Davacı vekili 31/03/2021 tarihli dilekçesi ile; 29.01.2021 tarihli dava dilekçesi ile ticari iş defterlerinin zayi olması nedeniyle zayi belgesi verilmesi davası açtıklarını, ancak dava konusu ticari defterlerin dava açıldıktan sonra müvekkili tarafından bulunduğunu, defter tasdik işlemi yaptırıldığından dolayı konusuz kalan davada feragat ettiklerini, işbu nedenle dava konusu ticari defterlerin zayi olması nedeniyle TTK hükümlerine göre kaybından dolayı iptaline ve zayi olduğunun tespitine karar verilmesi taleplerinden ve davadan feragat ettiklerini beyan etmiştir. Davacı vekilinin vekaletnamesi incelendiğinde; davadan feragat konusunda yetkisinin bulunduğu görülmüştür. Yapılan açıklamalar çerçevesinde; davacı tarafın davasından feragat etmesi nedeniyle davanın reddine dair aşağıdaki hükmün kurulması gerekmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2020/259 Esas KARAR NO : 2021/648 DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi DAVA TARİHİ : 30/06/2020 KARAR TARİHİ : 12/10/2021 KARAR Y.TARİHİ : 15/10/2021 Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davanın yapılan açık yargılaması sonunda, İDDİA : Davacı vekili dava dilekçelerinde, müvekkil şirketin, Ankara ilinde kurulmuş ve faaliyet göstermekte olduğunu, müvekkilinin ticari hayatına devam etmekteyken var olan ticari defterlerinin kayıp olduğunu fark ettiğini ve tüm arama ve araştırmalarına rağmen söz konusu defterleri bulamadığını, söz konusu ticari defterlerin bir örneği Ankara... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... E, Sayılı dosyasına elektronik ortamda sunulduğunu ve fakat defter asıllarının bulunamadığını, zayi olan defterlerin bulunamaması nedeniyle müvekkilinin ticari hayatına devam edemediğini belirterek; müvekkiline ait defterlerin zayi olduğunun tespiti ile zayi belgesi verilmesine karar verilmesini talep etmiştir....
Mahkemece; 11/03/2020 tarihli celsede taraflara ticari defterlerini sunması için veya inceleme yapılacak olan yeri bildirmeleri için 2 haftalık kesin süre verilmesine karar verildiği, davacı vekilinin 24/03/2020 tarihli beyan dilekçesi ile müvekkiline ait ticari defterlerin İstanbul'da olduğunu bildirdiği, davalı vekilinin de 24/03/2020 tarihinde ticari defterlerin Gaziantep'te bulunan serbest muhasebecinin işyerinde incelenebileceğini beyan ettiği, davalı defterlerini incelemekle görevli bilirkişinin davalı tarafça defter teslimi yapılmaması nedeniyle defterlerin incelenemediği yönünde rapor sunduğu, davalının ticari defterlerini incelemekle görevli bilirkişiye defterleri yerinde inceleme yetkisi verilmiş olmasına rağmen defterlerin incelenmediği görülmektedir....
Mahkemece, "...yangının oluş şekline ilişkin iddiaların ticari teammülere ve hayatın olağan akışına göre, ticari defterlerin hangilerinin yanarak zayii olduğu hususunda mahkememizde bir kanaat oluşturacak durumda bulunmadığı, zira ...Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanlığı tarafından tutulan yangın raporu ve tutanakta zarar gören malzemelerin içinde ticari defterlere ilişkin bir veri yer almadığı, bu kapsamda bu defterlerin yangın sebebiyle zayii olduklarını dair davacı beyanı dışında herhangi bir delil bulunmadığı, iddianın her türlü şüpheden uzak olarak ispatlanamadığı, salt beyana dayalı zayii belgesi verilmesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır....
Davacı, açık hesaba kaydettiği her bir faturaya ilişkin faturadaki malların teslim edildiğine dair davalıdan sadır yazılı teslim belgesi sunmamış, ancak ticari defter kayıtlarına dayanmıştır. Ticari defter kayıtlarına dayanılmış olduğundan ticari defterlerin delil olma durumu ile ilgili yasa maddesine de değinmekte fayda vardır....
Ancak Vergi Usul Kanunundaki bu düzenleme vergisel yükümlülüklerle ilgili olup, TTK'nın 82/7. maddesinde ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması hali, zayi belgesi verilmesini gerektiren bir olay olarak sayılmamış olduğu gibi tadadi olarak sayılan bu sebeplerle de benzerlik göstermediğinden sırf ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmasının ticari defterlerin TTK'nın 87/2 maddesinin aradığı şartlarda zayi olduğunun kabulü mümkün değildir. Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesinde sadece Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” ve ikincil örneklerin temin edilememesi halinin aranmış olması TTK'nın 82/7. Maddesindeki hususların aranmayacağı anlamına gelmez. Zira Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesindeki düzenleme TTK'nın 82/7. Maddesindeki düzenlemenin kapsamını değiştirecek nitelikte değildir....
Ancak Vergi Usul Kanunundaki bu düzenleme vergisel yükümlülüklerle ilgili olup, TTK'nın 82/7. maddesinde ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması hali, zayi belgesi verilmesini gerektiren bir olay olarak sayılmamış olduğu gibi tadadi olarak sayılan bu sebeplerle de benzerlik göstermediğinden sırf ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmasının ticari defterlerin TTK'nın 87/2 maddesinin aradığı şartlarda zayi olduğunun kabulü mümkün değildir. Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesinde sadece Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” ve ikincil örneklerin temin edilememesi halinin aranmış olması TTK'nın 82/7. Maddesindeki hususların aranmayacağı anlamına gelmez. Zira Elektronik Defter Genel Tebliği'nin 7.1 maddesindeki düzenleme TTK'nın 82/7. Maddesindeki düzenlemenin kapsamını değiştirecek nitelikte değildir....
Madde 83- (1): "Ticari uyuşmazlıklarda mahkeme, yabancı gerçek veya tüzel kişi bile olsalar, tarafların ticari defterlerinin ibrazına, resen veya taraflardan birinin istemi üzerine karar verebilir."Ticari defterler, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 222 ve devamı ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 64 ve devamında açıkça düzenlenmiştir.Ticari defterlere anılan Kanun'larda delil olarak hüküm ve sonuç bağlanmıştır. Tacirle, Türk Ticaret Kanunu'nun amir hükmü uyarınca ticari defter tutmak zorundadır.Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir (HMK. m. 222/1).Yine Türk Ticaret Kanunu madde 83/1'de ticari uyuşmazlıklarda Mahkemenin ticari defterlerin re'sen ibrazına karar verebileceği, Mahkeme re'sen ticari defterlerin ibrazına karar vermese dahi taraflardan birinin istemi üzerine ticari defterlerin ibrazına Mahkemece karar verilebileceği hüküm altına alınmıştır....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Mahkemece, toplanan delillere ve tüm dosya kapsamına göre, TTK 82/7 maddesinde belirtilen sebeplerin gerçekleşmediği, ticari defterlerin çalındığı veya kaybedildiği ile ilgili delil sunulmadığı, davacının ticari defterlerin muhafazası için gerekli dikkat ve özeni göstermediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir....
e ait defter, belge, evrak ve kayıtlar tetkik edilmiş; TTK, m. 64 ve VUK m.182 gereğince mecburi olan kanuni defterlerin tutulduğu, yevmiye defterlerinin açılış ve kapanış tasdiklerinin zamanında yapıldığı, defteri kebir ve envanter defterinin tasdikinin yapıldığı ancak defterlerin yazdırılmadığının görüldüğü, davalıya ait bazı ticarî defterlerin yazdırılmamış olmasından dolayı ticari defterlerinin birbirini doğrulayıp doğrulamadığının tespit edilemediği, ticari defterlerin mevcut durumuna yönelik HMK 222. madde kapsamındaki hukuki değerlendirmenin mahkemeye ait olduğu, davacı tarafından davalının Şekerbank hesabına 35.500,00 TL havale yapıldığı, ancak bu meblağ davacı cari hesabına 32.856,77 TL olarak kayıt edildiği, davalı ticari defter ve kayıtlarının incelemesinde davalının, 04.10.2017 takip tarihinden sonra 23.112017 tarih ve 114724 nolu 32.856,77 TL tutarlı fatura düzenlendiği, düzenlenen faturanın Vergi Usul Kanunu 211 Sıra nolu Genel Tebliğine göre "irsaliyeli fatura" usul ve esaslarına...
