DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, Ön Alım Hakkından Kaynaklanan Tapu İptali Tescil istemine ilişkindir. Davacı tarafça,hissedarı olduğu Kayseri ili Melikgazi İlçesi Gesi Mah. 631 ada 1 parsel sayılı taşınmazdaki diğer paydaş olan Hazine tarafından davalıya pay satışı yapıldığı belirtilerek eldeki ön alım hakkından kaynaklanan tapu iptal ve tescil davası açılmıştır. Dava konusu taşınmazın tapu kaydı ve devir senedinin yapılan incelenmesinde; davacının 223/2400 lük paya sahip olduğu, taşınmazın paylı mülkiyet hükümlerine tabi bulunduğu, Hazine tarafından 08.10.2021 tarihli devir senedi ile 2177/19200 lük payın 441.250,00 T.L. Bedel ile davalıya devredildiği anlaşılmaktadır. Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 01/02/2018 NUMARASI : 2015/324 2018/98 DAVA KONUSU : Tapu İptali Ve Tescil (ön alım hakkına dayalı tapu iptal ve tescil isteği) KARAR : Taraflar arasındaki davanın yapılan yargılaması sonunda kurulan hükmün Bölge Adliye Mahkemesince incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle dosya incelendi....
Davalı vekili 24/08/2022 tarihli cevap dilekçesinde özetle; akrabaya yapılan taşınmaz devir, satış veya hibe (bağış) halinde ön alım hakkı kullanılmayacağını, davaya konu hissenin müvekkilinin annesi tarafından kendisine devredildiğini, devrin satış olmayıp anne ile kız arasındaki bir devir işlemi olduğunu, gerçek bir satışın konusu olmayan, satım niteliğinde olmayan pay temliklerinde yasal ön alım hakkı doğmayacağını, dava konusu taşınmazın tüm hissedarlar arasında fiilen taksim edildiğini, ön alım hakkının fiilen taksim edilen taşınmazlarda kullanılamayacağını, bu nedenlerle davacının ön alım hakkı bulunmadığından haksız ve yersiz davanın reddine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Yerel Mahkemece 04/11/2022 tarihli karar ile "..TMK'nın 733. maddesi gereğince yapılan satışın alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi zorunludur....
DELİLLER, DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen karar hakkında HMK'nın 355. maddesi uyarınca, istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine ilişkin aykırılık bulunup bulunmadığı yönü gözetilerek yapılan inceleme sonucunda; Dava, önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir. Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını kısmen veya tamamen üçüncü bir kişiye satması halinde diğer paydaşlara bu satılan payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve satışın yapılmasıyla kullanılabilir hale gelir. TMK'nın 733.maddesi gereğince yapılan satışın alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilmesi zorunludur. Önalım hakkı, satışın hak sahibine bildirdiği tarihin üzerinden üç ay ve herhalde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer....
Davacılar vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; yerel mahkemece hükmolunan davanın kabul kararının doğru olduğunu ancak ön alım bedelinin %9 yasal faiziyle birlikte depo edilmesi ve bu bedelin davalıya ödenmesi kararının usul ve yasalara aykırı olduğunu, hak düşürücü süre içerisinde davanın ikame edilmiş olup ön alım bedeline faiz işletilmesinin doğru olmadığını, gerek satış öncesinde ve gerekse satış sonrasında taşınmazların bir bütün olarak kullanıla geldiğini, hissedarlar arasında herhangi bir fiili taksim yapılmadığını belirterek, yerel mahkeme ilamında hükmün ön alım bedelinin %9 yasal faiziyle birlikte depo edilmesi bu bedelin davalıya ödenmesi kararı yönünden kaldırılmasına, davanın kabulü ile dava konusu taşınmazlarda tapu kayıtlarının yasal ön alım hakkı nedeniyle iptaline, davacılar adına eşit hisseler halinde tapuya kayıt ve tesciline, ön alım bedeline %9 faiz işletilmeksizin 51.000,00 TL'nin depo edilmesi ile bu bedelin karar kesinleştiğinde nemalarıyla birlikte davalıya...
Karar sayılı kararı ile "Dava vefa sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil davasıdır. Türk Medeni Kanununun Taşınmaz mülkiyeti başlıklı ikinci bölüm ikinci ayırım madde 736. alım ve geri alım hakları başlığı altında aynen “Tapu kütüğüne şerh verilen alım ve geri alım hakları, şerhte belirtilen süre içinde her malike karşı kullanılabilir. Şerhin etkisi, her durumda, şerhin verildiği tarihin üzerinden on yıl geçmekle sona erer” hükmü getirilmiştir. Vefa hakkı (geri alım hakkı) bir kimsenin satmış olduğu bir gayrimenkulü bedeli karşılığında tek taraflı bir irade açıklaması ile satın alma imkanını veren kurucu yenilik doğuran şahsi bir haktır. Tapu siciline şerh verildiği takdirde bu şahsi hak ayni bir nitelik kazanır. Konusu gayrimenkuldür. T.B.K’nun 237. (B.K 213.) madde hükmüne göre resmi şekil şartı vardır. Bedel gözetilmesi zorunlu olmayıp isteğe bağlıdır. Vefa hakkının ne şekilde kullanılacağı hususunda kanunda bir hüküm yoktur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL -KARAR- Mahkeme kararındaki nitelendirmeye göre dava; ön alım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 21.01.2013 tarih ve 1 sayılı kararı ile aynen kabul edilen ve 26.01.2013 günü Resmi Gazetede yayımlanarak 01.02.2013 tarihinde yürürlüğe giren hukuk dairelerine ilişkin işbölümü uyarınca temyiz incelemesi Yargıtay 14. Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Hal böyle olunca, yukarıda açıklanan nedenlerle, dosyanın ilgisi yönünden 14. Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 12.7.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tapu iptali ve tescil (Önalım hakkından kaynaklanan) Taraflar arasındaki uyuşmazlık ön alım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil isteğine ilişkin bulunduğuna göre, ... Başkanlar Kurulu'nun 27.12.2013 tarih 38 sayılı Kararı ile hazırlanıp, ... Büyük Genel Kurulu'nun 24.01.2014 tarih 1 nolu Kararı ile kabul edilen ve 29.01.2014 tarih 28897 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Hukuk Daireleri'ne ilişkin iş bölümü uyarınca, hükme yöneltilen temyiz itirazlarının incelenmesi ... (14.) Hukuk Dairesi'nin görevi cümlesinden bulunmakla, gereği için dosyanın anılan Daire Başkanlığı'na GÖNDERİLMESİNE, 28.11.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: İlk Derece Mahkemesi tarafından yapılan yargılama sonunda; "Davacının geri alım hakkına dayalı olarak tapu iptali tescil talebinde bulunduğu anlaşılmıştır. Dosya kapsamında bulunan tapu kayıtları ve bilgi ve belgelere göre davacının davalı taraf ile resmi şekilde yapmış olduğu bir geri alım sözleşmesi olmadığı anlaşılmıştır. Yargıtay 14. Hukuk Dairesinin 2015/15856 E. 2016/10198 K. Sayılı ilamı; ''Türk Medeni Kanununun Taşınmaz mülkiyeti başlıklı ikinci bölüm ikinci ayırım madde 736. alım ve geri alım hakları başlığı altında aynen “Tapu kütüğüne şerh verilen alım ve geri alım hakları, şerhte belirtilen süre içinde her malike karşı kullanılabilir. Şerhin etkisi, her durumda, şerhin verildiği tarihin üzerinden on yıl geçmekle sona erer” hükmü getirilmiştir....
ön alım davası açıldığını, davacının sınırdaş olacağı 4 parsel noda kayıtlı taşınmazı davalının 03/01/2018 tarihinde satın aldığını, söz konuşu işlemi davacının haricen öğrendiğini, davacının 5403 sayılı Yasanın madde 8/1 maddesinin 2. fıkrasında yer alan önalım hakkını kullanmak için mahkemeye müracaat etmek gereği hasıl olduğunu, davalının maliki olduğu 5 parsel sayılı taşınmaza ilişkin davacı müvekkilinin ön alım hakkının kullandırılması hakkı tanınarak davalı adına 5 parsel numaralı taşınmazdaki tapusunun iptal edilerek müvekkili adına tapuya kaydedilmesine ilişkin Çay AHM'sinin 2019/254 Esas sayılı dosyasında müvekkil lehine ön alım hakkı kararı verildiği takdirde işbu taşınmaz için müvekkil davacının ön alım hakkının doğacağını, bu nedenle mahkemenin işbu dava dosyasının bekletici mesele yapılmasını talep ettiklerini, ayrıca müvekkilinin ileride telafisi güç ve imkansız zararların önlenmesi ve davacı müvekkilinin hak kaybına uğramaması için 4 parsel noda kayıtlı taşınmazın 3. kişilere...
