GEREKÇE: Davanın, davacı şirket ile davalı kurum arasında akdolunan ticari nitelikteki yolcu taşıma ve bilet satımına ilişkin sözleşmenin davalı kurum tarafından usulsüz şekilde fesholunduğu iddiası ile feshin geçersizliğinin talep olunduğu tespit davası olduğu anlaşılmıştır. Dava dilekçesi ekinde mevcut taraflar arasında akdolunan 2018/616 nolu, 16/02/2018 tarihli sözleşmenin incelenmesi neticesinde; sözleşmenin Konya Gar Bağlantılı Kombine Taşımacılık (Yüksek Hızlı Tren+Otobüs) işine ilişkin olup, Ankara-Konya-Ankara ve Konya-İstanbul(Pendik)-Konya arasında işletilmekte olan davalı ......
Tic A.S adına kayıtlı olduğunun tespit edildiği" tespit ve görüşlerine yer verilmiştir. *19.02.2019 tarihli bilirkişi raporunun incelenmesinde; "davacının sosyal medya hesaplarında yapılan inceleme sonucunda, sözleşmenin feshedildiği 28/09/2016 tarihinden önce ...'...
gereği gibi ifa edilmemesi halinde sözleşmenin feshine ve zararların tazminine yönelik dava ikame edilebileceğinin belirtildiğini, sözleşmenin akdedilmesinin üzerinden bir yıl geçmiş olmasına rağmen, bilirkişi raporları da dikkate alınarak inşaatın geç başladığı ve ağır seyir gösterdiğini iddia etmiş ve taraflar arasında akdedilen 29.03.2016 tarihli sözleşmenin gereği gibi ifa edilip edilmediğinin tespit edilmesini talep ve dava etmiştir....
Şti.’ne sözleşme süresinin bitimi, tüplerin iadesi, cezai şart vs. konularda ihtarda bulunduğunu; Taraflar arasındaki sözleşmenin sona erme tarihinin, Sözleşmenin m. 22 hükmü uyarınca açıkça 08.12.2020 olarak kararlaştırıldığını, bu bakımdan, sözleşmenin önceki sözleşmenin devamı niteliğinde olduğunu ve bitiş tarihinin 2018 olduğu yönündeki davalı taraf iddiasının, nihai takdir Yüce Mahkemeye ait olmak kaydıyla, yersiz olduğunu; Sözleşmenin 25....
Maddede belirtilen ürünlerin alımlarının gerçekleşmemesi halinde taahhüt edilen alım gerçekleşinceye kadar iş bu sözleşmenin devam edeceğinin ve bu halde sözleşmenin süresinin 5 yılı geçemeyeceğinin belirlendiğinin tespit edildiği görülmüştür. Adı geçen bilirkişinin katılımı ile işletme adresinde yapılan inceleme neticesinde sözleşme konusu olmayan "3 adet ... marka fıçı bira ürünü" olduğu tespit edilmiş, alınan görüntü kayıtlarının hazırlanan rapora eklendiğinin belirtildiği ayrıca söz konusu iş yerinde gerek tespit isteyin şirketin gerekse de başka şirketin reklam ve tanıtım malzemelerinin bulundurulmadığı da ayrıca tespit edilerek rapor halinde adı geçen Mahkemeye ibrazının gerçekleştiği anlaşılmıştır. Mahkememizce dosyanın SMM Bilirkişi ...'...
Borçlu, açtığı davayı açıkça menfi tespit davası olarak nitelendirmemiş olsa bile, tarafların hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayan mahkeme, davanın menfi tespit davası olduğunu kendiliğinden belirler (KURU, Baki, Prof. Dr., İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, ... 2004, s. 302- 303). Somut olayda, davacı tarafça dava konusu çeklerin taraflar arasındaki sözleşmenin ifası karşılığında davalı tarafa keşide edilerek teslim edildiği, ancak davalı tarafından sözleşmenin gereğinin yerine getirilmediği gerekçesiyle bedelsizlik iddiasının ileri sürüldüğü dikkate alındığında, davanın menfi tespit davası olup, çekişmesiz yargıya konu olmadığı anlaşılmakla, mahkemece yazılı gerekçelerle davanın reddi doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcın isteği halinde temyiz eden davacıya iadesine, 22.03.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Harçlar Kanunu'nun 32. maddesi gereğince eksik harç tamamlanmadan müteakip işlemler yapılamaz.Somut olayda, davacı tarafça 25.07.2011 tarihli 25.000,00 TL ve 25.08.2011 tarihli 30.000,00 TL bedelli çeklerden dolayı menfi tespit istenmekle birlikte 30.000 USD cezai şart alacağının tahsili talep edilmiştir. Dava açılırken menfi tespit istemine ilişkin olarak nispi harç yatırıldığı, sözleşmenin feshi ve cezai şart taleplerine yönelik olarak ise harç yatırılmadığı görülmüştür....
Davalı vekili, sözleşmenin davacı tarafça yanlış yorumlandığını, sözleşmenin bitimine bir buçuk sene varken tespit yapıldığını, tespit raporunun müvekkiline tebliğ edilmediğini, bu nedenle tebliğ edilmeyen bir rapordan ve tespitten sorumlu olunamayacağını, sözleşmede öngörülen sürenin sona ermediğini, sözleşmenin feshi şartlarının oluşmadığını, müvekkilinin temerrüde düşürülmediğini, inşaatın sözleşmede belirlenen sürede veya mahkemece verilecek makul sürede bitirilip teslim edileceğini savunarak, davanın reddini istemiştir. Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davalı müteahhidin inşaatı teslim etmesi gereken 02.06.2010 tarihinin geçmesine rağmen inşaatı tamamlayamadığı, inşaatın halen %46,80 seviyesinde olduğu, temerrüde düştüğü, temerrüt nedeniyle davacının sözleşmenin feshini talep edebileceği gerekçesiyle, davanın kabulü ile taraflar arasında yapılan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshine karar verilmiştir....
Davacı tarafça dava dilekçesi ve netice talebinde; dayanak adi yazılı tarihsiz 14.000.000,00 bedelli gayrimenkul alım satım sözleşmesinin davalı edimini yerine getirmeyip sözleşmenin ifasının imkansız hale geldiği gerekçeleriyle sözleşmenin hükümsüz olduğu gerekçeleriyle sözleşmenin hükümsüzlüğünün tespitiyle sözleşme nedeniyle davalıya verildiği ileri sürülen ve icra işlemine konu edilen çekle ilgili de icra zoruyla ödemede bulunduğunu ileri sürdüğü bedelin istirdatını istemiş olmakla tespit ve eda davalarının niteliğinin ne olduğunun açıklanması gerekmektedir. Dava tarihinde yürürlükte olan HMK'nın 106. maddesinde düzenlenen tespit davaları, bir hukuki ilişkinin var olup olmadığının tespitine ilişkin davalardır ve eda davasının öncüsü durumundadır. Henüz koşulları tamam olmadığı için açılamayan eda davası için ilerdeki hukuki ilişkinin açıklığa kavuşturulması bakımından, kesin delil olarak kullanılmak üzere tespit davası güncel bir yarar var ise açılabilir....
Davacı tarafça dava dilekçesi ve netice talebinde; dayanak adi yazılı tarihsiz 14.000.000,00 bedelli gayrimenkul alım satım sözleşmesinin davalı edimini yerine getirmeyip sözleşmenin ifasının imkansız hale geldiği gerekçeleriyle sözleşmenin hükümsüz olduğu gerekçeleriyle sözleşmenin hükümsüzlüğünün tespitiyle sözleşme nedeniyle davalıya verildiği ileri sürülen ve icra işlemine konu edilen çekle ilgili de icra zoruyla ödemede bulunduğunu ileri sürdüğü bedelin istirdatını istemiş olmakla tespit ve eda davalarının niteliğinin ne olduğunun açıklanması gerekmektedir. Dava tarihinde yürürlükte olan HMK'nın 106. maddesinde düzenlenen tespit davaları, bir hukuki ilişkinin var olup olmadığının tespitine ilişkin davalardır ve eda davasının öncüsü durumundadır. Henüz koşulları tamam olmadığı için açılamayan eda davası için ilerdeki hukuki ilişkinin açıklığa kavuşturulması bakımından, kesin delil olarak kullanılmak üzere tespit davası güncel bir yarar var ise açılabilir....
