DAVA KONUSU : Ortaklığın Giderilmesi (Paylı Mülkiyette) KARAR : Taraflar arasında görülen ve yukarıda gösterilen davada verilen karara ilişkin olarak istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dosya dairemize gönderilmiş olmakla incelendi. DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; tarafların Trabzon İli Şalpazarı İlçesi Karakaya Mahallesi 136 ada 1 parselde bulunan taşınmazda elbirliği ve paylı mülkiyette malik olduklarını, maliklerin taşınmazı kullanımı konusunda anlaşamadıklarını, paydaş sayısı ve durum dikkate alınarak taşınmazın bölünme imkanının bulunması halinde öncelikle aynen bölünmesine, taşınmazların aynen taksimi mümkün olmadığı halde satılarak ortaklığın giderilmesini talep ve dava etmiştir....
Keza paydaşlar rıza göstermedikleri takdirde taşınmazın bir bölümü paylı bırakılamaz. Aynen bölünerek paylaştırmanın (taksimin) mümkün olması durumunda bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi halinde eksik değerdeki parçaya para (ivaz) eklenerek denkleştirme sağlanır. Paydaşlar arasında anlaşma olmaması halinde hakim kendiliğinden bazı taşınmazları bir kısım paydaşlara, kalanı ise diğer paydaşlara verilmesi şekilde aynen bölünerek paylaştırmaya karar veremez..." (Yargıtay 14 H.D. 11.02.2019 tarih 2016/4353 Esas, 2019/1131 Karar) Ortaklığın giderilmesinin istenemeyeceği haller, Türk Medeni Kanunu’nun 698. maddesinde düzenlenmiştir. Maddede; “Hukukî bir işlem gereğince veya paylı malın sürekli bir amaca özgülenmiş olması sebebiyle paylı mülkiyeti devam ettirme yükümlülüğü bulunmadıkça, paydaşlardan her biri malın paylaşılmasını isteyebilir. Paylaşmayı isteme hakkı, hukukî bir işlemle en çok on yıllık süre ile sınırlandırılabilir....
Böyle bir durumda uyuşmazlığın TMK 701 vd maddelerde düzenlenen Elbirliği Mülkiyeti hükümlerine göre çözümlenmesi gerekir. Ancak hüküm bulunmayan hallerde paylı mülkiyete ilişkin hükümler uygulanacaktır. Paylı mülkiyette taşınmazdan yararlanamayan paydaş, engel olan öteki paydaş veya paydaşlardan her zaman payına vaki elatmanın önlenilmesini ve/veya ecrimisil isteyebilir. Elbirliği mülkiyetinde de paydaşlardan biri öteki paydaşların olurlarını almadan veya miras şirketine temsilci atanmadan tek başına ortak taşınmazdan yararlanmasına engel olan ortaklar aleyhine ecrimisil davası açabilir. Taşınmazdan yararlanamayan paydaş engel olan öteki paydaş veya paydaşlardan payına vaki elatmanın önlenmesini her zaman isteyebilir. El birliği mülkiyetinde paydaşlardan biri öteki paydaşların olurlarını almadan veya miras şirketine temsilci atanmadan tek başına ortak taşınmazdan yararlanmasına engel olan ortaklar aleyhine elatmanın önlenilmesi davası açabilir....
Daire Başkanlığı 2016/1616 E. , 2021/2262 K."İçtihat Metni" T.C. D A N I Ş T A Y ONUNCU DAİRE Esas No : 2016/1616 Karar No : 2021/2262 TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Barosu Başkanlığı KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ : Dava konusu istem: Niğde ili, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel sayılı taşınmazın 17.000,00 m²'lik kısmının Adalet Sarayı yapılması maksadıyla Adalet Bakanlığı'na tahsis edilmesine ilişkin Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir....
Paylı mülkiyet, maddi olarak bölünmüş olmayan bir şeyin tamamına birden çok kişinin belirli paylarla malik olmasıdır (TMK m. 688). Bugün İsviçre-Türk hukukuna hakim olan görüş, paylı mülkiyete konu eşya üzerinde tek bir mülkiyet hakkı olduğu ve bu tek mülkiyet hakkına bütün paydaşların hepsinin sahip olduğu yönündedir. Mülkiyet hakkı, paydaşlar arasında bölünmemiştir. Tapu Sicil Tüzüğü’nün 28. maddesinin 3. bendine göre de; " Paylı mülkiyette pay miktarı; paydaşların adı, soyadı ve baba adından sonraki kısımda, kesirli olarak gösterilir" hükmü mevcuttur. Somut olaya gelince; dava konusu 6304 parsel sayılı taşınmaz 802,44 metrekare yüzölçümünde arsa vasfı ile davalı adına kayıtlıdır. Mahkemece; 5 numaralı bağımsız bölümün, binanın fiili durumuna göre arsa payı olan 62,1089 metrekarelik kısmının davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına tesciline karar verilmiş ise de hüküm infaza elverişli değildir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Somut olayda; Ortaklığın Giderilmesi (Paylı Mülkiyette) talebinde bulunulduğu, mahkemece davanın kabulüne karar verildiği, her ne kadar verilen karara karşı yukarıda yazılı gerekçelerle davalı vekili tarafından istinaf başvurusu yapılmış ise de; davalı vekilinin Karacabey Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2022/477 Esas, 2023/155 Karar sayılı dosyasına UYAP üzerinden gönderdiği 21/03/2023 tarihli dilekçesi ile istinaf talebinden vazgeçtiği anlaşıldığından HMK’nın 349/2 maddesi gereğince istinaf talebinin reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir....
Somut olayda; davacı vekilinin, TMK 693. maddesi gereğince muris Ahmet YILDIZ'dan miras kalan taşınmaz mallar üzerinde hakim tarafından yararlanma ve kullanma hakkının belirlenmesi talepli paylı mülkiyette kullanma ve yararlanma hakkının tespiti istemiyle ihtiyati tedbir talepli dava ikame edildiği, yerel mahkemece ihtiyati tedbir talebinin 23.11.2022 tarihli Tensip Tutanağının 30. maddesi ile reddedildiği, verilen ara kararın davacı tarafından istinafa taşındığı görülmüştür. Mahkemece yapılan yargılama sırasında, davacı vekilinin talebi üzerine 23/11/2023 tarihli tensip zaptı 30 nolu ara kararı sonucunda; ihtiyati tedbir talebinin HMK'nın 389. maddesine uygun düşmediğinden ve ihtiyati tedbirin şartları oluşmadığından bu aşamada Reddine, yönelik karar verilmiştir....
Şöyle ki; Dava konusu 13, 14, 15 ve 16 numaralı bağımsız bölümler davacı ve davalı arasında paylı mülkiyet hükümlerine tabidir. Paylı mülkiyet Türk Medeni Kanunu'nun 688 vd.maddelerinde düzenlenmiş olup TMK.'nun 689/1.maddesinde paydaşların, paylı mülkiyet konusu eşyanın kullanılabilirliğinin ve değerinin korunması için zorunlu olan yönetim işlerini yapmak ve gerektiğinde mahkemeden buna ilişkin önlemlerin alınmasını istemek haklarının bulunduğu görülmektedir. O halde dava paylı mülkiyette paydaşlar arasında yönetime ilişkin uyuşmazlığın giderilmesi istemi ile açılmış ise bu durumda paylı mülkiyet ve paydaşlar arasındaki uyuşmazlığın giderilmesine yönelik davanın asliye hukuk mahkemesinde görülmesi gerektiği açıktır. Bu durumda mahkeme görevsiz olacağından, görevsiz mahkeme tarafından yetki belgesi verilmesi hatalı olup yetki taleplerinin görevli mahkeme tarafından değerlendirilmesi gerekir....
Dava konusu edilen fındık bahçelerinin tarafların miras bırakanlarından intikal ettiği ve taraflar adına 1/8‘er pay ile paylı mülkiyet üzere kayıtlı olduğu ve davalılar tarafından kullanıldığı sabittir. Belirtilmelidir ki, paylı mülkiyette taşınmazdan yararlanamayan paydaş, engel olan öteki paydaş veya paydaşlardan payına vaki elatmanın önlenilmesini her zaman isteyebilir. Hatta elbirliği mülkiyetinde dahi paydaşlardan biri öteki paydaşların olurlarını almadan veya miras şirketine temsilci atanmadan tek başına ortak taşınmazdan yararlanmasına engel olan ortaklar aleyhine elatmanın önlenilmesi davası açabilir. Ancak, o paydaşın, payına karşılık çekişmesiz olarak kullandığı bir kısım yer varsa açacağı elatmanın önlenilmesi davasının dinlenme olanağı yoktur....
Öte yandan, yurdumuzda sosyal ekonomik nedenlerle kırsal kesimlerden kentlere aşırı akım, nüfus çoğalması, büyük mesken ve işyeri ihtiyacı nedeniyle hızlı yapılaşma karşısında görevli mercilerin aciz kalmaları veya çeşitli nedenlerle göz yummaları sonucu, izinsiz, ruhsatsız, resmi kayıtlara bağlanmayan büyük yerleşim alanları oluştuğu, bu arada paylı taşınmazların tapuda resmi ifrazları yapılmadan paydaşlar arasında haricen veya fiilen taksim edilip üzerlerine büyük mahalleler hatta beldeler yapıldığı bir gerçektir. Bilindiği üzere 4721 s. Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 706., Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 237., Borçlar Kanunu'nun (BK) 213.), Tapu Kanunu'nun 26. maddeleri hilafına tapulu taşınmazlarda harici veya fiili taksim ile payların mülkiyeti ana taşınmazdan ayrılamaz....
