Sayılı 09/12/2013 tarihinde kesinleşen boşanma kararı ile anlaşmalı olarak boşandıkları bu kararla birlikte müşterek çocuk Tevrat Baran'ın velayeti baba Mehmet Aşçı'ya verilmiş; baba 27/06/2018 tarihinde ölmüştür. Çocuğun velayeti boşanma kararı ile eşlerden birine verilip, bu eşinde ölümüyle, velayet kendiliğinden sağ kalan diğer eşe geçmez. Böyle bir durumda; hakim kararıyla velayetin diğer eşe verilmesi veya velayetin sağ kalan eşe verilmesi uygun bulunmadığı taktirde; çocuğa vasi atanıncaya kadar velayet askıda kalır (TMK. md. 335/2, 337/2). Velayet kendisine bırakılan babanın ölmüş olduğundan; küçük Tevrat Baran'ın velayeti askıdadır. Bu durumda davaya konu edilen küçüğün velayetinin değiştirilmesi ya da çocuğun bedeni ve fikri gelişimi açısından velayetin kaldırılması ve vasi atanması şartlarının bulunup, bulunmadığı konusunda mahkememizin değerlendirmesinde; TMK'nın Velayetin Kaldırılması başlıklı 348....

Şartların değişmesi halinde her zaman velayetin değiştirilmesi yeniden dava edilebilir. Velayet, kamu düzenine ilişkindir. Bu konuda ana ile babanın istek ve beyanlarından ziyade çocuğun menfaatlerinin dikkate alınması zorunlu olup, yargılama sırasında meydana gelen gelişmelerin bile göz önünde tutulması gerekir. Buna göre velayetin düzenlenmesinde asıl olan, küçüğün yararını korumak ve geleceğini güvence altına almak olduğundan, çocuğun fiziksel ve ruhsal gelişimini engelleyen ve süreklilik arz edeceği anlaşılan her olay, tehlikenin büyüklüğü, doğuracağı onarılması güç sonuçlar değerlendirilerek sonuca varılmalı; velayetin belirlenmesinde, düzenlenmesinde öncelikle çocuğun yararı göz önünde tutulmalıdır. Çocukla ana ve baba yararının çatışması halinde asıl olan küçüğün yararını korumak ve geleceğini güvence altına almaktır....

Anayasa Mahkemesi'nin 25.06.2015 ve 2013/3434 numaralı, 11.11.2015 tarih ve 2013/9880 numaralı, 20.07.2017 tarih ve 2014/1826 numaralı bireysel başvuru kararlarında ise; velayet hakkı tevdi edilen çocuğun soyadının kendi soyadı ile değiştirilmesi yönündeki talebin, velayet hakkı ve bu kapsamdaki yetkilerin kullanımı ile ilgili olması sebebiyle Anayasa'nın 20....

Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; velayeti anneden alınıp davacı babaya verilen müşterek çocuk yararına iştirak nafakasına dava tarihinden mi, yoksa velayetin değiştirilmesine konu kararın kesinleşme tarihinden itibaren mi hükmedilmesi gerektiği noktasında toplanmaktadır. Öncelikle "velayet" ile ilgili düzenlemelerin incelenmesinde yarar görülmektedir. Türk Medeni Kanunu (TMK) uyarınca velayet, çocukların bakım, eğitim, öğretim ve korunması ile temsil görevlerini kapsar. Aynı zamanda ana babanın velayeti altındaki çocukların kişiliklerine ve mallarına ilişkin hakları, ödevleri, yetkileri ve yükümlülükleri de içerir. Ana ve babanın çocukların kişiliklerine ilişkin hak ve ödevleri, özellikle çocuklarına bakmak, onları görüp gözetmek, geçimlerini sağlamak, yetiştirilmelerini ve eğitimlerini gerçekleştirmektir....

Sulh Hukuk Mahkemesi ile Ortaca Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü: - K A R A R - Dava, Denizli Cumhuriyet Başsavcılığı'nın ihbarıyla baba adı değiştirilmesi istenen küçük ...'e kayyım atanması istemine ilişkindir. Denizli 3. Sulh Hukuk Mahkemesince, küçük İpek'in annesi...'in velayeti altında bulunduğu ve mernis adresinin "Cumhuriyet Mahallesi Ayhan Sokak No:24/2 Ortaca/Muğla" olduğu, ayrıca velayeti elinde bulunduran annenin mernis adresinin de Ortaca İlçesinde olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir. Ortaca Sulh Hukuk Mahkemesi ise, küçüğün yerleşim yeri adresinin belirlenemediği, bu durumda TMK 21.madde uyarınca babası ...'in mernis adresinin kabul edilmesi gerektiği gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur....

Evliliğini yapmasından itibaren müşterek çocuğun babaanne, dede, amca ve amca çocukları ile birlikte Uşak'ta aynı evde yaşadığı, babanın Erzurum'a taşındığı ve velayet hakkı kendisinde olan çocuğu yanında götürmeyerek velayet sorumluluklarını anne, babasına yüklediği, davacı annenin ise boşanma tarihinden sonra müşterek çocuk ile iletişimini hiç koparmadığı, sürekli çocuğunu görmeye gidip geldiği, davacının 2. Eşi ile müşterek çocuğun arasının oldukça iyi olduğu hatta ona baba diye hitap ettiği, davacının 2. Eşine olan sevgisinden dolayı yeni doğan kardeşini kıskandığı, müşterek çocuğun annesinin yanında iyi bakıldığı, annenin velayet sorumluluklarını üstlenebilecek sosyal ve ekonomik imkanlara sahip olduğu anlaşılmıştır. Açıklanan tüm bu sebeplerle; küçüğün velayetinin davalı babadan alınarak davacı anneye verilmesinin küçüğün çıkarına ve tarafların durumuna uygun olacağı anlaşılmış ve davanın kabulüne dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur."...

Dava, velayetin değiştirilmesi istemne ilişkindir. Bilindiği üzere, 4721 sayılı TMK'nın 339- 347. maddeleri uyarınca velâyet, çocukların bakım, eğitim, öğretim ve korunması ile temsil görevlerini kapsar. Velayet, aynı zamanda ana babanın velayeti altındaki çocukların kişiliklerine ve mallarına ilişkin hakları, ödevleri, yetkileri ve yükümlülüklerini de içerir. Ana ve babanın çocukların kişiliklerine ilişkin hak ve ödevleri, özellikle çocuklara bakmak, onları görüp gözetmek, geçimlerini sağlamak, yetiştirilmelerini ve eğitimlerini gerçekleştirmektir. Bu bağlamda sağlayacağı eğitim ile çocuğu istenilen ölçüde dürüst, kötü alışkanlıklardan uzak, iyi ahlak sahibi, çalışkan ve bilgili bir insan olarak yetiştirmek hak ve yükümlülüğü bulunmaktadır. Ayrılık ve boşanma durumunda velayetin düzenlenmesindeki amaç, küçüğün ileriye dönük yararlarıdır. Buna göre, velayetin düzenlenmesinde asıl olan, küçüğün yararını korumak ve geleceğini güvence altına almaktır....

Dosyada bulunan nüfus kayıt tablosunda soyadının değiştirilmesi istenilen küçüğün evlilik dışı doğduğu ve ana hanesine yazıldığı anlaşılmaktadır. Evlilik dışı ... çocuğu babanın tanıması ya da mahkemece babalığa hükmedilmiş olması bu kuralı değiştirmez. Bu nedenle çocuğun soyadının değiştirilmesi konusunda annenin açtığı davanın reddine karar verilmesi gerekirken yasanın buyurucu hükmüne rağmen yerinde bulunmayan gerekçeyle kabulü, Doğru görülmemiştir. Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, 17.4.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi....

Boşanma nedeniyle velayet hakkının sırf anneye verilmiş olması çocuğun soyadının değiştirilmesi için haklı bir neden sayılmadığı gibi hukuki mevzuat da buna cevaz vermemektedir. Bir an için mevzuatın böyle bir duruma izin verdiği kabul edilse dahi sonradan gelişen sebeplerden dolayı çocuğun yararı açısından velayetin babaya yeniden verilmesi hallerinde bu kez baba, velayet hakkına dayanarak tekrar çocuğun soyadını değiştirmek isteyecektir. Madem ki velayet kimde ise çocuk onun soyadını taşıyacaktır, o halde baba bu haktan mahrum edilemez. Böyle bir uygulamanın nüfus kayıtlarının güvenilirliğini ve istikrarını zedeleyeceği ve asıl bu gibi uygulamaların çocuğun ruh hali üzerinde çok derin ve etkili travma yaratacağı açıktır. Yargı mercilerinin bu durumu ve çocuğun yüksek yararını gözeterek anne ile babanın ya da ailelerin hukuken oluşmuş statüleri değiştirmeye çalışmalarına izin vermemesi gerekir. Somut olaya gelince; soyadının değiştirilmesi istenen ...'...

İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ; "...Velayetin değiştirilmesi talebi yönünden;Müşterek çocukların yaşı, hazırlanan sosyal inceleme raporları, küçüklerin davacı-anne yanında kalmak istediğine dair iradesi, tarafların talepleri ve tüm dosya muhteviyatı dikkate alınarak davacı annenin küçüğün velayetini almasını engeller nitelikte bir durumun bulunmadığı, küçüğün bakım ve gözetimini yerine getirebilecek vasıflara sahip olduğu kanaatine varılmış, küçüğün üstün yararı gereği velayetinin davacı anneye verilmesine ve velayet hakkına sahip olmayan ebeveyn ile küçük arasında kişisel ilişki kurulmasına karar verilmiştir......