Sonuç itibariyle yasa metni ve gerekçe bir bütün olarak değerlendirildiğinde; ''alacak'', ''tazminat'' davalarının tür olarak arabuluculuğa başvurma şartına bağlandığı, menfi tespit davasının ise anılan düzenleme kapsamı dışında tutulduğu sonucuna ulaşılması pek mümkün görülmemiştir. Menfi tespit davasında arabulucuya başvurunun zorunlu olup olmamasının incelenmesinde, ayrıca menfi tespit davasıyla ilgili genel bir açıklama yapılması ve ilgili yasa düzenlemelerin irdelenmesinde de yarar vardır. Gerçekte var olmayan bir borç ya da geçersiz bir hukuki ilişki nedeniyle icra takibine maruz kalması muhtemel olan veya icra takibine maruz kalan bir kimsenin (borçlunun) gerçekte borçlu bulunmadığını ispat için açacağı dava, menfi tespit davası olarak adlandırılmaktadır. Menfi tespit davası 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK)’nın 72.maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir....
İİK'nun 72/4 maddesine göre, menfi tespit davasının reddi kararı ile ihtiyati tedbir kararı kendiliğinden kalkar. Bunun için davanın reddi kararında ihtiyati tedbirin kalkmış olduğunun açıkça belirtilmiş olması gerekli olmadığı gibi anılan düzenlemenin, 2. cümlesinden anlaşılacağı üzere, davanın reddi kararının kesinleşmesi de şart değildir. Mahkeme menfi tespit davasının reddi kararında davanın reddi kararının kesinleşmesine kadar ihtiyati tedbirin devamına karar veremez. Çünkü İİK'nun 72/4. c.1. maddesi hükmü mutlaktır (kesindir). Aynı nedenle HMK'nun 397/2 maddesi hükmü burada uygulanmaz. Menfi tespit davasının reddi kararı ile ihtiyati tedbir kendiliğinden kalktığından davanın reddi üzerine hemen icra takibine kaldığı yerden devam edilir ( Kuru, B.: İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, Ankara 2013, s. 375 )....
Dairemizin bozma ilâmında menfi zararın nasıl hesaplanacağı belirtilmemiş, menfi zararla birlikte ödenen bedelin istirdadı da istenebileceği ifade edilmiş ise de az yukarıda açıklandığı gibi menfi zararın hesabında ödenen bedel ikinci yükleniciye ödenecek bedelden düşülmesi gerektiğinden ... bedelinin de iadesi gerektiğine dair bozma maddi hataya dayalıdır. Bozmanın maddi hataya dayalı olması halinde de uyulmasının usuli kazanılmış hak teşkil etmeyeceği doktrin ve ... İçtihatlarında benimsenmiştir. Bu durumda, mahkemece bilirkişi kurulundan hukukçu çıkarılarak yerine bilişim konusunda uzman bir teknik bilirkişi ilave edilmek suretiyle yeniden oluşturulacak kuruldan davacının ... 11....
Dairemizin bozma ilâmında menfi zararın nasıl hesaplanacağı belirtilmemiş, menfi zararla birlikte ödenen bedelin istirdadı da istenebileceği ifade edilmiş ise de az yukarıda açıklandığı gibi menfi zararın hesabında ödenen bedel ikinci yükleniciye ödenecek bedelden düşülmesi gerektiğinden ... bedelinin de iadesi gerektiğine dair bozma maddi hataya dayalıdır. Bozmanın maddi hataya dayalı olması halinde de uyulmasının usuli kazanılmış hak teşkil etmeyeceği doktrin ve ... İçtihatlarında benimsenmiştir. Bu durumda, mahkemece bilirkişi kurulundan hukukçu çıkarılarak yerine bilişim konusunda uzman bir teknik bilirkişi ilave edilmek suretiyle yeniden oluşturulacak kuruldan davacının ... 11....
Akdî ilişkinin sonlandırılmasında taraflara izafe edilebilecek bir kusur bulunmadığından taraflar tasfiye nedeniyle müspet zarar kapsamında kâr kaybı ve alacak isteminde bulunamaz ise de; geçici ve kesin teminatların iadesini ve menfi zararlarını talep etmeleri mümkündür. Menfi zarar da; uygulama ve Yargıtay içtihatlarında sözleşmenin ifası için yapılan ve sözleşme ilişkisi kurulmamış olması halinde yapılmayacak olan masraflar olup menfi zararların fesih ya da tasfiyede kusursuz olsa dahi sözleşmenin diğer tarafından talep edilmesi mümkündür....
Kozmetik Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. arasında 29/06/2007 tarihinde satış temsilcisi kayıt formu imzalandığı, sözleşmenin ifa yerinin ... ili olduğu, davacının ikametgahının ..., davalının ikametgahının İstanbul ili olduğu, HMK'da menfi tespit davalarına ilişkin özel bir yetki kuralının bulunmadığı, menfi tespit davasına dayanak icra takibinin ...'da başlatılmış olmasının ... Mahkemelerini yetkili hale getirmeyeceği gerekçeleriyle yetkisizlik kararı verilmiştir. 6100 sayılı HMK'nun 6. maddesi gereğince bir davada genel yetkili mahkeme, davalının yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesidir. Aynı Kanunun 10. maddesinde sözleşmeden doğan davalar için, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinin de yetkili olduğu belirtilmiştir ki bu da özel yetkiye ilişkin bir düzenlemedir. İcra ve İflas Kanunu’nun 72/son maddesine göre menfi tespit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının ikametgâhı mahkemesinde de açılabilir....
Bu bildirimi alan üçüncü şahıs, icra takibinin yapıldığı veya yerleşim yerinin bulunduğu yer mahkemesinde süresi içinde menfi tespit davası açtığına dair belgeyi bildirimin yapıldığı tarihten itibaren yirmi gün içinde ilgili icra dairesine teslim ettiği takdirde, hakkında yürütülen cebri icra işlemleri menfi tespit davası sonunda verilen kararın kesinleşmesine kadar durur" şeklinde düzenleme içermektedir. Somut uyuşmazlıkta davanın, İİK'nın 89/3. maddesi uyarınca açılan menfi tespit davası olduğu ve bu madde kapsamında takibin durmasına ilişkin özel düzenleme bulunduğu halde mahkemece yanılgılı olarak davacının ihtiyati tedbir talebinin İİK'nın 72. maddesine göre değerlendirme yapılarak karara bağlanması doğru olmamıştır....
Bu nedenle hesaplanan fazla ödeme miktarının dosya kapsamına göre, 1.550,00 TL olmasına rağmen, mahkemece bozma ilâmında maddi hata yapıldığı hususu gözden kaçırılarak itirazın iptâline hükmedilen alacağın hesabında fazla ödemenin 1.650,00 TL olarak menfi zarar miktarına katılması doğru olmamıştır. Yine Dairemizin bozma ilâmında menfi zararın istenebileceği de belirtilmiş olup, kalan işin yapılması için makul süredeki tespit edilen bedel ile davalı yerine başkasıyla sözleşme yapılsa idi, ödenmesi gereken bedel arasındaki farkın menfi zararı oluşturacağı belirtilmiştir. Mahkemece inşaat bilirkişisinden ek rapor alınmış ise de, inşaat bilirkişisi 09.05.2016 tarihli ek raporunda kalan işin 20 günde sözleşme koşullarında 2009 yılı ./.. s.2 .... fiyatlarıyla 2.500,00 TL harcanarak tamamlabileceğini belirtmiş olduğundan alınan ek rapor bozma ilâmına ve menfi zararın hesaplanması yöntemine uygun değildir....
Asliye Hukuk Mahkemesi'nce, menfi tespit talebi ile tapu iptali ve tescil davalarının farklı usul hükümlerine tabi olduğundan bahisle menfi tespit talebi yönünden tefrik kararı verilerek, her ne kadar davalı ikametgahı ... ise de, icra takibinin ...'da yapılmış olması, davalının süresi içinde usulüne uygun yetki itirazında bulunmaması nedeniyle ... Asliye Hukuk Mahkemeleri'nin yetkili hale geldiği gerekçesiyle, dosya üzerinden yetkisizlik kararı verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir. Davacı tarafından başlangıçta menfi tespit talebiyle birlikte tapu iptali ve tescil talepli dava ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesinde açılmış olup, anılan mahkemece taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinin kesin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilerek, dava dosyası ......
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 09/11/2022 KARAR TARİHİ : 03/05/2023 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 04/05/2023 Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: İDDİA Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle; Davacının 18.06.2018 tanzim, 12.03.2020 vadeli, 4.000,00-TL’lik bonodan dolayı borçlu olmadığının tespiti ile ... 25. İcra Müdürlüğü’nün 2022/16772 sayılı dosyadan yapılan takibin iptalini, davalının taraflarına en az % 20 oranında icra tazminatı ödemesini ve icra takibinin tedbiren durdurulmasına karar verilmesi talep etmiştir. Davalıya dava dilekçesi tebliğ edilmiş cevap sunmadığı anlaşılmıştır. DELİLLER VE GEREKÇE Dava; kambiyo senetlerinden kaynaklı menfi tespit davası olduğuna ilişkindir. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu "Menfi tesbit ve istirdat davaları: Madde 72 – (Değişik: 18/2/1965-538/43 md.)...
