Mahkemece, intifa ve bayilik sözleşmeleri ayakta iken, sözleşmelerin geçersiz hale geleceğinden bahisle sebepsiz zenginleşme hukuksal nedenine dayalı olarak böyle bir alacak davası açılamayacağı, dava tarihi itibariyle ve halen de taraflar arasındaki sözleşme ilişkisinin devam ettiği, iddia edilen sebepsiz zenginleşme olgusunun işlemeye başlamadığı gerekçesiyle erken açılan davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir. Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edenden alınmasına, 21.05.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: - K A R A R - Dava, sebepsiz zenginleşme hukuki sebebine dayalı alacak (istirdat) istemine ilişkindir. Asliye Ticaret Mahkemesi; davanın sebepsiz zenginleşme hukuki sebebine dayalı alacak davası olduğu ve uyuşmazlığa genel hükümlerin uygulanacağı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir....
Somut olayda; mirasçılık belgesinin iptali istemi ile sebepsiz zenginleşme nedeniyle alacağın tahsili davaları arasında HMK'nın 166. maddesinde ifade edilen şekilde bir ilişki bulunmadığından HMK'nın 167. maddesi hükmü de gözetilerek birlikte açılan davaların ayrılmasına karar verilerek, ayrı ayrı esaslara kaydedilip, inceleme ve araştırmanın her dosya bakımından ayrı ayrı yapılması gerekirken bu husus göz ardı edilerek bekletici mesele sayılması gereken mirasçılık belgesinin iptali davası ile sebepsiz zenginleşme nedeniyle alacağın tahsili davası birlikte görülmek suretiyle her iki davanın esasının karara bağlanması doğru görülmemiş, bu sebeple hükmün bozulması gerekmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Davacılar ... ve ..., dava dilekçesinde çekişmeli taşınmazlar hakkında tapu iptali ve tescil; talebi yerinde görülmediği takdirde ise sebepsiz zenginleşme hukuki nedenine dayalı olarak tazminat davası açmış, Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir. Davacının tapu iptali ve tescil isteğine yönelik bir temyizi bulunmamakta olup; hükmü sebepsiz zenginleşme hukuki nedenine dayalı tazminat talebi yönünden temyiz etmiştir. Davanın belirtilen niteliğine göre; Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu'nun 23.01.2020 tarih ve 2020/1 sayılı kararı ile kabul edilen Hukuk Dairelerine ilişkin ... bölümü uyarınca temyiz inceleme görevi Yargıtay 3. Hukuk Dairesi'ne ait olduğu halde bu husus maddi hata sonucu göz ardı edilerek dosyanın Dairemize gönderilmiş olduğu anlaşılmış olmakla, dosyanın temyiz incelemesi yapmakla görevli Yargıtay 3. Hukuk Dairesi Başkanlığı'na gönderilmek üzere Hukuk ......
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Mahkemece yapılan nitelendirmenin vekalet sözleşmesinden kaynaklanan alacak davası olarak belirtilmesine; taraflar arasında vekalet ilişkisinin bulunmasına, sebepsiz zenginleşme nitelendirilmesinin yapılmamasına; 2797 sayılı Yasanın 6110 sayılı Yasanın 8.maddesi ile değişik 14.maddelerine göre de, a) Nitelendirmenin sebepsiz zenginleşme olmaması, b) 01.03 2012 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanan iş bölümü kararının Yüksek 13.Hukuk Dairesi için Borçlar Kanunun ikinci kısmında yer alan sözleşmelerden (istisna akdi hariç akdin muhtelif nevilerinden) kaynaklanan davalar bakımından Sulh ve Asliye ayrımının yapılmadığı ve incelemenin bu nedenlerle Yüksek 13.Hukuk Dairesince yapılacağından uyuşmazlık konusu dosyanın temyiz incelemesi Dairemizin görevi dışındadır....
Buna göre borcun kaynağı olarak öngörülen sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için; bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik (illiyet) bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli haklı bir sebebe dayalı olmaması gerekmektedir. Sebepsiz zenginleşme davası kişisel nitelikte bir davadır. Yalnız zenginleşen borçlu ve mirasçıları aleyhine açılabilir. Bu itibarla, borçlu, karışma veya birleşme gibi bir sebeple mülkiyetini sebepsiz kazandığı bir şeyi, üçüncü bir kişiye devretmiş ise, alacaklı hak sahibi üçüncü kişiye, kişisel nitelikte olduğu için, sebepsiz zenginleşme davasını açamaz. Burada zenginleşen, şeyin mülkiyetini kazandığı için, üçüncü kişinin iyi veya kötü niyetli olması da sonucu değiştirmez. (Eren, Fikret; Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2020, s. 952) Eş söyleyişle, sebepsiz zenginleşmede " dolaysızlık şartı " aranmaktadır. Fakirleşme ile zenginleşme arasındaki ilişkinin dolaysız olması gerekir....
Sebepsiz zenginleşme, geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir sebebe ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı, geri verme borcu altındadır. Hukuki işlemin borç doğurmasının sebebi irade açıklamasıdır. Sebepsiz zenginleşmenin borç doğurmasının sebebi kişinin iradesi dışında malvarlığında bir eksilmenin meydana gelmesidir. Bunun sonucu olarak, taraflar arasında malvarlıkları arasındaki değişim bir sözleşmeye, tarafların açıkladıkları iradeye dayanırsa, sebepsizlikten ve sebepsiz zenginleşmeden söz edilemez. Diğer taraftan, maddi olay ve dava tarihinde yürürlükte bulunan mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 66. maddesine göre (6098 sayılı TBK md. 82), sebepsiz zenginleşmeden doğan istem hakkı, bir ve on yıllık zamanaşımına sürelerine tabi tutulmuştur....
Davacı vekili tarafından ilk derece mahkemesine sunulan 28.03.2019 havale tarihli ıslah dilekçesinde özetle; her ne kadar dava muhdesat aidiyetinin tespiti davası olarak açılmış ise de; Sürmene Sulh Hukuk Mahkemesinin 2018/212 Esas sayılı ortaklığın giderilmesi dosyasında verilen kararın kesinleştiğini, dolayısıyla dava yersiz kalacağından davayı sebepsiz zenginleşme davası olarak ıslah ettiklerini beyan ederek, arazi üzerindeki yapıların bedellerinin davalılardan hisseleri oranında sebepsiz zenginleşme hükümleri gereğince tahsiline karar verilmesini talep etmiştir....
Davada, davacı tarafından davalıya havale yoluyla gönderilen paranın sebepsiz zenginleşme kurallarına göre tahsili talep edilmektedir. Dava, hukuksal nitelikçe sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı alacak istemi ile başlatılan takibe vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının geçerli (haklı) bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalması (zenginleşmesi) demektir. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için, borçlunun mal varlığından bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir....
Davada, davacı tarafından davalıya havale yoluyla gönderilen paranın sebepsiz zenginleşme kurallarına göre tahsili talep edilmektedir. Dava, hukuksal nitelikçe sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı alacak istemi ile başlatılan takibe vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının geçerli (haklı) bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalması (zenginleşmesi) demektir. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için, borçlunun mal varlığından bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir....
