Ön alım hakkının kullanılması belli şartlara ve süreye bağlandığına göre gerek üzerinde ön alım hakkı bulunan payı satın alanın gerek bu payda daha önce malik olmakla ön alım hakkını kullananın, satıcı ile aralarındaki kişisel hak doğuran sözleşmelere taraf olmaları ön alım davası yoluyla kullanılan hakkı etkileyecek nitelikte değildir. Aksinin kabulü halinde ön alım hakkının kullanılabilmesi başka koşullara bağlanmış olur ki, bunun yasa koyucunun amacına uygun düşeceğinden söz edilemez. Diğer taraftan, ka///r karşılığı sözleşmesinde vaat olunan pay devri tapuda yapılan satışla vaat olmaktan çıkmış ve gerçek bir satışa dönüşmüştür. İleride karşı edim olan istısna akdinin yerine getirilmesi ya da getirilmemesi sonucuna bağlı olarak ön alım hakkını kullanan yönünden bu gerçek satışın halen bir vaat gibi ele alınması mümkün değildir. Pay tapuda yapılan işlemle satılmış ve bu satış nedeniyle yasal ön alım hakkı sahibi bu hakkını kullanmıştır....
Ön alım hakkının kullanılması belli şartlara ve süreye bağlandığına göre gerek üzerinde ön alım hakkı bulunan payı satın alanın gerek bu payda daha önce malik olmakla ön alım hakkını kullananın, satıcı ile aralarındaki kişisel hak doğuran sözleşmelere taraf olmaları ön alım davası yoluyla kullanılan hakkı etkileyecek nitelikte değildir. Aksinin kabulü halinde ön alım hakkının kullanılabilmesi başka koşullara bağlanmış olur ki, bunun yasa koyucunun amacına uygun düşeceğinden söz edilemez. Diğer taraftan, ka///r karşılığı sözleşmesinde vaat olunan pay devri tapuda yapılan satışla vaat olmaktan çıkmış ve gerçek bir satışa dönüşmüştür. İleride karşı edim olan istısna akdinin yerine getirilmesi ya da getirilmemesi sonucuna bağlı olarak ön alım hakkını kullanan yönünden bu gerçek satışın halen bir vaat gibi ele alınması mümkün değildir. Pay tapuda yapılan işlemle satılmış ve bu satış nedeniyle yasal ön alım hakkı sahibi bu hakkını kullanmıştır....
Asıl ve birleşen davalar ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkin olup asıl dava değeri ve ön alım bedelinin 675,00 TL, birleşen 2019/44 esas 675,00TL, birleşen 2019/45 esas 2.500,00TL, birleşen 2019/53 esas sayılı davada ise dava değeri ve önalım bedelinin 2.500,00 TL olduğu dava dilekçesi, tapu kayıtları ve resmi senetle sabittir. Dava ve istinafa konu yerel mahkemece hüküm altına alanın önalım bedeli HMK'nun 341/2 maddesi uyarınca 8.000,00 TL'ye kadar verilen hükümler verildiği tarih itibariyle kesin olup istinaf yoluna başvurulması mümkün değildir....
Yukarıda açıklanan TMK hükümleri uyarınca ön alım hakkı pay satışı ile doğmakta olduğundan pay satış tarihinde yasanın yürürlükte bulunması halinde ön alım hakkı kullanılabilecektir. Davalıya pay satışı yapılan 5.10.2020 tarihinde yasanın yürürlükte olduğu ve pay satışı ile ön alım hakkının doğduğu yasanın yürürlüğü kaldırılırken geriye etkili olduğu hususunda açık düzenleme yapılmadığı ve usul hükmü gibi istisnalardan olmadığına nazaran geriye yürütülemeyeceği değerlendirilmelidir. Davalının aktin tarafı olduğu ve bedelde muvazaa iddiasının dinlenmeyeceğinin kabulü ile bu doğrultuda hüküm verilmesi de yerleşik uygulama ve yasal mevzuata uygundur. Açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1- b/1 bendi gereğince esastan reddine miktar itibari ile kesin olmak üzere karar verilmesi gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. HÜKÜM :Gerekçesi yukarıda izah edildiği üzere; 1- İstanbul Anadolu 26....
Dava konusu, Ordu ili Fatsa ilçesi Yukarıkum mevkiinde kain 561 ada 13 parsel sayılı taşınmazın, temlik öncesi hissedar bulunmayan dava dışı Yusuf Ziya Şendur'a 13/08/2010 tarihinde tapuda devredildiği, davacının ön alım hakkını kullanarak 15/06/2011 yılında tapu iptali ve tescil davası açtığı, davadışı Yusuf Ziya Şendur'a devrolan 403/1434 payını ön alım hakkını kullanan diğer malik Cafer Tavlı ile beraber yarı yarıya kendi adlarına tescil ettirdikleri ve kararın 01/10/2012 tarihinde kesinleştiği, davacının önalım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil davasını açana kadar dava dışı Yusuf Ziya Şendur'un payı üzerinde davalı T4 lehine 03/03/2011 tarihli 30.000- TL bedelli, 10/05/2011 vade tarihli 1. derece ipotek tesis edildiği ihtilafsızdır....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:Samsun 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2021/333 esas, 2023/128 karar sayılı dava dosyasında verilen tapu iptali ve tescil (önalım hakkından kaynaklanan) talebinin kabulüne karşı, davalı vekili tarafından istinaf yoluna başvurması üzerine, dosyanın yapılan inceleme sonucunda; İddia ve savunmaya mahkemece toplanıp değerlendirilen deliller ile duruşma tutanaklarına yansıyan bilgi ve belgelere göre; İstinaf incelemesine konu ve esas teşkil eden eldeki dava; tapu iptali ve tescil (önalım hakkından kaynaklanan) istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılıp bitirilen yargılama sonucunda, "......
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Yerel mahkemece "...Dava, ön alım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. Dava dilekçesi, yazı cevapları, taraf beyanları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; dava konusu İstanbul ili Arnavutköy İlçesi Yassıören Mahallesi Memişdere Mevkii, 180 Ada, 70 Parsel sayılı taşınmazda, davacının hisse maliki olduğu, taşınmazın diğer paydaşlarından Selen Merak'ın, 1/5 hissesini 13/12/2019 tarihinde davalı T3 sattığı anlaşılmıştır. TMK'nun 732. maddesine göre paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen 3. kişiye satması halinde diğer paydaşlar ön alım hakkını kullanabilirler. Ön alım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmazdaki payını kısmen veya tamamen 3.kişiye satması halinde diğer paydaşlara satılan bu payı öncelikle alma yetkisi veren bir haktır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil-önalım davası sonunda, yerel mahkemece davanın kısmen kabulüne ilişkin olarak verilen karar davacı ile davalılardan ... tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olup, davalının duruşma isteğinin değerden reddine karar verilerek dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...’un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü. -KARAR- Dava, vekalet görevinin kötüye kullanılması hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil ile önalım isteklerine ilişkindir. Davacı, ...'da ikamet ettiğini, kayden malik olduğu dava dışı beş parça taşınmazını satıp elde ettiği gelirlerle paylı mülkiyet üzere malik olduğu 171 ada 44 parsel sayılı taşınmazdaki kardeşlerine ait payları satın alması için davalı ...'...
Taraflar arasındaki ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir. Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü: I. DAVA Davacılar vekili, dava konusu 170 ada 13 parselde davalı tarafından satın alınan hisse nedeniyle ön alım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil isteminde bulunmuştur. II. CEVAP Davalı vekili, hak düşürücü sürenin geçtiğini, davacıların dava açma hakkı ve sıfatı olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur. III....
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Davanın kabulü ile dava konusu Denizli ili, Baklan İlçesi, Hadim Mahallesi/köyü, Bağ Mevki, - ada, 1371 parsel sayılı taşınmazın, davalı T3 adına olan tam hisseli tapunun iptali ile tam hissenin davacı T1 adına tapuya kayıt ve tesciline, Ön alım bedelinin 15.726,16 TL (15.258,00 TL bedel + 468,16 TL tapu masraf ve harcı) olarak belirlenmesine, karar verildiği anlaşılmıştır....
