Ortaklığın giderilmesi davası, çekişmeli olarak görülürken terekenin tespiti talebi, çekişmesiz yargı işidir. Ortaklığın giderilmesi davasında taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkili iken, terekenin tespiti davasında miras bırakanın yerleşim yeri mahkemesi kesin yetkilidir. Ortaklığın giderilmesi davası sonucunda verilen hüküm, nihai hüküm niteliğinde olmasına karşın terekenin tespiti davası sonucunda verilen hüküm, tedbir niteliğinde olup nihai hüküm teşkil etmez. Somut olayda, ortaklığın giderilmesi ve terekenin tespiti talebi aynı davada ileri sürülmüş ve hükme bağlanmış ise de her iki davanın dava nedenleri ve delilleri farklı olup iki davanın tefrik edilerek görülmesi gerekmektedir. Anılan ilke, gözardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir. Bu nedenlerle kararın bozulmasına karar vermek gerekmiştir....
K A R A R Davacı, taraflar arasında ortak büfeler işletilip elde edilen gelir ile gayrimenkuller ve çiftlik kurularak burada kullanılmak üzere menkul mallar alındığını, gayrimenkullerin davalılar adına tescil edildiğini ileri sürülerek, ortaklık mallarının tespiti ile ortaklığın feshi ile tasfiyesine, davalı ... adına kayıtlı olan 469 parsel nolu taşınmaz satıldığından tapusunun iptali ile ortaklık adına tesciline bu mümkün olmaz ise bedelinin tespiti ile ortaklığa iadesine karar verilmesini istemişlerdir. Davalı ... davayı kabul etmiş, diğer davalılar davanın reddini dilemiştir. Mahkemece, davacıların adi ortaklığın tespiti ile tasfiyesini talep etmişlerse de tasfiye alacağı talebinde bulunmadığından tespit ve tasfiye talebinin bu nedenle reddine, 469 parsele yönelik davanın ise tapu malikine karşı açılmış bir dava bulunmadığından davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacılar tarafından temyiz edilmişti....
Dava, muhdesat tespiti istemine ilişkindir. Bilindiği üzere, bir davanın görülebilmesi için öncelikle davada taraf teşkilinin sağlanması gereklidir. Öğretide ve uygulamada kararlılık kazanan görüşlere göre; muhdesat aidiyetinin tespiti davalarında, ortaklığın giderilmesi davasının yargılaması sırasında muhdesatın davacı tarafça meydana getirildiğini açıkça kabul edenler dışında kalan ve muhdesatın üzerinde bulunduğu taşınmazda paydaş olan tüm tapu maliklerinin ya da mirasçılarının davada taraf olmaları gerekmektedir. Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden, üzerindeki yapıların tespiti istenilen taşınmazın tapuda 3923 ada 2 parsel numarası ile eldeki davanın tarafları ile beraber çok sayıda paydaş adına arsa vasfı ile kayıtlı olup, taşınmazdaki ortaklığın giderilmesi için Kayseri 2. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2005/4 Esas sayılı dosyası üzerinden S.S. ... Konut Yapı Kooperatifi tarafından diğer paydaşlar aleyhine açılan dava olduğu anlaşılmıştır....
Bu tür davaların (muhdesat tespiti) ön koşullarından biri az yukarıda açıklandığı üzere derdest ortaklığın giderilmesi davasının bulunmasıdır. Yargıtay'ın ve Dairemizin uygulamaları ile birlikte usul ekonomisi de göz önünde bulundurulduğunda, taşınmaz hakkındaki ortaklığın giderilmesine ilişkin dava derdest olduğu sürece muhdesatın tespiti davası her zaman açılabilir ve görülebilir. Bu durumda, temyize konu dava dosyasının açıldığı ve karara bağlandığı tarih itibariyle ... Sulh Hukuk Mahkemesi'nde görülmekte olan 2015/66 Esas, 2015/335 Karar sayılı ortaklığın giderilmesi davası derdest olup, henüz kesinleşmiş bir hüküm bulunmadığından, yürütülmekte olan muhdesatın tespiti davasının takibinde davacıların güncel hukuki yararının bulunduğu kabul edilmelidir....
Davacının talebi Türk Medeni Kanunu'nun 589. maddesi gereğince terekenin tedbir mahiyetindeki tespiti ve ortaklığın giderilmesi olduğu halde mahkemece davanın hatalı olarak nitelendirilmesi ve tereke tespiti ve ortaklığın giderilmesi davalarının birlikte yürümesinde bir fayda olmayıp davaların tefrik edilmemesi hususları hatalı olmuştur....
Eldeki dosyada davacılar ve davalı ... ortaklığın giderilmesi davasında aynı vekil ile temsil edilmiş, aynı zamanda muhdesatın tespiti davası da aynı vekil tarafından açılmıştır. Öte yandan ortaklığın giderilmesi dosyasında davalı ...’in davacıların taşınmaza ev yapmalarına muvafakat ettiğine ilişkin belgeler sunulmuştur. Görüldüğü üzere davalılar, davacıların muhdesat iddialarını kabul etmiş herhangi bir itirazda bulunmamıştır. O halde Mahkemece, temyiz eden davalılar yönünden hukuki yarar yokluğundan davanın reddi gerekirken, yazılı şekilde davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamıştır....
Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 27.03.2015 gününde ve davalılar/karşı davacılar tarafından 24.04.2015 gününde verilen dilekçe ile ortaklığın giderilmesi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; asıl davanın kabulüne, karşı davanın reddine dair verilen 09.12.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar-karşı davacılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, ortaklığın giderilmesi, karşı dava, taşınır malların tespiti ile satışının yapılarak ortaklığın giderilmesi isteğine ilişkindir. Mahkemece, karşı davanın reddine, asıl davanın kabulüne karar verilerek ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilmiştir. Hükmü, davalılar -karşı davacılar vekili temyiz etmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 04.08.2014 gününde verilen dilekçe ile ortaklığın giderilmesi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 30.06.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, ortaklığın giderilmesi isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Hükmü, davalı ... temyiz etmiştir. Davacı, dosyanın Yargıtay'a gönderilmesinden sonra 27.04.2017 havale tarihli dilekçesiyle davadan feragat ettiğini bildirmiş; ancak kimlik tespiti yapılmamıştır. Bu durumda ortaklığın giderilmesi davasının iki taraflı davalardan olduğu da gözetilmek suretiyle, mahkemece davacının kimlik tespiti yapılarak, davadan feragati hakkında bir karar verilmek üzere hükmün bozulması gerekmiştir....
Hukuki yararın bulunmadığının tespiti halinde davanın, dava şartı yokluğu gerekçesiyle usulden reddine karar verilmesi gerekir (HMK 114/1-h, 115 m.). Öğretide ve Yargıtay'ın devamlılık gösteren uygulamalarında, taşınmaz hakkında derdest ortaklığın giderilmesi davasının, kentsel dönüşüm uygulamasının ya da kamulaştırma işleminin bulunması gibi istisnai durumlarda muhdesatın tespiti davasının açılmasında güncel hukuki yararın bulunduğu kabul edilmektedir. Tüm dosya içeriği ve toplanan delillerden, dava konusu 1747 ve dava dışı 1618 parsel sayılı taşınmaz hakkında ... Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2014/697 Esasında ortaklığın giderilmesi davasının açıldığı, mahkemesince 12/01/2016 tarihli ve 2016/18 Karar sayılı karar ile 1747 parsel üzerindeki ortaklığın mirasçılar arasında yapılacak pazarlık sureti ile satışına karar verildiği, kararın eldeki davanın davacıları tarafından temyiz edildiği ve temyiz incelemesi için Yargıtay 14....
ın temyiz itirazlarına gelince; dava, ortaklığın giderilmesi davasına konu taşınmaz üzerinde bulunan muhdesatın davacı tarafından yapıldığının tespiti istemine ilişkindir. Taşınmaz üzerindeki muhdesatın tespiti davaları kendine özgü davalardan olup, dava sonucunda istihsal edilecek ilamın icra ve infaz kabiliyeti bulunmamaktadır. Bunun sonucu olarak bu davaların uygulama alanı sınırlıdır. Muhdesatın tespiti davalarında ortaklığın giderilmesi davasının yargılaması sırasında muhdesatın davacı tarafça meydana getirildiğini açıkça kabul edenler dışında kalan ve muhdesatın üzerinde bulunduğu taşınmazda paydaş olan diğer tüm tapu kayıt maliklerinin veya mirasçılarının davada taraf olmaları zorunludur....
