalıyı da fakirleştirecek yorum ve sonuçlardan kaçınılmalıdır. Hakkın kullanılması hiçbir zaman davalının zararına olmamalıdır....

ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : None NUMARASI : 2020/322 ESAS DAVA KONUSU : Tapu İptali ve Tescil (Önalım Hakkından Kaynaklanan) KARAR : Tarafların İddia ve Savunmalarının Özeti: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Dava konusu Denizli ili Serinhisar ilçesi Yatağan mahallesi Köyiçi mevkiinde kain 515 ada 2 parsel sayılı taşınmazda müvekkilinin hissedar olduğunu, taşınmazın hissedarlarından Halil Gülcenbay'ın 1/2 hissesini davalı T3 25/01/2019 tarihinde 50.000 TLye sattığını, gerçekte hisse bedelinin çok daha düşük olmasına rağmen müvekkilinin şufa hakkını ortadan kaldırmak maksadıyla satış bedelinin yüksek gösterildiğini, muvazalı bir satış olduğunu, yasadan doğan önalım hakkını kullanmak istediğini belirterek taşınmazın üçüncü kişilere satım ve devrinin önlenmesi için tedbir konulmasını, müvekkiline yasal önalım hakkının tanınarak davalı üzerindeki taşınmaz hissesinin müvekkili adına tapuya kaydedilmesine, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yüklenmesine karar...

verileceği, dava konusu taşınmaza yönelik davacı tarafından açılan eldeki dava dışında, diğer sınırdaş taşınmaz malik/malikleri tarafından açılmış önalım talepli dava da bulunmadığı, davalı taraf işlemin tarafı olduğundan gerçek satış bedelinin tapuda gösterilen miktarın üstünde bulunduğunu iddia edemeyeceği, bu nedenle yargılama sırasında dinlenen davalı tanık beyanlarının hükme esas alınmadığı, davacı sınırdaş arazi malikinin önalım hakkı bulunduğu, hak düşürücü süre içinde önalım davası açtığı ve önalım bedelini depo ettiği anlaşılmakla davanın kabulü..." şeklindeki gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmiştir....

Bu ihtiyacın gereği olarak paydaşlar arasına yabancı bir kişinin girişini engellemek, taşınmazın daha küçük parçalara ayrılmasını önleyebilmek, hisselerin mümkün olduğu kadar hissedar elinde toplanmasını temin etmek amacıyla paylı taşınmazlarda hissedarın temlik hakkı sınırlandırılarak kanuni önalım hakkı tanınmıştır. Önalım hakkı taşınmaz mal mülkiyetinin kanundan doğan takyitlerinden olup 26.12.1951 gün ve 1/6 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında yenilik doğuran bir hak olduğu belirtilmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun Yasal Önalım Hakkı-Önalım Hakkı Sahibi başlıklı 732. maddesinde “paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması halinde, diğer paydaşlar önalım hakkını kullanabilirler” hükmü öngörülmüştür....

Önalım bedeli tapuda gösterilen satış bedeli ile davalı tarafından ödenen harç ve masrafların toplamından ibarettir. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununa 6537 sayılı Kanunla eklenen 8/i maddesinin ikinci ve üçüncü fıkrasında; "Tarımsal arazilerin satılması hâlinde sınırdaş tarımsal arazi malikleri de önalım hakkına sahiptir. Tarımsal arazi, sınırdaş maliklerden birine satıldığı takdirde, diğer sınırdaş malikler önalım haklarını kullanamaz. Önalım hakkına sahip birden fazla sınırdaş tarımsal arazi malikinin bulunması hâlinde hâkim, tarımsal bütünlük arz eden sınırdaş arazi malikine önalıma konu tarımsal arazinin mülkiyetinin devrine karar verir." hükmü getirilmiştir. Aynı maddenin üçüncü fıkrasında önalım hakkının kullanılmasında Türk Medenî Kanunu hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir....