İŞ MAHKEMESİ TARİHİ : 16/11/2021 NUMARASI : 2019/425 ESAS 2021/321 KARAR DAVA KONUSU : Sendikanın Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkisi (Çoğunluk) Tespiti KARAR : İlk derece mahkemesince verilen karara karşı istinaf kanun yoluna başvurulmuş ve dosya istinaf incelemesi yapılmak üzere Dairemize gönderilmiş olmakla, dosya incelendi....
Davacı ... ortaklığının her üç işyerinin de dikkate alınması halinde; davacı ... ortaklığının tüm işyerlerinde yetki başvuru tarihi olan 26.01.2021 tarihinde çalışan toplam işçi sayısı 595'dir ve davalı sendikanın üye sayısının 253 olmasına binaen 6356 sayılı Kanunun 41.md/2.bendi gereğince İşletme Toplu İş Sözleşmesi söz konusu olacağından, yetki başvurusunda bulunan davalı sendikanın %40 çoğunluk için gerekli olan 239 ve üzeri sayıda üyesi olması gerekli olup, davalı sendika işletme toplu iş sözleşmesi için 253 sendika üyesi ile %42,52 orana sahiptir....
Toplu iş sözleşmesi kavramı Anayasanın 53. maddesinde düzenlenmiştir. “Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” başlıklı maddenin birinci fıkrasına göre “İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.” 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 2/1- ğ maddesinde tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar olarak tanımlanan sendikaların amacı ise, yine aynı maddede, üyelerinin ortak ekonomik ve sosyal hak ve çıkarlarını korumak olarak ifade edilmiştir. Şüphesiz, sendikaların belirtilen amacı gerçekleştirebilecekleri en iyi araç, serbest toplu pazarlık hakkı çerçevesinde bağıtlanacak bir toplu iş sözleşmesidir....
Somut olayda davalı sendikanın davacıya ait aynı işkolunda bulunan işyerleri için işletme düzeyinde toplu iş sözleşmesi yapma yetkisini aldığı, davacının bu yetkiye itiraz etmediği, yetki belgesinin kesinleştiği ve toplu iş sözleşmesi görüşmelerinin başladığı ancak toplu iş görüşmelerinde anlaşmazlık çıkması üzerine davalı sendikanın grev kararı aldığı, ancak grev oylamasında "hayır" çıkması nedeniyle grevin uygulanmadığı ve toplu iş uyuşmazlığının çözümü için Yüksek Hakem Kurulu'na başvurulduğu, sendika yetki belgesinin hangi hallerde düşeceğinin 6356 sayılı Kanun'da sayılı olarak düzenlendiği (örneğin m.49/1, m.51/1, m.60/1, m.61/3 vb), işyeri kapanmasının yetkiyi düşüreceğine dair bir düzenleme bulunmadığı, bu itibarla davacının bir kısım işyerlerinin kapanmasının davalı sendikanın toplu iş sözleşmesi yapma yetkisini düşürmeyeceği, işletme toplu iş sözleşmesinin açılmış veya daha sonra açılacak aynı işkolunda tüm işyerlerini kapsayacağı, bu itibarla mahkemece verilen kararın isabetli...
Toplu iş sözleşmesi yetkisi, toplu iş sözleşmesi ehliyetine sahip kuruluş veya kişinin belli bir toplu iş sözleşmesi yapabilmesi için Kanunun aradığı niteliğe sahip olmasını gösterir.(Günay, Cevdet İlhan: İş Hukuku Yeni İş Yasaları, Ankara 2013, s.942.) 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun “Yetki” başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrasına göre “Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.” 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” başlıklı 42 nci maddesine göre ise “Toplu iş sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister....
Toplanan delillere ve dosya kapsamına göre, davacının, yurt içinde bulunan irtibat bürosunda çalışan 12 işçiden 7 işçinin davalı sendika üyesi olduğu, yurt dışında çalışan işçilerin çoğunluk tespitinde dikkate alınamayacağı, bu durumda davalı sendikanın toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi çoğunluğuna haiz olduğu kanaatine varılarak mahkememizce dosya kapsamına uygun kabul edilerek itibar edilen bilirkişi raporu uyarınca davanın reddine karar verilmiştir. " şeklinde gerekçe oluşturulmuştur....
E) Gerekçe: 6356 sayılı Kanun’un 34. maddesinin 2. fıkrasında, “Bir gerçek ve tüzel kişiye veya bir kamu kurum ve kuruluşuna ait aynı işkolunda birden çok işyerinin bulunduğu işyerlerinde, toplu iş sözleşmesi ancak işletme düzeyinde yapılabilir.” denilirken 4. fıkrasında ise, “İşletme toplu iş sözleşmesi yapılacak işyerlerinin aranılan niteliğe sahip olup olmadıklarına ilişkin uyuşmazlıklar, işletme merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede onbeş gün içinde karara bağlanır. Kararın temyizi hâlinde Yargıtay onbeş gün içinde kesin olarak karar verir.” düzenlemesi getirilmiştir. Toplu iş hukukunda bir toplu iş sözleşmesi ünitesi olan işletmeden söz edebilmek için kural olarak aynı işverene ait, aynı işkolunda yer alan işyerlerinin bulunması gereklidir. İşverenin işletme kapsamındaki işyerleri için ancak tek bir toplu iş sözleşmesi yapılabilir. Bu toplu iş sözleşmesi ise işletme toplu iş sözleşmesidir....
Toplu iş sözleşmesi yetkisi ise, toplu iş sözleşmesi ehliyetine sahip kuruluş veya kişinin belli bir toplu iş sözleşmesi yapabilmesi için Kanunun aradığı niteliğe sahip olmasını gösterir(Günay, Cevdet İlhan: İş Hukuku Yeni İş Yasaları, Ankara, 2013, s. 942). 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun “Yetki” başlıklı 41. maddesinin birinci fıkrasına göre “Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.” 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” başlıklı 42. maddesine göre ise “Toplu iş sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister....
işkolunda faaliyet gösteren bir işyerinde toplu iş sözleşmesi yapma hakkının bulunmadığını iddia ederek yetki tespitinin iptalini talep ettiği görülmektedir....
Dava, davacı tarafından Aile, T3 T5ler Bakanlığının 15/11/2018 tarih ve 71155614- 103.02- E.630504 sayılı yetki tespit kararının iptali ve davacı sendikanın başvuru tarihi itibarıyle Siirt T1 işletmesinde işçilerin çoğunluğunun üyeliğine sahip bulunduğunun tespiti istemine ilişkindir. Dosya içerisinde yer alan kayıt ve belgelere göre T5-İş sendikası tarafından Toplu iş sözleşmesi yapmak üzere başvuruda bulunulan 01/11/2018 tarihi itibarıyle iş yerinde çalışan 90 işçi çalıştığı, işçilerden 51 tanesinin T5-İş sendikası üyesi olduğu, 2 tanesinin Genel-İş Sendikası üyesi olduğu, davacı T1 İş Sendikasının ise 35 üyesinin olduğu, dosyada yer alan T1- İş'e ait sendika üye fişlerinde adı geçen işçilerin bir kısmının daha yeni tarihli üyelik kaydı ile T5-İş Sendikasına geçtiği, , 6536 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun 41....
