ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 24/09/2021 NUMARASI : 2019/159 ESAS 2021/216 KARAR DAVA KONUSU : İrtifak Hakkının Kaldırılması KARAR : TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ Davacı dava dilekçesinde özetle; Kocaeli ili, Gebze ilçesi, Eskihisar köyü, Harmanbayırı mevkii, 968 ada, 8 parsel nolu 255 m2 yüz ölçümlü ve aynı yer 6 parsel nolu 403 m2 yüzölçümlü arsa nitelikli taşınmazların maliki olduğunu, dava konusu her iki taşınmaz yönünden taşınmazlar üzerinde TEK lehine irtifak hakkı tesis edildiğini, çok uzun yıllardır fiilen irtifak hakkının kullanılmadığını, irtifak şerhinin terkini için davalı kuruma müracaat ettiğini, davalı kurum tarafından irtifak hakkının terkini için fahiş bedel talebinde bulunulduğunu, bu nedenle dava konusu gayrimenkul üzerinde davalı lehine bulunan irtifak hakkının terkini için mahkemeye başvurma zorunluluğunun doğduğunu, ayrıca dava konusu 968 ada, 8 parsel nolu taşınmaz içinde davalı kurum adına kayıtlı 29 parsel olarak 16 m2 alan bulunduğunu, söz...
Ancak; Tapu malikinin mirasçıları davaya dahil edildiği ve vekille temsil edildikleri halde gerekçeli kararın başlık bölümünde adlarının yazılmaması, tapu kaydındaki takyidin kamulaştırma bedeline yansıtılmaması ve dava konusu taşınmazda daimi irtifak hakkının davacı adına tescili ile yetinilmesi gerekirken infazda tereddüt yaratacak şekilde irtifak hakkının ağaç dikmemek, bina vs. sabit tesis yapmamak şartıyla tesciline karar verilmesi doğru değil ise de, bu yanılgıların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, mahkeme kararının başlık bölümüne davalı hanesinden sonra gelmek üzere "Dahili Davalılar: ...,...,...,..." sözcüklerinin yazılması ve hüküm fıkrasının 2 nolu bendinin sonuna "varsa tapu kaydındaki şerhlerin kamulaştırma bedeline yansıtılmasına" sözcüklerinin yazılması ve hüküm fıkrasının 3 nolu bendinde yer alan "ağaç dikmemek, bina vs. sabit tesis yapmamak şartı ile" sözcüklerinin metinden çıkartılması suretiyle kararın düzeltilmesine ve düzeltilmiş bu şekli...
bu sebeple yükümlü taşınmaz maliki ollarak bu irtifak hakkının her iki taşınmaz açısından da bedelsiz olarak kazai terkini talebinde bulunma zorunluluğunun hasıl olduğunu, geçit hakkının bu yolla tapu kütüğünden silinmesi/terkini hak sahibinin, hakkın kuruluşu sırasındaki objektif ve sübjektif çıkarının büsbütün ortadan kalkması koşuluna bağlandığını,huzurdaki davada irtifak hakkı zamanın akışı içinde hak bahibi için kesin ve sürekli bir biçimde faydasını yitirmiş ve böylece hakkın kuruluş amacının da ortadan kalktığını,lehine geçit hakkı irtifakı kurulan parseller açısından irtifak hakkı, hak sahibi için kesin ve sürekli bir biçimde faydasını yitirdiğinden ve böylece hakkın kuruluş amacının da ortadan kalması sebebi ile bu hakkın terkini talebinin zarureti doğduğunu, bu nedenlerle müvekilleri adına kayıtlı İstanbul,Kadıköy,Erenköy, 1166 ada,6 parsel ve 20 parselde kain gayrimenkuller aleyhine kurulan ve yarar kaybına uğramış mürurdan ibaret irtifak hakkının (geçit hakkının) TMK.nın 785...
Davacı Orman Yönetimi, orman olan taşınmazın beyanlar hanesinde davalılar lehine "1980 yılından beri... kullanımındadır." şerhi ile "07/04/1989 tarihinden itibaren 5 yıl süre ile Türkiye T...lehine tesis edilen irtifak hakkının'' bulunduğunu, ormanlar üzerinde kişi ve kurumlar lehine hiç bir şekilde şerh konulamayacağını iddia ederek, tapu kaydındaki davalılar lehine bulunan şerhlerin iptali istemiyle dava açmıştır. Mahkemece, davanın kabulüne; .... ili, ...beldesi, ....mahallesi ....ine karar verilmiş, hüküm davalı Türkiye ...Kurumu vekili tarafından temyiz edilmiştir Dava, tapulu taşınmaz üzerinde bulunan irtifak hakkı ve kullanım şerhinin terkini istemine ilişkindir. İncelenen dosya kapsamına, kararın dayandığı gerekçeye, çekişmeli taşınmazın hükmen orman olduğu tarihten önce davalı ... lehine irtifak hakkı kurulduğu belirlenerek hüküm kurulduğuna ve davalı ......
. - 1664/86 K. sayılı kararı ile hükmen orman olarak tescil edildiği, taşınmazın tapu kaydında ...'un kullanımında olduğu ve 5 yıl süreyle TTK lehine irtifak hakkı şerhlerinin bulunduğu iddiasıyla şerhlerin kaldırılması istemiyle dava dava açmıştır. Mahkemece, davanın kabulüne; 131 ada 8 nolu parselin tapu kaydının beyanlar hanesindeki "1979 yılından beri Durmuş oğlu İskender Alaçam'ın kullanımındadır" şerhinin ve 07/04/1989 tarihinden itibaren 5 yıl süreyle Türkiye Taşkömürleri Kurumu lehine tesis edilen irtifak hakkının kaldırılmasına karar verilmiş, hüküm davalı ... Müdürlüğü vekilince temyiz edilmiştir. Dava, tapu kaydındaki şerhin terkini istemine ilişkindir. Çekişmeli taşınmazın bulunduğu yörede, 14/12/1993 - 12/01/1994 tarihleri arasında ilân edilen kadastro çalışmaları vardır. Çekişmeli taşınmaz... Kadastro Mahkemesinin 1994/53 E. - 1664/86 K. sayılı kararı ile hükmen orman olarak 22/09/1994 tarihinde tescil edilmiştir....
Saibe Oktay Özdemir- 2006 Baskı sayfa: 603 ve devamı) Türk Medeni Kanununun 785. maddesi hükmü gereğince, lehine irtifak hakkı kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebileceği gibi yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir. Bir başka anlatımla irtifak hakkı, zamanın akışı içinde hak sahibi için kesin ve sürekli bir biçimde faydasını yitirmiş ve böylece hakkın kuruluş amacı da ortadan kalkmış ise terkini istenebilir. Güdülen amaç, yüklü taşınmazın gereği gibi kullanılmasını ya da işletilmesini engelleyen, kısmen ya da tamamen gereksiz ve faydasız hale gelen irtifak hakkının ortadan kaldırılmasını sağlamaktır. O halde, irtifak hakkının kuruluşundaki yarar devam ettiği sürece bu hakkın korunması gerekir. Öte yandan, yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir....
Dava konusu taşınmazla ilgili kamulaştırmasız el atma nedeniyle açılan tazminat davasının kabulü halinde irtifak tesis ve tesciline ilişkin hükmün özetinin İİK'nın 28.maddesine göre Mahkemece tapu sicil müdürlüğüne gönderilip tapu kaydına işleneceği, kararın kesinleşmesi sonrasında ise tesis edilen irtifak hakkı tapuya tescil edileceği halde, davalı idare tarafından tapuda 31/b şerhi tesis ettirilmesinin yasal dayanağı bulunmayıp, bu işlem davacının mülkiyet hakkının engellenmesi mahiyetindedir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 02.01.2015 gününde verilen dilekçe ile tapu kaydındaki şerhin terkini talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 01.03.2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: _ K A R A R _ Dava, intifa hakkının terkini isteğine ilişkindir. Davacı vekili, mülkiyeti davacıya ait ... İli, ... İlçesi, 37 ada 6 parsel sayılı kat mülkiyeti kurulu taşınmazda bulunan 5, 7, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 21, 22 ve 23 numaralı toplam 14 adet bağımsız bölümde davalının intifa hakkına ilişkin hiçbir tasarrufunun ve fiili kullanımının bulunmadığını belirterek davalı lehine tesis edilmiş olan intifa şerhinin tapu kaydından terkinini talep etmiştir....
in hissesi üzerindeki irtifak hakkının diğer maliklere karşı ileri sürülemeyeceği, irtifak hakkının geçersiz olduğu gerekçeleriyle terkin isteminde bulunmuşlardır. Davalı, taşınmazı davacı ... Gayrimenkul San. ve Tic. A.Ş.ye satan davacıların aktif dava ehliyetlerinin bulunmadığını, irtifak hakkının tapuda kayıtlı olduğunu, terkininin istenemeyeceğini savunmuştur. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Hükmü, davalı temyiz etmiştir. Dava, irtifak hakkının terkini istemine ilişkindir. İrtifak hakları da bir eşya üzerinde hak sahibine o eşyadan yararlanma yetkisi sağlayan sınırlı bir ayni haktır. Ayni hak olarak herkese karşı ileri sürülebilen mutlak bir etkiye sahiptir. Fakat hak sahibine eşya üzerinde sınırlı bir hakimiyet sağlar. Bu sınırlı hakimiyet Türk Medeni Kanununun 718. maddesindeki mülkiyet hakkının sınırlandırılması sonucunu da doğurur. İrtifak hakkı Türk Medeni Kanununun 783. maddesi uyarınca sicildeki kaydın terkini ile sona erer....
Köyü 2430 parsel sayılı taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesinde ve dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak; Dava konusu taşınmazın tapu kaydındaki; ..., ... ve ... kurumları lehlerine irtifak hakları tescil edildiği anlaşılmakla, taşınmaz üzerindeki eski irtifak hakları nedeniyle kamulaştırılan kısımda oluşacak değer düşüklüğü bedelinin toplam kamulaştırma bedelinden düşülmesi gerekirken taşınmazın tüm alanı üzerinden sadece ... irtifakı nendeiyle hesaplanan irtifak bedelinin kamulaştırma bedeline ilave edilmesi, Doğru görülmemiştir. Davacı idare vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün açıklanan nedenle H.U.M.K.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmamasına, 24/01/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi....
