Mahkemece 07/03/2023 tarihli tensip tutanağının 14 nolu ara kararıyla; Davanın konusunun mirasta denkleştirme ve terditli olarak tenkis olması nedeniyle ihtiyati tedbir talebinin reddine karar verilmiş, tensip ara kararı davacılar vekilince 26/03/2023 tarihinde istinaf edilmiş, mahkemece 27/03/2023 tarihli gerekçeli ara karar yazılarak taraflara tebliğ edildiği anlaşılmıştır. Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle, tensip zaptında ihtiyati tedbir talebinin reddedilmiş olup gerekçe içermediğini, davanın talepleri yönünden doğrudan terekeyi ilgilendirdiğini, davaya konu taşınmazların denkleştirme kuralları gereği terekeye iadesi talep edildiğini, taşınmazların üçüncü kişilere devri halinde müvekkillerinin dava sonucunda kazandıkları haklarını elde etmelerinin önemli ölçüde zorlaşacağını, yaklaşık ispat şartının da gerçekleştiğini belirterek, taşınmazlar üzerine ihtiyati tedbir konulmasını talep etmiştir. Dava mirasta denkleştirme, iade, aksi halde tenkis istemine ilişkindir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ :Terekeye İade Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm, taraflarca temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir yanlışlık görülmemesine göre, yerinde bulunmayan temyiz isteğinin reddiyle usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine, peşin alınan harcın mahsubuna ve 103.50 TL. temyiz başvuru harcı peşin alındığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere oyçokluğuyla karar verildi. 11.04.2013 (Per.)...
Gereğince terekeye iadesi talebinde bulunmak Zarureti hasıl olduğunu, yukarıda arz ve izah edilen sebeplerden ötürü, davalının miras bırakandan almış olduğunu 166.542.47.-TL'nin, denkleştirme anındaki değerinin ve zenginleşmesinden itibaren işlemiş olan faizinin terekeye iadesine ve her türlü masrafın davalıya yükletilmesine karar verilmesini" talep ve dava etmiştir. Davalı cevap dilekçesinde özetle; annesinin kamulaştırma bedeli olarak 160.500,00....
Hükmü, davalı vekili ve davacılar vekili temyiz etmiştir. 1-Davalı vekilinin temyiz itirazları yönünden yapılan incelemede; Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve dosya içeriğine göre, mahkeme kararı ve dayandığı gerekçeler usul ve yasaya uygun bulunduğundan davalı vekilinin yerinde olmayan temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir. 2-Davacılar vekilinin temyiz itirazları yönünden yapılan incelemede; Mirasta denkleştirme mirasçıların murisin sağlığında muristen karşılıksız olarak aldığı mal ve kıymetlerin geri alınarak miras taksiminde tereke içerisinde yer almasıdır. TMK’nın 669. maddesi gereğince “Yasal mirasçılar, mirasbırakandan miras paylarına mahsuben elde ettikleri sağlararası karşılıksız kazandırmaları, denleştirmeyi sağlamak için terekeye geri vermekle birbirlerine karşı yükümlüdürler....
İade edilecek mal varlığı yönünden seçim hakkı davalınındır; ister aynen iade eder, isterse bedelini öder. Miras payının aşan kısmının davalıda kalması miras bırakanın iradesinden anlaşılıyorsa, aşan kısım için iade istenemez. Denkleştirme, denkleştirme anındaki değere göre yapılır. Denkleştirmede sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır. Denkleştirmeye (iadeye) tabi olduğunu davacı ispatlamalıdır. Miras bırakanın iradesinin denkleştirmeye (iadeye) tabi olup - olmadığının ispatı şekle tabi değildir, her türlü delille ispatlanabilir. İade edilecek mal varlığı yönünden seçim hakkı davalınındır; ister aynen iade eder, isterse bedelini öder. Denkleştirmeye karar verilebilmesi için bazı şartların bir arada bulunması gerekmektedir....
Asıl ve birleştirilen davalarda davacılar vekili; muris ...’nın 08.02.2006 tarihinde vefat ederek geriye mirasçı olarak eşi ..., çocukları ..., ... ve ...’ı bıraktığını, murisin vefatından önce hesabından farklı tarihlerde 38.000,00 ve 348.000,00YTL olmak üzere toplamda 386.000,00TL çekildiğini ayrıca murise ait ... plakalı aracın muris tarafından davalıya satış gösterilerek muvazalı olarak devredildiğinden beyanla davalıya yapılan kazandırmaların öncelikle mirasta denkleştirme hükümleri gereğince terekeye aynen iadesi olmazsa bedelinin iadesini, denkleştirme hükümlerinin mümkün olmadığı takdirde kazandırmaların tenkisini talep ve dava etmişlerdir....
İade terekeye yapılır, davacı mirasçının miras payı oranında iade yapılmaz. Altsoya yapılan kazandırma aksi miras bırakan tarafından açıkça belirtilmemişse karine olarak denkleştirmeye (iadeye) tabidir. Altsoya yapılan sağlar arası kazandırmanın denkleştirmeye tabi olmadığını davalı (altsoy) ispatlamalıdır. Altsoy dışındaki yasal mirasçılara yapılan kazandırma, karine olarak denkleştirmeye (iadeye) tabi değildir. Altsoy dışındaki yasal mirasçıya yapılan kazandırmanın denkleştirmeye (iadeye) tabi olduğunu davacı ispatlaması gerekir. Miras bırakanın iradesinin denkleştirmeye (iadeye) tabi olup olmadığının ispatı şekle tabi değildir, her türlü delille ispatlanabilir. İade edilecek mal varlığı yönünden seçim hakkı davalınındır; ister aynen iade eder, isterse bedelini öder. Miras payının aşan kısmının davalıda kalması miras bırakanın iradesinden anlaşılıyorsa, aşan kısım için iade istenemez. Denkleştirme, denkleştirme anındaki değere göre yapılır....
DELİLLER, DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen karar hakkında; HMK.nın 355. maddesindeki düzenleme uyarınca, istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine ilişkin aykırılık bulunup bulunmadığı yönü gözetilerek yapılan inceleme sonucunda, Dava ve birleşen dava mirasta denkleştirme ve terekeye iade; bu mümkün olmadığı taktirde tenkis davasıdır. "...Davacı, davalılarla ortak miras bırakanı olan babaannesi Zeliha Akay'ın sağlığında 21.11.1991 tarihinde tapuda yaptığı işlemle sahibi olduğu tek taşınmazın davalılara kayıtsız ve şartsız hibe ettiğini, kanuni miras hakkından yoksun bırakıldığını, murisin sağlığında miras hissesine mahsuben yaptığı ivazsız kazandırmaların Türk medeni Kanunu'nun 669. maddesi uyarınca terekeye iade edilmesine, iade edilmezse tenkise karar verilmesini talep etmiştir. Davalılar davanın reddini savunmuşlardır....
Mahkemece, 03/09/2019 tarihli ıslah dilekçesi nazarında yasal mirasçı olmayan davalıdan terekeye iade (denkleştirme) talep edildiği ve bu talebin sadece yasal mirasçılara karşı yöneltilmesi gerektiği gözetilerek davanın esastan reddine, karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili ve tereke temsilcisi istinaf etmiş, istinaf dilekçelerinde özetle; Malatya 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2018/598 Esas 2020/196 Karar sayılı ilamının kaldırılmasını ve talepleri doğrultusunda karar verilmesini istemişlerdir. Dava davaya konu bedelin terekeye iadesi isteminden ibarettir. HMK'nun 355.maddesi gereğince istinaf incelemesi; belirtilen istinaf sebepleri ve kamu düzeni ile ilgili konularla sınırlı olarak yapılmıştır. İlk derece mahkemesi tarafından davanın reddine karar verilmesi üzerine iş bu karar davacı vekili ve tereke temsilcisi tarafından istinafa konu edilmiş ise de, TMK 669 maddesi incelendiğinde, terekeye iade davasının ancak mirasçılar arasında görülebilen bir dava olduğu anlaşılmaktadır....
Bilindiği üzere; TMK'nın 669 ila 675 inci maddelerinde terekeye iade (mirasta denkleştirme) hükümleri düzenlenmiştir. TMK’nın 669 uncu maddesi uyarınca; "Yasal mirasçılar, mirasbırakandan miras paylarına mahsuben elde ettikleri sağlararası karşılıksız kazandırmaları, denleştirmeyi sağlamak için terekeye geri vermekle birbirlerine karşı yükümlüdürler. Mirasbırakanın çeyiz veya kuruluş sermayesi vermek ya da bir malvarlığını devretmek veya borçtan kurtarmak ve benzerleri gibi karşılık almaksızın alt soyuna yapmış olduğu kazandırmalar, aksi mirasbırakan tarafından açıkça belirtilmiş olmadıkça denleştirmeye tabidir." Altsoy dışındaki yasal mirasçılara yapılan kazandırmalarda ise miras payına mahsup edilmek üzere hareket edilmediği yönünde bir karine vardır. Bu karinenin aksinin davacı tarafından kanıtlanması gerekmektedir. Somut olayda, mirasbırakan tarafından alt soyu olan birleştirilen davada davalılar ... ve ...'...
