zaman aşımı nedeniyle DÜŞMESİNE, D) Sanık ...'...

ilişkin olması ve zaman aşımı daha uzun bulunan bu fiil nedeniyle ceza davası açılmış olması kaydıyla, idari yaptırım kararlarının Türk Ceza Kanunu'ndaki dava ve ceza zaman aşımı süreleri içerisinde uygulanacağı, 2. fıkrasında gümrük vergileri alacağına bağlı idari para cezalarında zaman aşımının, bu idari para cezalarına ilişkin gümrük vergilerinin zaman aşımına tabi olacağı hükme bağlanmıştır....

TTK'nun 1420. maddesi uyarınca sigorta sözleşmesinden doğan bütün işlemlerin alacağın muaccel olduğu tarihten itibaren 2 yıl, TTK'nun 1482. maddesi uyarıncada her halükarda rizikonun gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl içinde zaman aşımına uğrayacağı belirtilmiştir. TTK'nun 1420. maddesi uyarınca 2 yıllık zaman aşımı hem mal sigortaları hem de sorumluluk sigortaları için geçerlidir, yine aynı kanun uyarınca mal sigortaları için rizikonun gerçekleştiği tarihten itibaren 6 yıllık bir çatı zaman aşımı belirlenmiştir, TTK'nun 1482. madde belirtilen 10 yıllık zaman aşımı ise mal sigortalarında uygulanması gereken bir zaman aşımı süresidir. Zaman aşımı süreleri belirlenirken taraflar arasındaki sigorta poliçesinin mal sigortası mı sorumluluk sigortasının olduğunun tespiti gerekmektedir. Ancak öncelikle zaman aşımının başlangıç tarihinin tespit edilmesi önem arz etmektedir....

Bu sebeple zaman aşımı def'i ilk oturuma kadar ve en geç ilk oturumda yapılabilir. Dava konusunun ıslah yoluyla arttırılması durumunda, ıslah dilekçesinin tebliğinden iki hafta içinde yapılan zamanaşımı def'i de ıslaha konu alacaklar yönünden hüküm ifade eder. Somut olayda şoför olarak çalışan davacı ödenmeyen bir kısım işçilik alacaklarını talep etmiştir. Bilirkişi raporunda yapılan hesaplama üzerine dava konusu alacaklar ıslah dilekçesi ile arttırılmıştır. Fazla çalışma ve hafta tatili alacaklarının ıslah ile arttırılan miktarları yönünden davacının ıslah dilekçesine karşı davalı vekili tarafından yöntemine uygun biçimde zamanaşımı defi ileri sürülmesi üzerine ek rapor aldırılmıştır. Mahkemece ek rapor yerine kök rapordaki miktarlar kabul edildiğinden verilen karar hatalı olup bozmayı gerektirmiştir....

Davalı ----- uzatılan cevap süresi içinde ve cevap dilekçesine ek olarak verdiği------ günlü beyan dilekçesinde zaman aşımı defi ileri sürülmüştür. Taraflar arasındaki sözleşme hukuksal niteliği açısından bir tür sigorta sözleşmesidir. Dolayısıyla TTK' nın sigorta sözleşmelerine dair hükümlerine tabi bulunmaktadır. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun "Zamanaşımı" başlıklı 1420. maddesi uyarınca " sigorta sözleşmesinden doğan bütün istemler, alacağın muaccel olduğu tarihten başlayarak iki yıl ve 1482. Madde hükmü saklı kalmak üzere, sigorta tazminatına ve sigorta bedeline ilişkin istemler her halde rizikonun gerçekleştiği tarihten itibaren ----- geçmekle zamanaşımına uğrar." Taraflar arasındaki koasürans olarak nitelendirilen sözleşmede bir sigorta mukavelesi olup, sigorta sözleşmelerine dair hükümlere tabidir. ---- bağlı boru hattını yırtması sonucu meydana gelen yakıt kaybı nedeni ile oluşan zarar davacı ----- ödenmiştir....

Gerçekten de 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 128. (6098 Sayılı Kanunun 146-149.) maddesinde: “Zaman aşımı, alacağın muaccel olduğu zamanda başlar” denilmektedir. Kurum açısından alacak hakkı, bağladığı gelirin yetkili organ tarafından onaylandığı tarihte ödenebilir hale geleceğinden, muacceliyet’in onay tarihi olacağı açıktır. O halde, masraflar için sarf ve ödeme, gelirler için ilk peşin sermaye değerinin başlangıçtaki gelir bağlama onay tarihinde zararın öğrenmiş olacağının ve zamanaşımının bu tarihte başlayacağının kabulü gerekir....

Davalı vekili, görevli mahkemenin tüketici mahkemesi olduğunu, davacının muvafakati ile kesintilerin yapıldığını, istirdat için bir yıllık zaman aşımı süresinin dolduğunu belirterek davanın reddini istemiştir....

Dava konusu prim borcu 1998/8-11. aylar arasına ilişkin olup olup bu devrede yürürlükte bulunan 506 sayılı Kanunun 80. ve 6183 sayılı Kanunun 102 maddelerinde belirtilen 5 yıllık zaman aşımı süresinin uygulanacağı, 5198 sayılı Kanunun 11. maddesi ile 506 sayılı Kanunun 80. maddesinde yapılan değişikliğin 06.07.2004 tarihinden sonra muaccel olan alacaklara uygulanması gerektiği doğrudur. Yukarıda sözü edilen 7 günlük itiraz süresi içinde dava açılmaz ya da dava açılsa da itiraz ve defiler ileri sürülmez ise daha sonra dava konusu alacak hakkında hiçbir mahkemede dava açılamaz itiraz ve defi ileri sürülemez. Zamanaşımı, lehine olan tarafça def’i olarak ileri sürülmedikçe hakim tarafından kendiliğinden dikkate alınamaz. Somut olayda; dava 7 günlük itiraz süresi içerisinde açılmışsa da davacı dava dilekçesinde zamanaşımı def'inde bulunmamıştır....

Mahkemece, davacının zarara uğradığını raporun düzenlendiği 14.07.2011 tarihinde öğrendiği gerekçesi ile davanın zaman aşımı nedeniyle reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir . Dava, sebepsiz zenginleşmeden kaynaklanan alacağı ilişkin olduğundan zamanaşımı definin buna göre çözümlenmesi gerekir. BK 66. maddesinde yeralan düzenlemeye göre, iade alacaklısının geri alma hakkının varlığını öğrenmesinden itibaren 1 yıl ve herhalde bu hakkın doğduğu tarihten itibaren 10 yıl sonra nedensiz zenginleşmeden doğan iade istemi zamanaşımına uğrar. TBK 82. maddesinde ise aynı ilkeler benimsenmiş, ancak 1 yıllık süre 2 yıl olarak kabul edilmiştir. Bir yıllık sürenin başlaması için, iade alacaklısının kendisi aleyhine zenginleşen kişiyi ve zenginleşmenin kapsamını (nedensiz olarak uğranılan malvarlığı azalmasını) bilmesi aranmalıdır. Zira, davalının zenginleşmesinin, davacının hukuk alanının ihlali sonunda elde edildiği bilinmeden dava açılamaz....

Davalı vekili, davacının ıslah dilekçesine karşı kanuni süre içerisinde zaman aşımı def'inde bulunmuştur. Bu durumda, davacının hak kazandığı alacaklarının miktarının yöntemine uygun biçimde ileri sürülen ıslaha karşı zamanaşımı def'i değerlendirilerek belirlenmesi gerekmektedir. Davalı vekilinin ıslah dilekçesine karşı süresinde ileri sürdüğü zamanaşımı defi değerlendirilmeksizin hüküm kurulması hatalı olup bozma sebebidir. Sonuç: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 24.04.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....