Yargıtay ----- Hukuk Dairesi'nin ---- Esas ve----- Karar sayılı ilamında "çek hesabının davacıya ait olduğunun anlaşıldığı, TTK hükümlerine göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmadığı, zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkının TTK 651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati bulunan kişi olan hamilde olduğu, keşidecinin iptal kararı almakta hiç bir hukuki yararı bulunmadığı, yine, HMK 114/e maddesi uyarınca davacının dava takip yetkisinin bulunması dava şartı olduğu, davacı keşidecinin, hamil adına bu davayı açma yetkisi, yani dava takip yetkisi olmadığı gerekçesiyle dava şartı gerçekleşmediği" değerlendirmesi yapılmıştır.Mahkememizce yapılan değerlendirmede, davanın kıymetli evrak (çek) iptaline ilişkin olduğu, dava konusu senedin çek niteliğinde olduğu, toplanan deliller sonucunda çek hesabının davacıya ait olduğunun anlaşıldığı, yine çekin davacı tarafından keşide edilmediğinin davacının beyanlarından anlaşıldığı, çek iptali...
GEREKÇE: Dava, davacının yetkilisi şirkete ait çek koçanlarındaki boş çek yapraklarının kaybolduğu iddiasına dayalı çek iptali davasıdır. TTK nun 780.madde de çek'in senet metninde "çek" kelimesini ,.kayıtsız şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havaleyi ,muhatabın ticaret ünvanını ,ödeme yerini ,düzenleme tarihini ve yerini ,düzenleyenin imzasını taşımak zorundadır. TTK nun 781.madde de bu unsurları taşımayan senedin çek sayılmayacağı düzenlenmiştir. Tamamen boş çek yaprağı çalınması halinde çek doldurularak ibraz edildiği takdirde, keşidecinin hak talep eden hamile karşı İİK.72.maddesi uyarınca olumsuz tespit davası açma imkanı mevcut bulunmaktadır. Hukuki yararının bulunması HMK.114/h maddesi uyarınca dava şartıdır. Yine TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişi senede bağlı alacak hakkı olan hamildir. TTK.757-764.maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır....
GEREKÇE : Dava, çek iptali kararının iptali davasıdır. İstinafa gelen uyuşmazlık temelde, çek iptali davasında verilen kararın ildeki davanın davacısı yönünden kesin hüküm teşkil edip etmediği ve çek aslının süresinde ibraz edilip edilmediği noktasındadır. Davalı T3 tarafından Bakırköy 1. Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2017/485 esas, 2018/128 karar sayılı dosyasında, dava konusu Yapı Kredi Bankasına ait 31/07/2017 keşide tarihli, 9067380 nolu çekin de aralarında bulunduğu 4 adet çek hakkında zayi nedeniyle iptal istemli dava açılmış ve ibraz edilmediklerinden bahisle 9067378 nolu çek ile birlikte dava konusu olan 9067380 nolu çekin iptaline karar verilmiş ve bu karar 27/04/2018 tarihinde kesinleşmiştir. Davacı ise çek iptali dosyasına 9067381 nolu çek yönünden müdahil olmuştur. Dava konusu çekin bedeli çek iptali dosyasına 10.000,00 TL olarak bildirilmiş, mahkemece de bu miktar üzerinden hüküm altına alınmıştır....
Dava dilekçesi tetkikinde; Davacı tarafın iptalini istemiş olduğu çek koçanlarının kıymetli evrak vasfı taşımadığı anlaşılmakla, öte yandan iptal davasının konusunu, kıymetli evrak niteliğindeki çekler oluşturabilir. Bu yüzden kaybolduğu iddia edilen çek koçanlarının TTK'nun 780. maddesinde belirtilen unsurları taşıması dava şartıdır. İptal istenen çeklerin keşidecinin beyanına göre numarası dışında tüm bölümlerinin boş olduğu, bu hali ile de TTK. 780. maddesindeki yasal unsurları taşımadığından çek niteliğine sahip olmadığı, bu nedenle bununla ilgili olarak zayi nedeniyle iptal davasının açılmasının mümkün olmadığı anlaşıldığından, 6100 Sayılı HMK 320-(1) fıkrasınca evrak üzerinden yapılan inceleme neticesinde davanın reddine karar verilip aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TÜRK MİLLETİ ADINA GEREKÇELİ KARAR ESAS NO : 2022/513 KARAR NO : 2022/631 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 01/08/2022 KARAR TARİHİ : 02/08/2022 K.YAZIM TARİHİ : 02/08/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA; Davacı dava dilekçesinde özetle; ... Vinç Şirketi şirket yetkilisi olduğunu, .... Kazan Saray Şubesine ait 717675 seri no ve 10/03/2016 keşide tarihli bedelsiz çek yaprağının kaybolduğunu, çek bedellerinin talep edilebilmesi bakımından ilgili çekin iptal edilerek .... Kazan Saray Şubesine bilgi yazısı yazılmasını, çek hakkında ödeme yasağı kararının verilmesi ve ivedilikle iptal kararının çıkartılarak mağduriyetinin giderilmesini talep ve dava etmiştir. CEVAP; Dava ...olarak açılmıştır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/511 Esas KARAR NO : 2022/715 DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi DAVA TARİHİ : 28/06/2022 KARAR TARİHİ : 06/10/2022 Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: İDDİA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; -------ait----- çek numaralı , ----çek numaralı----- çek numaralı, ----- çek numaralı,------ numaralı, Çek yaprakları ve-------- çalınmak suretiyle zayi olduğunun, zayin olan çek yaprakları ve ---- zayi olduğunun tespiti ile bu amaçla zayi belgesi düzenlenmesine karar verilmesini vekaleten talep etmiştir. DELİLLERİN İNCELENMESİ VE GEREKÇE; Dava, ---------- numaralı ---------- yapraklarının zayi olduğunun tespiti talebine ilişkindir. TTK'nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır....
TTK nun 757-765 maddelerinde yer alan hükümler uyarınca çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK 651/2. maddesi uyarınca çek hamiline aittir. Yine boş çek yaprakları kıymetli evrak niteliğinde olmadığından davacının boş çek yapraklarıyla ilgili kambiyo senetlerine özgü iptal davası açamayacağı açıktır. Bu itibarla, davacıya ait olan ve zayi edildiği bildirilen boş çek yapraklarının zayi nedeniyle iptali için davacının dava açamayacağı, davacının hamil kabul edilemeyeceği, boş çek yapraklarının çek niteliğinde olmadığı anlaşıldığından davanın reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmakla, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir....
Öncelikle dava hasımsız dava niteliğinde olduğundan, 3. kişiler açısından kesin hüküm doğurmadığından, mahkemece iptal kararı verilse dahi yasal çerçevede çeki elinde bulunduran kişi henüz ödeme yapmamış keşideci, lehtar veya kendisinden önceki cirantalara müracaat edebilir. Alınan iptal kararı da meşru hamilin senetten kaynaklanan haklarını sona erdirmez. Yasa koyucunun iptal davasına gerek duymasının nedeni; iptal kararı sonrası hakkın hamil tarafından senetsiz tahsilini veya yeni bir senet düzenlenmesini sağlamak (TTK'nun 652) iyi niyetle, iptal kararı getiren hamile ödeme yapan borçluyu, seneti ele geçiren üçüncü kişilere karşı senetten kaynaklanan borç nedeniyle sorumluluktan kurtarmaktır. Kıymetli evrak iptali davasının kanunda düzenlenen şartları ve amacı değerlendirildiğinde, davacının keşideci konumunda bulunacağı çek yapraklarının iptali için dava açmasında hukuki yararı bulunmamaktadır....
madde hükümlerine göre açılmış zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. TTK'nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK'nın 651/2. maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir(TTK m.652). -TTK'nın 780 ve 781.maddeleri gereğince imzasız çek yaprakları çek vasfı taşımadıkları gibi kıymetli evrak niteliğinde de değildirler. Bu nedenle zayii oldukları gerekçesiyle iptallerine karar verilmesi de mümkün değildir.------ sayılı kararı da bu yöndedir.) Zira, keşidecinin, muhatap bankayı ödemeden men yetkisi bulunmamaktadır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO:2022/639 Esas KARAR NO:2022/609 DAVA:Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ:19/08/2022 KARAR TARİHİ:26/08/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle ----- seri numaralı--- adet boş çek yaprağını kaybettiğini, bu nedenle ilgili ----yapraklarının zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLERİN İNCELENMESİ VE GEREKÇE: Dava, hukuki niteliği itibariyle TTK' nın 818/s atfıyla uygulanması gereken 757-764. Madde hükümlerine göre açılmış zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir.TTK.' nın 757-764. Maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre, çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.' nın 651/2. Maddesi uyarınca; senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir....
