Somut olayda, mahkemece, denkleştirici adalet ilkesine göre, satış bedeli olarak verilen bedelin alım gücünün ilk ödeme günündeki alım gücüne ulaştırılması gerekirken, davacının ancak satış bedeli olarak verdiği bedelin tahsiline karar verilmiş olması doğru görülmemiştir. Hal böyle olunca mahkemece, denkleştirici adalet ilkesi gereğince taşınmaz satış bedeli olarak ödenen paranın çeşitli ekonomik etkenler nedeni ile azalan alım gücünün enflasyon, tüketici eşya fiyat endeksi, altın ve döviz kurlarındaki artışlar, memur maaş ve işçi ücretlerindeki artışlar vs. ortalamaları alınmak suretiyle ifanın imkansız hale geldiği (dava tarihi) tarihte ulaşacağı alım gücü konusunda uzman bilirkişiden Yargıtay denetimine elverişli rapor aldırılarak bulunmalı ve hasıl olacak sonuca göre karar verilmelidir. ./.. -3- ... Ancak somut olayda, davacı taraf dava dilekçesinde taşınmazların halen zilyetliklerinde bulunduğunu beyan etmiştir....
Hukuken geçersiz sözleşmeler tasfiye edilirken, denkleştirici adalet kuralı gözardı edilmemelidir. Davacının harici satış nedeniyle davalı yana bedel ödediğinin kanıtlanması halinde harici satış bedelinin denkleştirici adalet ilkesine göre tazmini gerekir. Senette yer alan bedelin, uyarlama ve denkleştirici adelet kuralları ile ... tarih ve ... ve ... tarih, ... sayılı YİBK kararlarının kapsamları ve Tefe-Tüfe endeksleri, altın-döviz kurlarındaki artışlara, memur ve işçi ücretlerindeki artışlar gözetilerek dava tarihine kadar ulaştığı değerin saptanması, bu konuda uzman bilirkişilerden bir hukukçu, bir serbest muhasebeci yada mali müşavir ve bir bankacıdan rapor alınması gereklidir....
Başka bir deyişle, denkleştirici adalet kuralı gereğince iadeye karar verilirken, satış bedeli olarak verilen paranın alım gücünün, ifanın imkânsız hale geldiği tarihteki alım gücüne uyarlanması zorunluluğu bulunmaktadır.Mahkemece; ödenen satış bedelinin, ifanın imkânsız hale geldiği tarihi itibariyle (çeşitli ekonomik etkenlerin ÜFE-TÜFE artış oranları, altın ve döviz kurlarındaki artışlar, memur maaş ve işçi ücretlerindeki artışlar ve benzeri ekonomik göstergelerin ortalamaları alınmak suretiyle) ulaşacağı alım gücü, yukarıda açıklanan ilke ve esaslar çerçevesinde, uzman bilirkişi heyetinden denetime elverişli rapor alınmak suretiyle belirlenmeli; bu yolla belirlenecek miktara hükmedilmelidir. Somut olayda; sebepsiz zenginleşme hükümleri gereğince ve akdin ifasının imkansız hale geldiği 07.07.2009 tarihi esas alınarak denkleştirici adalet ilkesine göre bedelin iadesine karar verilmesinde isabetsizlik bulunmamaktadır....
; davanın kabulü ile 20.688,15 Euro bedelin 11.03.2019 itibariyle denkleştirici adalet ilkesine göre ulaşan değeri olan 422.145,95 TL'nin davalıdan tahsiline karar verilmiştir....
Buna göre, yukarıda açıklandığı üzere, eldeki dava davacı taraf, geçeriz sözleşme nedeniyle ödediği bedelin denkleştirici adalet ilkesine göre güncellenerek iadesi talep edilmiş olmakla, mahkemece, ödenen bedelin (65.422,00 Euro) satış tarihindeki resmi döviz kuru üzerinden Türk Lirası karşılığının belirlenerek, bu bedelin dava tarihi itibariyle ulaştığı alım gücünün (çeşitli ekonomik etkenlerin TEFE-TÜFE artış oranları, altın ve döviz kurlarındaki artışlar, memur maaş ve işçi ücretlerindeki artışlar, faiz ve benzeri ekonomik göstergelerin ortalamaları alınmak suretiyle) uzman bilirkişiden alınacak bilirkişi raporu ile belirlenerek, sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, davacının talebi aşılmak suretiyle, 65.422,00 Euro'nun ödeme tarihindeki Türk Lirası karşılığının iadesine karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir. 3-) Bunun yanında, dava konusu harici satım sözleşmesine konu taşınmazın halen davacının zilyetliğinde bulunduğu tüm dosya kapsamından anlaşılmakta olup,...
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; hüküm, taraflarca temyiz edilmiştir. 1-Davalının temyiz itirazlarının incelenmesinde; dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle zilyetliğin devredilmesi nedeniyle zamanaşımının işlemeyeceğinin anlaşılmış olmasına göre yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-Davacının temyiz itirazlarının incelenmesinde; mahkemece geçersiz sözleşme nedeniyle, sözleşmenin yapıldığı tarihte ödenen bedelin denkleştirici adalet ilkesine göre uyarlanması ilke olarak doğrudur. Ne var ki satış bedelinin 2012/3947-9055 satış tarihindeki alım gücüne uyarlanmasına, " enflasyon, mevduat, altın ve döviz " doneleri esas alınmıştır. Bu doneler denkleştirici adaletin tespitinde yeterli değildir....
Davacının harici satış nedeniyle davalılara harici satış bedelinin denkleştirici adalet ilkesine göre tazmini gerekir....
Denkleştirici adalet ilkesi ise, haklı bir sebep olmaksızın başkasının mal varlığından istifade ederek kendi mal varlığını artıran kişinin elde ettiği bu kazanımı geri vermek zorunda olduğunu ve eski hale getirmede mal varlığında artış olan tarafın yükümlülüğünün bulunduğunu ifade eder. Ülkemizde yaşanan enflasyon nedeni ile belli bir miktar paranın verildiği tarihteki alım gücü ile aynı miktar paranın aradan geçen zamana bağlı olarak iade günündeki alım gücünün farklı ve çok daha az olduğu bir gerçektir. Hukuken geçersiz sözleşmeler tasfiye edilirken, denkleştirici adalet kuralı gözardı edilmemelidir. Davacının harici satış nedeniyle davalı yana ödediği ve davalı tarafça da inkar edilmeyen harici satış bedelinin denkleştirici adalet ilkesine göre tazmini gerekir....
DELİLLER : Tapu kaydı, gayrimenkul satış ve inşaat yapım sözleşmesi, tahsilat makbuzları, banka dekontları, banka cevabi yazısı eki CD, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, gayrimenkul satış ve inşaat yapım sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptali ve takyidatlardan ari tescil, olmadığı taktirde ödenen bedelin denkleştirici adalet ilkesi gereğince güncellenerek tahsili istemine ilişkindir....
Bu durumda, mahkemece; harici satış sözleşmesine göre ödenen bedelin ifanın imkansız hale geldiği Kadastro Mahkemesi kararının kesinleştiği 02.08.2011 tarihi itibariyle, denkleştirici adalet ilkesi gereğince enflasyon, ÜFE artış oranları, altın ve döviz fiyatlarındaki artış oranları, memur maaş ve işçi ücretlerindeki artış oranları gibi çeşitli etkenlerin ortalaması alınarak ulaştığı alım gücünün tespit edilmesi için konusunda uzman bilirkişiden rapor alınarak belirlenen bedelin, sözleşme tarihi 03.12.2003 tarihinden itibaren yasal faizin yansıtılması suretiyle ulaşılacak miktarında yine bilirkişiden alınacak rapor sonucuna göre tespit edilerek, faiz ile ulaştığı değeri geçmemek kaydıyla denkleştirici adalet ilkesine göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir....
