GEREKÇE: Dava yasal önalım hakkı nedeni ile tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda davanın kabulüne karar verilmesi üzerine davalı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda 6537 sayılı Yasa ile 30.04.2014 tarihinde yapılan değişiklikle tarımsal arazinin parçalanarak bütünlüğünün bozulmasını engellemek ve asgari tarımsal arazi büyüklüğünün altındaki tarım arazilerinin komşu parsellerle birleşmesini sağlamak amacıyla sınırdaş arazi malikine önalım hakkı tanınmıştır. Yasanın metninde ve gerekçesinde önalım hakkı ile ilgili Türk Medeni Kanunun hükümlerine atıf yapılmış, farklı bir koşul getirilmemiştir. Bu nedenle tarımsal arazinin devri halinde sınırdaş tarımsal arazi malikleri dava yolu ile önalım hakkını kullanabileceklerdir....

Mahkemece, tespit edilen önalım bedelinin makul süre içerisinde davacı tarafa depo ettirilmemesi nedeniyle pay satın alan davalı tarafı fakirleştirecek ve önalım hakkını kullanan davacıyı amaç dışında zenginleştirecek yorum ve sonuçlardan kaçınılmalıdır. Hakkın kullanılması hiçbir zaman davalı tarafın zararına olmamalıdır. Dava konusu paylara yönelik önalım davasının açıldığı tarih ile önalım bedelinin depo edildiği tarih arasında (2 yıl 4 ay) uzunca bir zamanın geçtiği; bu süre göz önüne alındığında, önalım bedelini zamanında depo etmeyerek kullanması nedeniyle davacının amacı dışında zenginleştirildiği, nemalandırılmayan satış tarihindeki miktarın depo edilmesi nedeniyle faiz getirisinden mahrum kalınması oranında davalıların da fakirleştiği, bir tarafın diğer taraf zararına azımsanamayacak derecede oransız bir çıkar sağladığı, bu durumun 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 2 nci maddesinde düzenlenen dürüstlük kuralına aykırı olacağı açıktır....

Yargıtay 14 Hukuk Dairesi 25.03.2021 tarih ve 2021/1133 Esas 2021/2160 Karar sayılı ilamında; Asıl ve birleştirilen dava dosyada davacı ile davalının baba - oğul olmasının önalım hakkının kullanılmasına engel teşkil etmediğinden, hakkın kötüye kullanıldığına ilişkin yasaya uygun bulunmayan gerekçe ile asıl ve birleştirilen davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir. B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar İlk Derece Mahkemesi, yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararında asıl dava ve birleştirilen dava yönünden davacıların önalım haklarını kullanmalarında yasal bir engelin bulunmadığı, süresinde eldeki davaların açıldığı anlaşılarak asıl ve birleştirilen dava yönünden ayrı ayrı kabulüne ve davalı adına kayıtlı hissenin davacılar adına eşit oranda tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir. V. TEMYİZ A....

Eldeki uyuşmazlık bakımından sınırdaş arazi malikine önalım hakkı tanıyan yasal düzenlemeyi yürürlükten kaldıran 7255 sayılı Kanunun 20. maddesi 04/11/2020 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, anılan hükmün görülmekte olan davalarda da uygulanması, kısaca önalım hakkının doğduğu tarihte, dava ve hüküm tarihinde yürürlükteki yasal düzenlemeye göre mevcut olan önalım hakkının yasal değişiklik nedeni geçmişe etkili şekilde ortadan kalktığına ilişkin düşünce, 7255 sayılı kanunun 31/b maddesindeki yasanın yayımı tarihinde yürürlüğe gireceğine ilişkin açık yasal düzenleme ve bu konudaki kanun koyucunun iradesine aykırılık oluşturacaktır. Somut olayımızda; Eldeki dava yönünden, gerek önalım hakkının doğduğu tarih, gerekse dava tarihi itibarıyla 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun 8/i maddesinin 2....

Önalım hakkı, satışın hak sahibine bildirdiği tarihin üzerinden üç ay ve herhalde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer. Bu süre hak düşürücü süre olup mahkemece kendiliğinden gözönünde bulundurulması gerekir. 5403 sayılı Toprak Koruma Ve Arazi Kullanımı Kanunu'na 6537 sayılı Kanunla eklenen 8/İ maddesi “...Tarımsal arazilerin satılması hâlinde sınırdaş tarımsal arazi malikleri de önalım hakkına sahiptir. Tarımsal arazi, sınırdaş maliklerden birine satıldığı takdirde, diğer sınırdaş malikler önalım haklarını kullanamaz. Önalım hakkına sahip birden fazla sınırdaş tarımsal arazi malikinin bulunması hâlinde hâkim, tarımsal bütünlük arz eden sınırdaş arazi malikine önalıma konu tarımsal arazinin mülkiyetinin devrine karar verir. Önalım hakkının kullanılmasında Türk Medenî Kanunu hükümleri uygulanır.” hükmünü içermektedir....

Mahkemece, davanın reddine karar verilen ilk hükmün davacı vekilince temyizi üzerine Dairemizin 08.10.2018 tarih ve 2016/3526 Esas, 2018/6440 Karar sayılı ilamı ile “Somut olaya gelince, TMK'nın 732. maddesi gereğince önalım hakkı payın satılması ile kullanılabilen bir hak olup bu hakkın kullanılabilmesi için satış vaadi sözleşmesinin yapılması yeterli değildir. Satış, mülkiyetin tapu kütüğüne tescil edilmesi ile geçerlilik ve aleniyet kazanır. TMK'nın 705. maddesi gereği mülkiyet 16.04.2014 tarihinde 7751 Yevmiye No'lu tescil işlemiyle geçmiş olup, önalım süresi bu tarihten sonra başlayacağından TMK'nın 733/son maddesinde açıklanan iki yıllık hak düşürücü süre davanın açıldığı 26.05.2014 tarihi itibarıyla geçmiş değildir....

HMK'nın 389. maddesinde ihtiyati tedbirin şartları düzenlenmiş, meydana gelebilecek bir değişme nedeni ile hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağı yada tamamen imkansız hale geleceği veya gecikmesinde sakınca bulunması yahut ciddi bir zararın ortaya çıkacağı endişesi bulunan haller, genel bir ihtiyati tedbir sebebi ve şartı olarak kabul edilmiştir. Geçici hukuki korumalardan olan ihtiyati tedbire karar verilebilmesi için ihtiyati tedbire esas olan bir hakkın bulunması ve ihtiyati tedbirin bir sebebinin mevcut olması gerekir. Yargılama sırasında mevcut durumun değişmesi halinde hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşması, hakkın elde edilmesinin tamamen imkansız hale gelmesi, gecikme sebebinin bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğması tehlikesi söz konusu olan hallerde ihtiyati tedbir sebebi var kabul edilmelidir. Görüldüğü üzere, kanun koyucu bu konuda hakime oldukça geniş bir takdir alanı bırakmıştır....

Bunun yanı sıra davanın dayanağını teşkil eden 5403 sayılı yasanın 8/i maddesi her ne kadar 28 Ekim 2020 tarihinde kabul edilen 7255 sayılı Gıda Tarım ve Orman Alanında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanunun 20.maddesine göre sınırdaş maliklerin önalım hakkı kaldırılmış ise de davanın 15/04/2019 tarihinde açıldığı, dava konusu satış işleminin 01/02/2018 de yapıldığı, 2 yıllık hak düşürücü süre içinde davanın açılmış olduğu, hakkın satış tarihinde doğacağı, önalım hakkının inşai (yenilik doğurucu) nitelikte bir hak olması ve dava açılarak kullanabilmesi nedeniyle dava tarihinde hakkın kullanılmış sayılacağı, tüm bu nedenlerle daha sonra yürürlüğe giren yasal düzenleme ile hakkın kaldırılmasının, kaldırma tarihinden önce ve 2 yıllık hak düşürücü süre içinde açılan davaları etkilemeyeceği değerlendirilmiştir. Yukarıda yapılan açıklamalar karşısında kesin süreye uyulmama gerekçesi ile davanın reddine ilişkin verilen yerel mahkeme kararı usul ve yasaya aykırıdır....

na satılan payın önalım hakkı nedeni ile müvekkili adına tescilini istemiştir. Davalı vekili, taşınmazın çok önceden haricen müvekkiline satılmasına ve davacının bunu bilmesine rağmen süresinde dava açmadığını, hisseli taşınmazların satışına ilişkin ... yasal engel olduğundan resmi satışın yapılamadığını, kendisi gibi aynı satıcının pek çok kişiye pay sattığını, müvekkilinin dava konusu payını nizasız ve fasılasız kullandığını, taşınmazda 15-20 yıl önce fiilen taksim yapıldığını, davacının kardeşlerinden ... ve ...'in satışlarına itiraz etmemesine rağmen ...nin yaptığı satışta önalım hakkını kullanmasının ...'nın 2. maddesinde düzenlenen dürüstlük kuralına aykırı ve hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur....

ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 11/03/2023(derdest dosyanın istinafı) NUMARASI : 2022/228 ESAS DAVA KONUSU : Tapu İptali Ve Tescil (Önalım Hakkından Kaynaklanan) KARAR : Erdemli 2....