İLK DERECE MAHKEMESİNDE İLERİ SÜRÜLEN DELİLLER: Tapu kayıtları, keşif, tanık, bilirkişi incelemesi, yemin. İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARININ ÖZETİ: Çorum 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/52 Esas, 2020/269 Karar sayılı kararında: Davacı taşınmazın yola sınırının bulunmadığı ve zorunlu geçit tesisine ihtiyacının bulunduğu anlaşılmakla; geçit talep edilen taşınmazların tapu kayıtları dosyamız arasına alınmış, mahallinde keşif icra edilmiştir. Geçit hakkı verilecek yol belirlenirken, geçit hakkı talep edilen taşınmaza yetecek kadar yol belirlenmiş ve yolun en uygun yerden geçmesine dikkat edilmiştir. Geçit ihtiyacının, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının subjektif isteklerine göre değil, objektif esaslara göre belirlenmesi gerektiğinden fedakarlığın denkleştirilmesi prensibi uyarınca davalı taşınmazın mülkiyeti sınırlandırılmıştır....
Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir. Türk Medeni Kanunu'nun 747/2. maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır....
Somut olayda; geçit hakkı bedelinin depo edilmesi dava şartı olup verilen kesin ve ihtaratlı süre içerisinde davacı tarafça geçit bedelinin depo edilmediği anlaşılmakla yukarıda belirtilen ilgili madde gereğince davanın usulden reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. " şeklindeki gerekçe ile "Davanın usulden reddine" karar verilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : GEÇİT HAKKI KARAR- Birleşen dava, geçit hakkı tesisi isteğine ilişkindir. Davanın açıklanan bu nitelendirilmesine göre, hükme yöneltilen temyiz itirazlarının inceleme göreve Yüksek 14. Hukuk Dairesine aittir. Ne var ki, anılan Dairece daha önce görevsizlik kararı verilmiş olduğundan Daireler arasında temyiz incelenmesi yönünden ortaya çıkan uyuşmazlığın Hukuk Başkanlar Kurulunca giderilmesi için dosyanın Yüksek Birinci Başkanlığa sunulmasına, 13.02.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Keşif gün ve saati duruşmada taraflara bildirilmiş ise artık taraflara ayrıca davetiye gönderilmesine gerek yoktur. Bilirkişi ve tanıkların keşif mahalline çağrılması hakkında HUMK'nun 258. maddesinde belirtilen mahkemeye çağırmaya ilişkin hükümler uygulanır. Eldeki davada mahkemece davadan önce davacının tek taraflı istemi ve katılımı ile HUMK'nun 370. maddesi uyarınca delillerin tespiti hükümlerine uygun yapılan keşif sonucu verilen ve bu davanın davalılarına tebliğ edilmeyen bilirkişi raporu esas alınarak geçit yeri ve geçit hakkı değeri belirlenerek karar verilmesi doğru görülmemiştir. Yukarıda açıklanan usule uyularak yapılacak keşif sonucu hazırlanacak raporda gösterilecek geçit alternatifleri değerlendirilerek geçit hakkı kurulmalı ve geçit bedeline hükmedilmelidir. Kabule göre de; DSİ kanalı servis yolunun genel yola bağlantısının mevcut olup olmadığının araştırılmaması, davacının bu yöndeki isteminin incelenmemesi de yerinde değildir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : GEÇİT HAKKI TESİSİ -KARAR- Mahkeme kararındaki nitelendirmeye göre dava, geçit hakkı tesisi istemine ilişkindir. Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 09.02.2012 tarih ve 1 sayılı kararı ile aynen kabul edilen ve Resmi Gazetede yayımlanarak 01.03.2012 tarihinde yürürlüğe giren hukuk dairelerine ilişkin işbölümü uyarınca temyiz incelemesi Yargıtay 14.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, dosyanın ilgisi yönünden 14.Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 05.09.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : GEÇİT HAKKI TESİSİ -KARAR- Mahkeme kararındaki nitelendirmeye göre dava, geçit hakkı tesisi istemine ilişkindir. Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 09.02.2012 tarih ve 1 sayılı kararı ile aynen kabul edilen ve Resmi Gazetede yayımlanarak 01.03.2012 tarihinde yürürlüğe giren hukuk dairelerine ilişkin işbölümü uyarınca temyiz incelemesi Yargıtay 14.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, dosyanın ilgisi yönünden 14.Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 05.09.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : GEÇİT HAKKI VERİLMESİ -KARAR- Mahkeme kararındaki nitelendirmeye göre dava, geçit hakkı verilmesi istemine ilişkindir. Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 09.02.2012 tarih ve 1 sayılı kararı ile aynen kabul edilen ve Resmi Gazetede yayımlanarak 01.03.2012 tarihinde yürürlüğe giren hukuk dairelerine ilişkin işbölümü uyarınca temyiz incelemesi Yargıtay 14.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, dosyanın ilgisi yönünden 14.Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 05.09.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : GEÇİT HAKKI -KARAR- Mahkeme kararındaki nitelendirmeye göre dava, geçit hakkı tesisi istemine ilişkindir. Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 09.02.2012 tarih ve 1 sayılı kararı ile aynen kabul edilen ve Resmi Gazetede yayımlanarak 01.03.2012 tarihinde yürürlüğe giren hukuk dairelerine ilişkin işbölümü uyarınca temyiz incelemesi Yargıtay 14.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, dosyanın ilgisi yönünden 14.Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE,25.4.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : GEÇİT HAKKI Dava, tapulu taşınmazda geçit hakkına ilişkin olup Yargıtay Başkanlar Kurulunun 10.01.2013 tarih ve 1 sayılı kararı ile hazırlanıp Yargıtay Büyük Genel Kurulunun 21.01.2013 tarih 1 sayılı kararı ile aynen kabul edilen Hukuk Dairelerine ilişkin işbölümü uyarınca hükme yöneltilen temyiz itirazlarının incelenmesi Yargıtay 14. Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Bu nedenlerle dosyanın görevli Yargıtay Yüksek 14. Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 26.06.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
