DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Dava menfi tespit istemine ilişkindir....
Davalı,davacıyla aralarında İzmir 7.Sulh Hukuk Mahkemesinin 2005/348 esasında kayıtlı davasında kira başlangıç tarihinin belirlendiğini,anılan dava dosyasının Yargıtay incelemesinden geçerek kesinleştiğini,kesin hüküm nedeniyle davanın reddinin gerektiğini,ayrıca davacının aynı konuda İzmir 5.Asliye Ticaret Mahkemesinde menfi tespit davası açtığını ,bu davanın da derdest olduğunu savunarak eldeki davanın reddine karar verilmesini dilemiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Menfi tespit Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı menfi tespit davasına dair karar, davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Asıl ve birleşen dava kira alacağının tahsili için yapılan takipte borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, asıl ve birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı vekili, asıl dava ve birleşen davada, dava dilekçesinde, müvekkilinin 1998 yılından bu yana davalının kiracısı olduğunu, aylık kira bedelinin 150 TL olduğunu belirterek davalının müvekkili hakkında kira alacağının tahsili için başlattğı takipler nedeniyle borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili, davanın reddini savunmuştur....
Dava, taşınmaz kira sözleşmesinden kaynaklanan menfi tespit istemine ilişkin bir davadır. Dosyada davalı tarafça ihtiyati tedbir kararının kaldırılması talebinin reddine dair karar istinaf edilmiştir. İstinafın incelenmesinde; İİK.'nun 72/2. maddesi hükmüne göre; İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. Dosya içerisinde bulunan 12/10/2020 tarihli 5 yıl süreli kira sözleşmesinde, kiracının davacı şirket, kiraya verenin davalı şirket olduğu, 4. maddesinde kira bedelinin belirlenerek davaya konu çeklerin kira bedellerine ve kiralananda meydana gelecek muhtemel zararların karşılanması için verildiğinin tartışmasız olduğu, bu çeklerin başka kişilere ciro edilemeyeceğinin belirtildiği ve 12/10/2020 tarihli sözleşme ile teslim edildiği belirtilmiştir....
Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan delillere göre davacının mecuru boşaltıktan sonra davalının mecuru başkasına kiraya verdiğini, davacının mecurun yeniden kiraya verilene kadarki dönem için kira bedelinden sorumlu olduğunu, bu nedenle davanın kısmen kabulü ile kısmen reddine, tarafların tazminat talebinin reddine karar verilmiş, hüküm taraf vekilleri tarafından temyiz edilmiştir. Taraflar arasındaki kira sözleşmesinin 8.9.2004 tarihinde anlaşarak sona erdirildiği ve kiralananın davalıya teslim edidiği, tarafların imzasını taşıyan aynı tarihli tutanak başlıklı belgeden anlaşılmaktadır. Akdin fesih edildiği tarihe kadar kira parasının ödenmediğine ilişkin taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Bu durumda davalının aktin feshinden sonra kira parası talep edemiyeceği gözetilerek menfi tespit davasının kabulü gerekirken yazılı şekilde kısmen kabulünde isabet görülmemiştir....
Mahkemece;davacı kiracının kiralananı tahliyesinin haklı nedene dayanmadığından bahisle menfi tespit ve tazminat taleplerinin yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş,hükmün davacı tarafından temyiz edilmesi neticesinde ise Yargıtay 6. Hukuk Dairesi’nin 23.12.2014 tarih ve 2014/3605 E.-2014/14326 K. sayılı ilamı ile ‘’...sözleşmenin özel 19. maddesi çerçevesinde davalının talep edebileceği yoksun kalınan kira parası konusunda inceleme yaparak, bu miktarı aşan kısım yönünden davacının menfi tespit isteminin kabulüne karar verilmesi...’’ gerektiği gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : ... 9.Asliye Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraflar avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü....
Borçlu, belirtilen şekilde takipten önce veya sonra alacaklıya karşı bir menfi tespit davası açarak bu davayı kazanırsa, hakkındaki icra takibi iptal edilir ve borcu ödemekten kurtulur. Ancak, borçlu borcunu icra dairesine ödedikten sonra, artık menfi tespit davası açamayacaktır. Zira borçlunun sırf borçlu olmadığının tespitinde, hukukî bir yararı yoktur. Bundan sonra, ödediği paranın geri alınması için bir dava açması söz konusu olur ki bu da istirdat davasıdır (Pekcanıtez, Hakan/ Atalay, Oğuz/ Özkan, Meral Sungurteki./ Özekes, Muhammet: İcra ve İflas Hukuku, s. 156-164). 31. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 72. maddesi uyarınca yukarıda açıklanan şekilde menfi tespit davası açan borçlunun tazminat isteme hakkı vardır. Anılan maddenin 5. fıkrası aynen “Dava borçlu lehine hükme bağlanırsa derhal takip durur. İlamın kesinleşmesi üzerine münderecatına göre ve ayrıca hükme hacet kalmadan icra kısmen veya tamamen eski hale iade edilir....
Borçlu, belirtilen şekilde takipten önce veya sonra alacaklıya karşı bir menfi tespit davası açarak bu davayı kazanırsa, hakkındaki icra takibi iptal edilir ve borcu ödemekten kurtulur. Ancak, borçlu borcunu icra dairesine ödedikten sonra, artık menfi tespit davası açamayacaktır. Zira borçlunun sırf borçlu olmadığının tespitinde, hukukî bir yararı yoktur. Bundan sonra, ödediği paranın geri alınması için bir dava açması söz konusu olur ki bu da istirdat davasıdır (Pekcanıtez, Hakan/ Atalay, Oğuz/ Özkan, Meral Sungurteki./ Özekes, Muhammet: İcra ve İflas Hukuku, s. 156-164). 31. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 72. maddesi uyarınca yukarıda açıklanan şekilde menfi tespit davası açan borçlunun tazminat isteme hakkı vardır. Anılan maddenin 5. fıkrası aynen “Dava borçlu lehine hükme bağlanırsa derhal takip durur. İlamın kesinleşmesi üzerine münderecatına göre ve ayrıca hükme hacet kalmadan icra kısmen veya tamamen eski hale iade edilir....
dönemi için fazla kira ödemesi yapıldığını, bu ay yönünden bir borç bulunmadığını, eksik ödemenin söz konusu olmadığını, müvekkilinin takibe konu borcu bulunmadığını, bu takibe dayalı olarak tahliye talep edilemeyeceğini, bu nedenle müvekkilinin takibe konu edilen kira borcunun olmadığı yönündeki tespit talebini içerir Foça Sulh Hukuk Mahkemesi 2021/383 E. sayılı dosyasında açılan menfi tespit davasının bekletici mesele yapılması gerektiğini, icra takibini ve işbu takipteki usulsüz işlemleri, tebligatları, takip talebi ve ödeme emrini kabul etmediklerini, belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir....
