ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/612 Esas KARAR NO : 2022/637 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 06/10/2022 KARAR TARİHİ : 07/10/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, Davalı 06/10/2022 tarihli dava dilekçesinde özetle; tarafına ait çek karnesini 2022 tarihinde kaybettiğini, kendisine ait olan ... ... Caddesi Şubesine ait çek karnesinin ... seri numaralı çeki ticari olarak kullandığını, işbu çek karnesindeki; ...seri numaralı (9 adet ) çeklerin 24 09.2022 tarihinde boş ve imzasız olarak rızası dışında elden çıktığını, savcılığa müracaatta bulunduğunu belirterek ihtiyati tedbir kararı verilmesini, boş olan çek yapraklarının iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. DELİLLER VE GEREKÇE: Dava; boş çekin zayi nedeniyle iptali ve zayii belgesi verilmesi istemine ilişkindir....
Ayrıca, dava konusu diğer çek yapraklarının ise imzasız olarak kaybedilmesi nedeniyle çek yapraklarının kıymetli evrak niteliğini kazanmamış olması nedeniyle iptal talep etmekte hukuki yarar bulunmamaktadır. Bu çek yaprakları yönünden davacı ileride çeke dayalı alacak talep eden olursa, onlara karşı menfi tespit davası açma hakkına sahiptir. Açıklanan bu gerekçeyle, HMK'nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca dosya üzerinden yapılan istinaf incelemesi sonucunda, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir....
Mahkememizce de benimsenen birçok yerleşik Yargıtay kararında belirtildiği gibi TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı anlaşılmıştır. Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir. Davacının açıklamalarına göre dava konusu çeklerin boş olduğu anlaşılmaktadır. İlgili boş çek yaprağının bağlı bulunduğu hesap sahibi tarafından henüz keşide edilmemiş, çek vasfında olmayan tamamen boş çek yaprağı tedavüle konmuş sayılamayacağından iptal davası açılamaz....
Ayrıca, dava konusu diğer çek yapraklarının ise imzasız olarak kaybedilmesi nedeniyle çek yapraklarının kıymetli evrak niteliğini kazanmamış olması nedeniyle iptal talep etmekte hukuki yarar bulunmamaktadır. Bu çek yaprakları yönünden davacı ileride çeke dayalı alacak talep eden olursa, onlara karşı menfi tespit davası açma hakkına sahiptir. Açıklanan bu gerekçeyle, HMK'nın 353/1.b.1. maddesi uyarınca dosya üzerinden yapılan istinaf incelemesi sonucunda, davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Mahkemece, boş çek yaprakları kambiyo senedi niteliğinde olmadığı gibi keşideci olan davacının iş bu iptal davasını açmakta hukuki yararının bulunmadığı gerekçesiyle 6100 sayılı HMK'nın 114/1-h ve 115/1-2 maddeleri gereğince davanın dava şartı noksanlığı nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir. İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı, müvekkil şirketin çek koçanının içinden ... ve ... seri numaralı çek yapraklarının çalındığını, çek yapraklarının imzalı ama içlerinin boş olduğunu, mahkeme boş çek yapraklarının kıymetli evrak niteliğinde olmadığını iddia ettiğini, ancak çeklerin imzalı olduğundan kıymetli evrak niteliğinde olduğunu, somut hadisede müvekkili şirketin mağdur olduğunu ileri sürerek, işbu ödemeden men kararının teminatsız verilmesini, bununla birlikte mezkur çekin iptaline karar verilmesini talep etmiştir. GEREKÇE: Dava, davacı şirkete ait çek koçanlarındaki 2 adet imzalı boş çek yaprağının çalındığı iddiasına dayalı çek iptali davasıdır....
madde hükümlerine göre zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir.Dava dilekçesinin incelenmesinde, zayi edilen çek yapraklarının boş ve davacı şirkete ait olduğu anlaşılmıştır.TTK nun 757-765 maddelerinde yer alan hükümler uyarınca çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK 651/2. maddesi uyarınca çek hamiline aittir.Yine boş çek yaprakları kıymetli evrak niteliğinde olmadığından davacının boş çek yapraklarıyla ilgili kambiyo senetlerine özgü iptal davası açamayacağı açıktır. Bu itibarla, davacıya ait olan ve zayi edildiği bildirilen boş çek yapraklarının zayi nedeniyle iptali için davacının dava açamayacağı, davacının hamil kabul edilemeyeceği, boş çek yapraklarının çek niteliğinde olmadığı anlaşıldığından davanın reddine karar verilmesi gerektiği sonucuna varılmakla, aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir....
DAVALI : HASIMSIZ DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 04/07/2022 KARAR TARİHİ : 26/07/2022 KARAR YAZIM TARİHİ : 26/07/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) dava dosyası üzerinde yapılan inceleme sonucunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin sorumlusu olduğu ... Makine Bilişim Kırtasiye Oto Medikal İnşaat Tekstil Ticaret Ltd. Şti.'ye, ait ... ... Maltepe şubesince verilmiş çek koçanının içinde E-1 633 7556 ve E-1 633 7557 numaralı çek yapraklarının zayi olduğunu, muhtemelen çalındığını, bu konu hakkında ... Cumhuriyet Başsavcılığına şikayette bulunulduğunu, çek yapraklarının akıbetinin belli olmadığını, kötü niyetli kişilerin eline geçtiği takdirde müvekkilinin ve dava dışı şirketin büyük bir zarara uğrayacağını belirterek anılan çek yapraklarının zayi nedeniyle iptalini talep etmiştir....
DAVALI : HASIMSIZ DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 04/07/2022 KARAR TARİHİ : 26/07/2022 KARAR YAZIM TARİHİ : 26/07/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) dava dosyası üzerinde yapılan inceleme sonucunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin sorumlusu olduğu ... Makine Bilişim Kırtasiye Oto Medikal İnşaat Tekstil Ticaret Ltd. Şti.'ye, ait ... ... Maltepe şubesince verilmiş çek koçanının içinde E-1 633 7556 ve E-1 633 7557 numaralı çek yapraklarının zayi olduğunu, muhtemelen çalındığını, bu konu hakkında ... Cumhuriyet Başsavcılığına şikayette bulunulduğunu, çek yapraklarının akıbetinin belli olmadığını, kötü niyetli kişilerin eline geçtiği takdirde müvekkilinin ve dava dışı şirketin büyük bir zarara uğrayacağını belirterek anılan çek yapraklarının zayi nedeniyle iptalini talep etmiştir....
Mahkemece, iddia ve tüm dosya kapsamına göre, TTK’nında keşidecinin çek iptali davası açabileceğine ilişkin herhangi bir düzenlemenin bulunmadığı, çek vasfında olmayan ve keşidecisi tarafından henüz keşide edilmemiş boş çek yapraklarının tedavüle konmuş sayılmayacağı, 3. şahıslar tarafından imzalanıp doldurulması halinde çeke dayalı hak iddia edene karşı menfi tespit davası açılabileceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir....
Aynı şekilde, boş çek yapraklarının veya çek koçanının kaybedilmesi ya da hırsızlık vb olaylar nedeni ile zayii edilmesi halinde boş çek yaprakları kıymetli evrak vasfında olmadığından zayii nedeniyle iptali istenemez (Yargıtay 11 H.D. 01/06/2016, 2015/11491 E, 2016/6040 K; 11 H.D. 20/04/2016, 2016/9918 E, 2016/4430 K). Somut olayda; davacı taraf, boş çek yapraklarının zayii nedeniyle iptalini talep etmiştir. Boş çek yaprakları kıymetli evrak vasfında olmadığından, zayi nedeniyle iptali istenemez. Esasen davacı tarafın boş çek yaprakları için iptal talep etmesinde hukuki yararı yoktur....
