Madde menfi tespit davalarında ihtiyati tedbir ile ilgili özel düzenleme olup, davanın takipten önce veya sonra açılması, verilecek tedbirin şekli yönünden değişikliğe yol açmaktadır.Bu sebeple ,menfi tesbit davalarında , HMK 389. madde hükmüne göre değil, özel bir ihtiyati tedbir düzenlemesi olan İİK 72. maddesi hükümlerine göre tedbir talebinin incelenmesi gereklidir. Somut olayda, eldeki dava takipten önce açılmış olmakla (her hangi bir icra takibi yapıldığına dair bilgi ve belge olmadığından) İİK'nın 72/2 maddesi kapsamında yapılacak icra takibinin durdurulması yönünde teminatla tedbir kararı verilmesinde usul ve hukuka aykırılık bulunmadığı gibi, bu karara itirazın reddine karar verilmesinde de usul ve hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşılmakla, davalı tarafın istinaf talebinin HMK 353/1-b-1 maddesi uyarınca reddine karar verilmesi gerekmiştir....
Dairemizin 16.12.2021 tarih, 2021/1607 Esas, 2021/1579 Karar sayılı ilamın da da vurgulandığı üzere; İİK'nun 72.maddesi uyarınca, icra takibinden sonra açılan menfi tespit davalarında ihtiyati tedbir yoluyla icra takibinin durdurulmasına karar verilemez. İcra takibinin niteliği önem taşımamaktadır. Diğer yandan, İİK'nın 72/3. maddesindeki "İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemeyeceği" şeklindeki özel nitelikteki emredici düzenlemeye rağmen genel kanun olan HMK'nın 209/1. maddesine göre takip hukukuna ilişkin sonuç doğuracak şekilde ihtiyati tedbir yoluyla icra takibinin durdurulmasına karar verilmesi mümkün değildir. İİK'nun 72/3 maddesinde de açıkça belirtildiği üzere, icra takibinden sonra açılan davada sadece teminat karşılığında icra veznesine girecek paranın alacaklıya ödenmemesi şeklinde tedbir kararı verilebilir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Mahkemece; talebin, İİK 72/2 ve 3. maddeleri gereğince icra takibinin durdurulması veya icra dairesindeki paranın alacaklıya ödenmesinin durdurulmasına ilişkin olduğu, 2004 sayılı İİK'nın 72/2 maddesinde "İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir"; 72/3. maddesinde ''İcra takibinden sonra açılan menfi tesbit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: İlk derece Mahkemesi tarafından yapılan inceleme sonucunda davacılar vekilinin ihtiyati tedbir talebinin reddine dair karar verildiği anlaşılmıştır. İSTİNAFA BAŞVURAN TARAFLAR ve İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: İstinaf başvurusunda bulunan ihtiyati tedbir isteyen davacılar vekilinin dilekçesinde özetle; yerel mahkemece verilen kararın taleple bağlılık ilkesine aykırı olduğunu, taleplerinin tedbir değil icra işlemlerinin durmuş olduğunun tespiti istemine ilişkin olduğunu, bu nedenlerle yerel mahkeme kararının kaldırılarak icra işlemlerinin durmuş olduğunun tespitine dair yeniden karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır. DELİLLER : Tüm dosya kapsamı. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Talep, ihtiyati tedbir istemine ilişkindir. Geçici Hukuki Koruma tedbirlerinden olan “ihtiyati tedbir” 6100 Sayılı HMK’nın 389- 399. maddelerinde düzenlenmiştir....
İhtiyati tedbir talebinin reddine itiraz eden davacılar vekilinin istinaf sebepleri doğrultusunda dosya içerisindeki bilgi ve belgeler, mahkeme kararının gerekçesi dayanılan delillerin tartışılıp değerlendirilmesi ile yapılan inceleme sonunda; İstinaf isteminde bulunan davacılar vekilinin itirazları; İİK'nın 72/2.maddesi gereğince icra takibinden önce açılan, bonoların irade sakatlığı sonucu verildiği iddiasını da içerir birden fazla sebebe dayalı olarak açılan menfi tespit davasında tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilip verilemeyeceği noktasında toplanmaktadır. Bu konudaki düzenlemeler dikkate alındığında; İcra İflas Kanunu'nun 72/2.maddesinde;“...İcra takibinden önce açılan menfi tesbit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir..."...
Mahkemece, davacıların takipten sonra açmış olduğu menfi tespit istemli davada ihtiyati tedbir talep ettiklerini, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunun 72/3. maddesi gereğince takipten sonra açılan menfi tespit davasında mahkemenin ihtiyati tedbir yoluyla takibin durdurulmasına karar verilmeyecek olması, mevcut bir durumda meydana gelebilecek değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkansız hale geleceğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın veyahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hallerinde ihtiyati tedbir kararı verilebilecek olmasını, ihtiyati tedbir talep eden tarafın dilekçesinde dayandığı ihtiyati tedbir sebebini ve türünü açıkça belirtmek ve davanın esası yönünden kendisinin haklılığını yaklaşık olarak ispat etmek zorunluluğu bulunması gerektiğini; talep eden tarafından ortaya konulan delillerle geçici hukuki koruma için yaklaşık ispata yeter mahiyette olması, muhtemel menfi tespit davası kazanılsa dahi sonuçsuz kalmasının...
TARİHLİ EK KARARININ ÖZETİ; Mahkemece, "verilen ihtiyati tedbir kararının usul ve yasaya uygun olması nedeniyle ihtiyati tedbir itiraz eden vekilinin ihtiyati tedbir kararına itirazının reddine" şeklinde karar verilmiştir. İSTİNAF SEBEPLERİ: İhtiyati tedbir kararına itiraz eden vekili istinaf dilekçesinde özetle; ihtiyati tedbir kararının icra takibinden sonra talep edilmiş olmasının İİK'nın 72. maddesinde bulunan özel düzenlemeye göre icranın durdurulması yönünde bir tedbir kararı verilemeyeceğini, davacının diğer borçlu... ile adi ortaklık yaptığını ve bu adi ortaklığın ... isimli inşaatın bitirilmesi ile adi şirketin de fiilen tasfiye edilmiş olduğunu, taraflar arasında bir tasfiye sözleşmesinin yapıldığı iddialarının doğru olmadığını, davacının amacının tahsilatı geciktirmek ve bu suretle mal kaçırmak olduğunu beyan ederek ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TARİHİ: 04/03/2021 (Ara Karar) NUMARASI: 2021/151 Esas DAVA: Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) İSTİNAF KARAR TARİHİ: 24/06/2021 İhtiyati tedbir talebinin reddine ilişkin ara kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine dosya kapsamı incelenip gereği görüşülüp düşünüldü....
Maddesinde icra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkemenin talep üzerine alacağın %15 inden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebileceği yine, İİK 'nun 72/3. Maddesinde icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemeyeceği ancak borçlunun gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın %15 den aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında mahkemeden ihtiyati tedbir yolu ile icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmemesini isteyebileceği belirtilmiştir. İhtiyati tedbir kesin hükme kadar devam eden yargılama boyunca tarafların dava konusu ile ilgili olarak hukuki durumunda meydana gelebilecek zararlara karşı öngörülmüş geçici nitelikte geniş veya sınırlı hukuki korumadır. İhtiyati tedbir talebinin kabul edilebilmesi için "Yaklaşık İspat" yeterlidir....
Takipten sonra açılan menfi tespit davasında tedbiren icra takibinin durdurulması mümkün değildir. Ancak davacı vekilinin bu talebinin "çoğun içinde az da vardır" kuralı gereğince İİK'nın 72/3. Maddesindeki "icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesi" yönündeki tedbir kararı verilebilmesi mümkün ise de bu yönde bir tedbir kararının verilebilmesi için 6100 Sayılı HMK'unu 390. maddesi uyarınca "tedbir talep eden taraf dilekçesinde dayandığı ihtiyati tedbir sebebini ve türünü açıkça belirtmek ve davanın esası yönünden kendisinin haklılığını yaklaşık olarak ispat etmek zorundadır....
