Davaya konu istem, yabancı mahkeme kararının tanınması ve tenfizine ilişkin bulunmakla öncelikle, buna ilişkin yasal düzenlemeler ile kavram ve kurumların irdelenmesinde yarar vardır 5718 sayılı Kanunun; “Tenfiz Kararı” başlıklı 50.maddesinin 1.fıkrasında:“Yabancı mahkemelerden hukuk davalarına ilişkin olarak verilmiş ve o devlet kanunlarına göre kesinleşmiş bulunan ilâmların Türkiye'de icra olunabilmesi yetkili Türk mahkemesi tarafından tenfiz kararı verilmesine bağlıdır.” “Tenfiz İstemi” başlıklı 52.maddesinin 1.fıkrasının 1.cümlesinde: “Kararın tenfiz edilmesinde hukukî yararı bulunan herkes tenfiz isteminde bulunabilir..”...
tanınması ve tenfizi talep edilirken, netice-i talep kısmında 08.09.2017 tarihli hakem kararının tanınması ve tenfizinin istendiğini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir....
Görüldüğü üzere Sözleşme, iki grup tenfiz engeli düzenlemiştir. Birinci gruptakiler davalı tarafından savunma olarak ileri sürülüp ispat edilmesi gereken tenfiz engelleri, ikinci gruptakiler ise mahkemece resen gözetilecek tenfiz engelleridir.Esasen tanıma ve tenfiz davalarında taraflar, maddi vakıaların yeniden tartışılmasını isteyemez ve tenfiz davasında mahkemece yapılacak inceleme, tanıma ve tenfiz engellerinin mevcut olup olmadığıyla sınırlıdır. Mahkeme, hakem kararının maddi hukuk yönünden isabetli olup olmadığı denetleyemez. Aleyhine tanıma ve tenfiz talep edilen taraf, ancak tenfiz şartlarının bulunmadığını (tenfiz engellerinin mevcut olduğunu) öne sürerek itiraz edebilir. Yani uyuşmazlığın esasına ilişkin savunma sebeplerine dayanamaz ve bunlara ilişkin olarak delil gösteremez. Bu nedenlerle, davalı vekilinin hakem kararının esasına dair iddialarının dinlenmesi mümkün değildir....
Aynı Yönetmeliğin 157 nci maddesinde de "(1)….Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun hükümleri uyarınca, yabancı devlet mahkemelerinden verilen ve ilgili devletin kanunlarına göre kesinleşmiş bulunan ilamların işleme konulabilmesi için, yetkili Türk mahkemesince tenfiz edilmesi veya tanınması zorunludur. (2) Devletimizin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin bu konudaki hükümleri saklıdır" düzenlemesi yer almaktadır. Bu hükme göre de, yabancı mahkeme kararlarının Nüfus Müdürlüklerince işleme konulabilmesi için, yetkili Türk Mahkemesince tenfizi veya tanınması gerekmektedir. 15. Öte yandan, 5718 sayılı Kanun'un "Tenfiz İstemi" başlıklı 52 nci maddesinin birinci fıkrasının 1 inci cümlesinde "Kararın tenfiz edilmesinde hukukî yararı bulunan herkes tenfiz isteminde bulunabilir" denilerek, kararın tenfiz edilmesinde "hukukî yararı" bulunan herkesin tenfiz isteminde bulunabileceği düzenlenmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tanıma ve Tenfiz Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: 20.05.1980 tarihli Çocukların Velayetine İlişkin Kararların Tanınması ve Tenfizi ile Çocukların Velayetinin Yeniden Tesisine İlişkin Lüksemburg Sözleşmesi hükümlerine göre yabancı mahkemece verilen ortak velayetin kaldırılması suretiyle velayetin düzenlenmesine ilişkin kararın Türkiye'de icra olunabilmesi, tenfiz kararı verilmesine bağlıdır (5718 s.MÖHUK.md.50/1). Tenfiz kararı verilmesinin koşulları yasanın 54. maddesinde gösterilmiştir....
Davacı eldeki dava ile İngiltere Yüksek Adalet mahkemesinin Queen's Bench Dairesine ait 26.07.2005 tarihli kararın tanıma ve tenfizini talep etmiş, davalı ise kararın gıyabında verildiğini, usulüne uygun olarak tebliğ edilmediğini savunarak, davanın reddini talep etmiştir. Mahkemece yabancı mahkeme ilamının gerekçesiz oluşu, usulüne uygun davet olmaması, kesinleşme şerhi taşımaması, bu haliyle kamu düzenine aykırı olması nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Kanunu'nda kabul edilen sisteme göre, tenfiz hâkimince, yabancı mahkeme kararı esastan incelenemez ve hukuka uygunluğu denetlenemez. Şu durumda tenfiz hâkiminin, tenfiz şartları dışında, ilamın içeriği üzerinde incelemede bulunma hak ve yetkisi bulunmamaktadır.Tanıma ve tenfiz talebine konu yabancı kararın Türk kamu düzenine aykırı olup olmadığının tespiti, esas itibariyle hâkimin takdirine bırakılmıştır....
Davalı ----- vekilince verilen davaya cevap dilekçesinde özetle; derdestlik ve zamanaşımı itirazları olduğunu; tanınması istenen kararın Türk Mahkemelerinin münhasır yetkisi kapsamına girdiğini; tanımanın şanlarının oluşmadığını, talebin zamanaşımına uğradığını, derdestlik itirazının söz konusu olduğunu---- yokluğu olduğunu; tanınması istenen yasa ve usule aykırı olarak verilen---kararının usulen reddine; doğru halefıyet hakkının elde edilememiş olması ve davalı ---- kusursuzluğu ile talep tutarının fahiş ve -- olmaması sebepleri ile red talepleri olduğunu; tensip zaptında yer alan tanıma ve tenfız tanımının düzeltilmesini; davacı tarafın iddia konusu zararlardan kusurlu olduğu; esasa dair müvekkilin sorumluluğunun doğmadığını ve sorumluluğun donatanda olduğunu; talep etmiştir....
Bölgesi Ticaret Mahkemesi'nin ...dosya numaralı 17/10/2020 tarih ve 14/03/2022 tarihli kararların tanınması ve tenfizine ilişkindir. Tenfizi istenen kararın kesinleşmiş örneği ve tercümeleri dilekçeye eklenmiştir. ... Federasyonu ... Bölgesi Ticaret Mahkemesi tarafından verilen kararın Türkiye Cumhuriyetince tanınması ve tenfizi istenmektedir. Tenfiz kararları hakkında görevli mahkeme asliye mahkemesidir. Tarafların tacir olması halinde görevli mahkeme ticaret mahkemesi olacaktır. Tanıma ve tenfize konu mahkeme ilamındaki alacağın alacaklısının ... Ltd. Şti. ile davalı arasındaki ticari satımdan kaynaklandığı davacının ilamdaki alacağı aynı dosya üzerinden verilen 14/03/2022 tarihli mahkeme kararında temlik aldığı görülmekle yargılamada ticaret mahkemeleri görevli olduğundan yargılamaya devam olunmuştur....
Bu düzenleme uyarınca New York Sözleşmesi, Türk Hukukunda sadece ticari uyuşmazlıklarda ve sözleşmeye taraf olan ülkeler bakımından uygulanacaktır. Somut dosya incelendiğinde; tarafların tacir olduğu ve dava konusu uyuşmazlığın ticari nitelikte olduğu tespit edilmekle, tenfiz istemi Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Hakkındaki New York Sözleşmesi hükümleri çerçevesinde değerlendirilmelidir. Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Hakkındaki New York Sözleşmesi'nin V. Maddesi; "1....
Bu düzenleme uyarınca New York Sözleşmesi, Türk Hukukunda sadece ticari uyuşmazlıklarda ve sözleşmeye taraf olan ülkeler bakımından uygulanacaktır. Somut dosya incelendiğinde; tarafların tacir olduğu ve dava konusu uyuşmazlığın ticari nitelikte olduğu tespit edilmekle, tenfiz istemi Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Hakkındaki New York Sözleşmesi hükümleri çerçevesinde değerlendirilmelidir. Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Hakkındaki New York Sözleşmesi'nin V. Maddesi; "1....
