Vakıflar Kanunu ve Vakıflar Yönetmeliğine göre, mazbut ve mülhak vakıflarda vakfedenin soyundan gelen ve bu nedenle vakfın gelirinden (gallesinden) yararlanma hakkına sahip olan kişiler için öncelikle dava açılması ve bu haklarının dava ile tespit edilmesi aranmıştır. Uygulamada bu dava, vakıflarda evladiye davaları, vakıf evladı ya da galleye müstehak evlat olduğunun tespiti davası şeklinde isimlendirilmiştir. Belirtmek gerekir ki vakıf evladı kavramı daha çok, vakfedenin çocukları ya da alt soyundan gelenler için kullanılan bir kavram olup, vakfedenin akrabaları ya da vakıftan yararlanan ismi ile belirtilmiş kişileri kapsamamaktadır. Vakfın geliri üzerinde hak sahibi olduğuna ilişkin davayı, vakfiye uyarınca galleden yararlanma hakkı olan, yani vakfeden ile soy bağı olan ya da soy bağı olmasa bile galleden kendisine pay özgülenen diğer kişiler açabilir....
Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/138 esas ve 2008/518 karar sayılı kararı ile müteveffanın evladiyetine karar verildiğini, murisin 13/08/2020 tarihinde vefat ettiğini, mirasçı olarak eşi, oğlu ve kızının kaldığını, müvekkillerinin vakfiyede yer alan şartları sağlamaları sebebiyle vakıf evlatlıklarına hak kazandıklarını ancak müvekkillerinin galleye müstehak vakıf evladı olduklarının tespiti için sayın mahkemeye başvuru zorunluluğunun hasıl olduğunu, belirtilen nedenlerle müvekkillerinin davalı vakfın galleye müstehak vakıf evlatları olduğunun tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 20/12/2019 NUMARASI : 2018/259 E, 2019/240 K DAVA KONUSU : Tespit (Vakıf Evladı Olduğunun Tespiti) KARAR : Antalya 12. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2018/259 E. 2019/240 K. sayılı dosyasında 20/12/2019 tarihli kararına karşı davalı T5 vekilince 29/01/2020 T7 Vakfı vekilince 22/01/2020 tarihli istinaf başvuruları üzerine dosya dairemize tevzi edilmekle hazırlanan inceleme raporu ile yapılan müzakere sonucunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ; TALEP: Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davacıların velayeti altında olan T3 Seyidoğlu Vakfı'nın evlatlarının biri olduğunu; davacı Adile'nin babası İskender'in annesi olan T3 vakıfta hane kaydının bulunduğu ve çocukların da yine aynı davalı vakfın gelir fazlasına müstehak evlat olduklarının tespit edildiğini; bu nedenle davacı T3 de vakıf evladı olduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir....
Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 04.04.1983 gün ve 1979/365 Esas - 1983/175 Karar sayılı ve Beyoğlu 4.Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 11.6.1998 gün ve 1998/61 Esas - 331 Karar sayılı ilamların incelenmesinde, bu iki ilamın da davacının söz konusu vakfın galleye müstehak evladı olduğunun tespitine ilişkin olmadığı, bu kararlarla davacının yalnızca tevliyete müstehat ekber ve erşad evlat olduğunun tespiti ile vakfın aslah ve erşah erkek evladı olduğunun tespitine dair hüküm kurulduğu anlaşıldığına göre, davanın davacının vakfın galleye müstehak evladı olduğunu ispatlayamaması sebebiyle reddi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru değil ise de sonuç itibarıyla doğru olan kararının yukarıda açıklanan gerekçeyle, gerekçe değiştirilmek suretiyle ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye onama harcının temyiz edene yükletilmesine, 13.03.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 27/11/2018 NUMARASI : 2017/376 ESAS - 2018/321 KARAR DAVA KONUSU : Tespit (Galleye Müstehak Vakıf Evladı Olduğunun Tespiti) KARAR : TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ; Davacı dava dilekçesinde özetle; babası Hakkı Gacır'ın T4 T4 evlatlarından biri olduğunu, babasının 26/05/2017 tarihinde vefat ettiğini, dosyaya sunmuş olduğu veraset ilamında mirasçı olduğunu, nüfus kayıtlarında tek erkek çocuğu olduğunu bu nedenle şahsının tevleviyete ehil vakıf evladı olduğunun tespitini ve vakıf gelirlerinden (galleye) hak kazanımının olduğunu talep ve dava etmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde galleye müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: 5737 sayılı Vakıflar Kanununun 76. maddesi uyarınca; tevliyete ve galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespitine ilişkin davalarda vakıf mütevellisi yasal hasım olduğundan ve davaya konu vakıf da mütevelli eliyle idare edildiğinden, açılan davanın ona da yöneltilmesi gerekirken, bu hususa uyulmadan yargılamaya devamla davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, vakfın mütevellisi olmaya ehil olduğunun ve galleye müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir....
D)İSTİNAF NEDENLERİ: Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; ilk derece mahkemesince verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, galleye müstahak vakıf evladı olduğunun tespiti istemli davalarda, davacının sadece vakıf evladı olması eğer vakfiyede bu yönde bir şart yok ise galleye müstahak oldukları anlamına gelmeyeceğini, davacıların, dava konusu vakfın soyundan geldiğinin; veraset ilamları, nüfus kayıtları, vakfiye, mahkeme ilamları ve bilirkişi incelemesiyle kanıtlamaları gerektiğini, dava konusu vakfın vakfiyesinde intifa şartı bulunup bulunmadığı hususlarının bilirkişi incelemesi ile ayrıntılı bir şekilde araştırılıp, ortaya konması gerektiğini belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir. E)DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, galleye fazlasına müstahak vakıf evladı olduğunun tespiti istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiş, karar davalı vekili tarafından istinaf edilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Vakıf Evladı Olduğunun Tespiti Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup hükmün davacılar vekili ve davalı ... vekili ve davalı af ... (Nakiboğlu) Vakfı Mütevellisi ... tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü. KARAR Davacılar vekili dava dilekçesinde, müvekkilleri ... ile ...'un, ... diğer adıyla ...'nın galleye müstehak evladı olduklarının tespitini istemiş; mahkemece, davanın kısmen kabulüne dair verilen karar her iki taraf vekillerince temyiz edilmiştir. Galleye müstehak vakıf evladı olunabilmesi için öncelikle vakfeden ile kan bağının ispatlanması sonra da vakfiyede öngörülen şartların gerçekleşmesi gerekir. Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden; ......
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, vakfın gelir fazlasından faydalanma amacına yönelik galle fazlasına müstehak vakıf evladı olduğunun tespiti istemine ilişkindir. İstinaf incelemesi HMK'nın 355. maddesi gereğince istinaf sebepleri ile sınırlı ve kamu düzeni yönünden resen yapılmıştır. Bilindiği üzere 5737 sayılı Vakıflar Kanunu ve Vakıflar Yönetmeliği'ne göre, mazbut ve mülhak vakıflarda vakfedenin soyundan gelen ve bu nedenle vakfın gelirinden (gallesinden) yararlanma hakkına sahip olan kişiler için öncelikle dava açılması ve bu haklarının dava ile tespit edilmesi aranmıştır. Uygulamada bu dava, vakıflarda evladiye davaları, vakıf evladı ya da galleye müstehak evlat olduğunun tespiti davası şeklinde isimlendirilmiştir. Belirtmek gerekir ki vakıf evladı kavramı daha çok vakfedenin çocukları ya da alt soyundan gelenler için kullanılan bir kavram olup vakfedenin akrabaları ya da vakıftan yararlanan ismi ile belirtilmiş kişileri kapsamamaktadır....
