GEREKÇE: Dava, 6100 sayılı TTK'nın 122. maddesi ile 5684 sayılı Sigortacılık Kanununun 23/16 maddesine dayalı denkleştirme tazminatı istemine ilişkindir.Genel olarak denkleştirme (portföy) tazminatı, acentelik sözleşmesi sona erdikten sonra, bu ilişkinin devamı boyunca acentenin kişisel gayretiyle yarattığı müşteri çevresinden müvekkilinin halen yararlanması, acentenin ise yararlanmaması nedeniyle uğradığı kaybın karşılığıdır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO:2020/627 Esas KARAR NO:2023/540 DAVA:İtirazın İptali (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ:18/11/2020 KARAR TARİHİ:23/06/2023 Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Acentelik Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ/ İDDİA: Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle; davacı ile davalılar arasında .... Noterliğince tasdikli 29.07.1997 tarihli ... yevmiye numaralı acentelik sözleşmesi, .... Noterliğince tasdikli 02.02.1998 tarihli ... yevmiye numaralı Acentelik sözleşmesi 03.11.2009 tarihli acentelik sözleşmesi ve 04.02.2015 tarihli acentelik sözleşmesi ve protokolleri akdedildiğini, sözleşmelerdeki hükümler uyarınca davalılar müşterilerden tahsil ettiği primleri davacı şirkete intikal ettirme yükümlülüğü altında olduğunu, ancak bu yükümlülüğüne rağmen sözleşmelerin gereğini yerine getirmediğini, davalı borçlulara ödemede temerrüde düştüğü 3 ağustos 2017 tarihinde ... 26....
Şti. vekili cevap dilekçesinde; dava şartı olan arabuluculuk usulünün yerine getirilmediğini, davanın dava şartı yokluğundan reddi gerektiğini, portföy tazminatı talebi için hak düşürücü sürenin geçtiğini savunarak davanın reddini istemiştir. 2.Davalı ......
tazminatı alacağının ve dava tarihine kadar işlemiş 1.472,00 TL faizinin, haksız fesih nedeniyle ve haksız olarak müvekkiline yükletilen 458,92 TL masraf alacağının ve dava tarihine kadar işlemiş 65,00 TL faizinin dava tarihinden sonra da işleyecek ticari avans faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiş, yargılama sırasında portföy tazminatı talebini 12.137,68 TL olarak ıslah etmiştir....
Dava; acentelik sözleşmesinden kaynaklı denkleştirme tazminatı talebine ilişkindir. ... Asliye Ticaret Mahkemesi aracılığıyla rapor alınmış olup, Mali Müşavir Murat ...'un sunmuş olduğu Talimat raporunda özetle; Denkleştirme tazminatı 268.580,17 TL hesaplandığını ancak TTK 112.Maddesi denkleştirme istemi son 5 yıllık faaliyet sonucu ortalamasını aşamaz hükmüne göre ödenmesi gereken denkleştirme tazminatı tutarının 124.340,00 TL olduğu tespit ve rapor edilmiştir. Mahkememizce resen seçilen bilirkişiler ... ve ... tarafından müşterek imzalı 18/10/2019 tarihli bilirkişi raporunda özetle; Taraflar arasında 07/05/2011 tarihli bir Acentelik Sözleşmesi akdedildiğini, davalı tarafından sözleşmenin 04/10/2016 tarihinde fesih edildiğini, davacı defterlerinin .... Asliye Ticaret Mahkemesinin 2018/ ......
İNCELEME VE GEREKÇE Dava, acentelik sözleşmesinin haksız feshedildiği iddiasına dayalı olarak TTK'nın 122 ve Sigortacılık Kanunu'nun 23/16. maddesi uyarınca portföy tazminatı ve TTK'nın 121/4. maddesi ile Sigortacılık Kanunu'nun 23/15. maddesi uyarınca komisyon alacağının tahsili taleplerine ilişkin bir eda davasıdır. İlk derece mahkemesince yapılan yargılama neticesi, yukarıda açıklanan gerekçelerle, portföy tazminatı talebinin reddine, komisyon alacağı talebinin kabulüne karar verilmiş; bu karara karşı, her iki taraf vekillerince, yasal süreler içerisinde istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. İstinaf incelemesi, HMK'nın 355. maddesi uyarınca, istinaf başvuru nedenleriyle ve kamu düzenine aykırılık yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. Dosya içerisinde Memur-Sen, memur sendikaları konfederasyonu sigorta sözleşmesinin bulunduğu, sözleşmenin taraflarının Memur-Sen ile Memur-Sen'e bağlı muhtelif sayıda sendika, ..., ... AŞ. ... Ltd....
Bu şu bakımdan önem arz etmekte olup; münhasır bayilerin ( distribütörlerin ) akdin kendi hataları ile haklı olarak fes edilmiş olmaması şartıyla bir başka deyişle kendi kusuru dışında bir nedenle sona ermiş olması koşuluyla; distribütörün dağıtıcıya yeni bir müşteri çevresi oluşturması ya da onun mevcut olan müşteri çevresini genişletmesi halinde ve sözleşmenin sona ermesinden sonra da ana dağıtıcının aynı müşteri çevresinden yararlanması / yararlanma imkanı bulunması halinde, somut olayın koşulları ve hakkaniyete uygun bir denkleştirme tazminatı ( portföy tazminatı ) isteme hakkı vardır....
Bu şu bakımdan önem arz etmekte olup; münhasır bayilerin ( distribütörlerin ) akdin kendi hataları ile haklı olarak fes edilmiş olmaması şartıyla bir başka deyişle kendi kusuru dışında bir nedenle sona ermiş olması koşuluyla; distribütörün dağıtıcıya yeni bir müşteri çevresi oluşturması ya da onun mevcut olan müşteri çevresini genişletmesi halinde ve sözleşmenin sona ermesinden sonra da ana dağıtıcının aynı müşteri çevresinden yararlanması / yararlanma imkanı bulunması halinde, somut olayın koşulları ve hakkaniyete uygun bir denkleştirme tazminatı ( portföy tazminatı ) isteme hakkı vardır....
Mahkemece, Nesil Sigorta Acenteliği A.Ş. tarafından Halk Sigorta A.Ş. aleyhine İstanbul 9 Asliye Ticaret Mahkemesi 2014/1016 E sayılı dosyası ile portföy tazminatı ve maddi tazminat talepli olarak açılan davada birden fazla rapor alındığı, bilirkişi raporlarında, gerekçeli kararda ve Yargıtay bozma ilamında belirtildiği üzere davacının feshinin haksız olduğu, bu nedenle davalı acentenin portföy tazminatı ile komisyon alacağı talebinin kabulüne karar verildiği, her ne kadar anılan davada verilen ilk hüküm Yargıtay tarafından bozulmuş ise de bozmanın sadece tazminatın miktarına ilişkin bulunduğu ve davacının feshinin haksız olarak yapıldığı yönündeki saptamanın bozma kapsamı dışında kaldığı, dolayısıyla feshin haksızlığının Yargıtay incelemesinden de geçerek kesinleştiği, davacının feshinin haksız olmasının davalının ödenmeyen sigorta prim borcunun bulunmadığı anlamına geldiği gerekçesi ile Anayasanın 141/son ve HMK.nun 30. maddelerinde düzenlenen usul ekonomisi ilkesi gereği başkaca bilirkişi...
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle;Huzurdaki davada davacının iddia ettiği bir zararı var ise davacı bu zararı bilebilecek ve miktarını hesaplayabilecek durumda olduğunu, bu nedenle davacının belirsiz alacak davası açması da hukuka uygun olmadığını, davacı yan, dava dilekçesinde belirtmiş olduğu delillerini de taraflarına tebliğ edilmediğini, acentenin denkleştirme tazminatı talep edebilmesi için sözleşmenin sigorta şirketi tarafından haksız yere feshedilmesi, sözleşmenin feshinden sonra acentenin portföyünden sigorta şirketinin önemli menfaatler elde etmesi, acentenin ücret kaybına uğraması ve denkleştirmenin hakkaniyete uygun olması ve sözleşmenin feshinde acentenin kusursuz olması gerektiğini, denkleştirme tazminatı talep etmenin ön koşulu taraflar arasında tanzim edilen sözleşmenin haksız feshedilmesi olup, söz konusu fesih haksız olmadığını, acentelik sözleşmesinin haklı nedenle feshedilmesi nedeni ile davacı acentenin ücret kaybı ve portföy tazminatı alacağı talebinin bir dayanağı...
