Davada, davacı tarafından davalıya havale yoluyla gönderilen paranın sebepsiz zenginleşme kurallarına göre tahsili talep edilmektedir. Dava, hukuksal nitelikçe sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı alacak istemi ile başlatılan takibe vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının geçerli (haklı) bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalması (zenginleşmesi) demektir. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için, borçlunun mal varlığından bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir....
Davada, davacı tarafından davalıya havale yoluyla gönderilen paranın sebepsiz zenginleşme kurallarına göre tahsili talep edilmektedir. Dava, hukuksal nitelikçe sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı alacak istemi ile başlatılan takibe vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının geçerli (haklı) bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalması (zenginleşmesi) demektir. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için, borçlunun mal varlığından bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir....
Davacı vekili cevaba cevap dilekçesinde özetle: Davanın konusunun sebepsiz zenginleşme teşkil eden mükerrer ödemenin iadesine ilişkin olduğunu, mükerrer ödenecek olan tutarın da mahkeme ilamında hükmedilen vekalet ücreti olduğunu, davalının dava konusu ----- kaynaklandığını, sigorta hukukunun ise Türk Ticaret Kanunu'nda düzenlendiğini, bu nedenle ------olduğu şeklindeki iddiaların hiçbir haklı dayanağı bulunmamakta olduğunu belirterek davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir....
Mahkemece, davacının cirosunun tahsil cirosu olduğunu, bu sebeple çekten dolayı sorumlu olmadığını iddia ettiği, tahsil cirosunda, bunun açıkça belirtilmesi gerektiği, ancak dava konusu cironun beyaza ciro olduğu, tahsil cirosu niteliğinde olmadığı,bu nedenle davacının iddiasının yerinde olmadığı, ancak dava konusu çekin ibraz müddeti içerisinde muhatap bankaya ibraz edilmediği gibi keşide tarihi dikkate alındığında, 10/02/2008 tarihi itibari ile zamanaşımına uğrayarak kambiyo senedi niteliğini kaybettiği, yazılı delil başlangıcı niteliğinde olduğu, kambiyo senedi niteliğini yitirmiş olan çekte lehtarın takip edebileceği iki yol bulunduğu, ya sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanarak keşideciye yönelik takip yapması veya dava açması ya da lehtar ile son ciranta arasındaki temel ilişkiye dayanarak alacak iddiasında bulunması gerektiği, aradaki ciranta ile temel ilişki olmadığı için ona yönelik talepte bulunamayacağı, sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanılarak da sadece keşideciye müracaat...
bulunmadığından bu konuya ilişkin ilkelerin uygulama yeri bulmayacağı ve hiçbir hukukî dayanağı olmayan hatalı ödemelerin sebepsiz zenginleşme kuralları gereği iadesine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle direnme kararını oy çokluğuyla bozmuştur....
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava türü kambiyo senetlerinden kaynaklanan sebepsiz iktisap olarak yazılmışsa da dava dilekçesi, konusu ve talebin incelenmesinde davanın istirdat davası olduğunu, davacı tarafın davaya konu fazla ödemenin kendilerine yapılması için, icra müdürlüğüne herhangi bir talepte bulunmadığını ve sonrasında şikayet yolunu kullanmadığını, hal böyleyken davanın hukuki yarar bulunmaması nedeniyle dava şartı eksikliğinden reddine karar verilmesi gerektiğini, istirdat davaları için ödeme tarihinden itibaren bir senelik zamanaşımı süresinin davada dolmuş olduğunu, sebepsiz zenginleşmenin şartlarının da söz konusu olayda oluşmadığını beyan etmiş, bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir....
İstirdat; geri alma, İstirdat davası ise; borçlu olmadığı halde icra tehdidi altında ödenen paranın geri alınması için açılan dava türüdür. Davacı taraf "davalı tarafa borçlu olmadığı halde icra tehdidi altında ödeme yaptığını" iddia ettiğinden, ---- sayılı kararında belirtildiği üzere, dava istirdat davasıdır, davacı icra takip dosyasında borçlu konumunda olmadığından, aktif dava ehliyetinin bulunmadığı, sebepsiz zenginleşme olarak nitelendirilmesi halinde, sebepsiz zenginleşenin dava dışı borçlu şirket olduğundan, davalıya karşı dava açılamayacağı nazara alınarak açılan davanın reddine karar vermek gerekmiştir. Aşağıdaki şekilde hüküm tesis olunmuştur....
DAVA : Menfi Tespit (Ticari Satımdan Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 09/01/2019 KARAR TARİHİ : 06/07/2020 Mahkememizde görülmekte olan istirdat davasında, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde ;Davalı aleyhine Bursa 7.İflas dairesinin 2017/.... sayılı iflas dosyasıyla Bimaks gümrük müşavirliği aleyhine iflas dosyası açıldığı, alacağın EFT yoluyla 49.000-TL lik tutarın ... Makina A.Ş. nin kendi hesapları arasında EFT yapmak isterken 12 yıl önce iş yaptığı ... gümrük müşavirliğine sehven gönderildiği, ... gümrük müşavirliği iflas aşamasında olduğundan para iflas dosyasına aktarılmıştır. İkinci alacaklılar toplantısı yapılamadığından sehven gönderilen paranın iadesine de karar verilemediğinden işbu davayı ... ve iflas idaresine karşı açarak sebepsiz zenginleşme söz konusu olduğundan gönderilen meblağın müvekkil şirkete iadesini talep ve dava etmiştir. Davalıya usulüne uygun tebligata rağmen davaya cevap vermemiştir....
Dava; davalıya haksız ödenen emekli ikramiyesinin davalıdan sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayalı olarak istirdadı istemine ilişkindir. Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 23. Hukuk Dairesince davanın miras ve icra takip hukukunda kaynaklanan istirdat istemine ilişkin olduğundan bahisle dosyanın dairemize gönderilmesine karar verilmiştir. Dosya kapsamından; davacıların murisinin emekliliğini talep edip belgeleri imzalayan olmayıp çalışır vaziyetteyken hayatını kaybeden bir kişi olduğu, ölümü ile mirasçılarına ödenecek olan ikramiye ve bağlanacak aylıkların terekeye dahil olmadığı, iş bu davanın davacı vekilinin de istinaf dilekçesinde izah ettiği üzere sebepsiz zenginleşmeye dayalı bir alacak davası olarak açıldığı anlaşılmaktadır....
Davanın istirdat davası oluşu nazar alındığında, bu dava türünün davacısının ancak icra müdürlüğü dosyası takip borçlusu olabileceğinden davacının aktif husumet ehliyeti bulunmamaktadır. Davanın sebepsiz zenginleşmeye dayalı olarak açıldığının kabul edilmesi halinde ise bu defa dosyamız davalısının, icra müdürlüğü dosyasından davacının yapmış olduğu ödeme nispetinde borcundan kurtulan dosya borçlusu olması gerektiği belirgindir. Somut olayda, davalı alacaklı icra müdürlüğü dosyası nezdinde kesinleşmiş takibin alacaklısı olup yapılan ödeminin davacı için sebepsiz zenginleşme mahiyetinde olduğunun kabulü de mümkün değildir. Bu durumda davacının yapmış olduğu ödemeyi davalıdan talep etmesinin yasal dayanağı bulunmamaktadır. (Davacının yaptığı bu ödemeyi borçludan sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre isteme hakkı mevcutsa da, alacaklıya karşı İİK 72....
