Buna göre en son dönemde ödenen ihtilafsız aylık 8510 Amerikan Doları kira parasının %5 oranında artırılması gerekecektir. Bu miktar ise 425.5 Amerikan Doları x 10 ay= 4255 Amerikan Dolarından ibarettir. Hal böyle olunca, davacının kira parası olarak istirdatını isteyebileceği miktar 5 dolar ve bunun işlemiş faizi olarak ödenen miktardan ibarettir. Davanın yapılan hesaplama yöntemine uygun hüküm altına alınması yerine orta yerde feshi ihbar edilmeyerek uzamış kira sözleşmesi olduğu, hesaplamanın sözleşme hükmüne göre yapılması zorunluluğu bir yana bırakılarak ortada bir kira tespit davası varmış gibi hüküm kurulması doğru değildir. Karar açıklanan nedenlerle bozulmalıdır. SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde yatırana iadesine, 10.5.2007 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Asliye Hukuk Mahkemesi ise, davanın kira sözleşmesine dayandığı ve kira akdinin feshi ve kira akdine dayalı yapılan zararın tazmini davasının Sulh Hukuk Mahkemesinin görev alanına girdiği gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur. Somut olayda; taraflar arasında yapılmış bulunan kira sözleşmesinin feshi ile ödenen kira bedelinin bir kısmı ile kira akdi nedeni ile yapılan masraflar istenmektedir. HUMK’nun 8. maddesinin 2. fıkrasında akdin feshi ile bu davalarla birlikte açılmış kira alacağı ve tazminat istemli davaların dava konusu olan şeyin değerine bakılmaksızın sulh hukuk mahkemesinde açılacağı öngörülmüştür.Kira sözleşmesinin feshi ve ödenen kira bedelinin geri ödenmesi istemlerinden oluşan uyuşmazlığın Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; HUMK.’nun 25. ve 26. maddeleri gereğince ... 6.Sulh Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 25.6.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit- istirdat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Dava, davalı hamil ... tarafından takibe konulan bonoların davalı ... ile yapılan kira sözleşmesi gereği aylık kira parası karşılığı verildiği ve kiranın ödendiği halde senetlerin verilmeyerek takibe geçildiği iddiasıyla borçlu olunmadığının tespiti, senetlerin ve takiplerin iptali ile % 40 tazminat talebine ilişkin yargılama sırasında dava istirdat davasına dönüşmüştür....
(Kiracı) tarafından davalı ... aleyhine açılan Menfi Tespit davasında; kira sözleşmesi kapsamında verilen senetler nedeni ile davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine karar verildiği, hükmün gerekçesinde ise; kira sözleşmesinin kurulmadığı, mecurun davacıya teslim edilmediğinin anlaşıldığının belirtildiği, kararın temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 3 H.D tarafından verilen 29.06.2009 tarihli ilam ile hükmün Onandığı, daha sonra yapılan K.D talebinin ise reddine karar verildiği, hal böyle olunca, Dava dışı kiracı ile davalı arasında imzalanan ve davacının kefil olarak yer aldığı kira sözleşmesinin akti ilişki kurulmadan feshedilmiş olduğunun maddi olgu olarak hüküm altına alındığı anlaşılmaktadır....
Davacıların dava dilekçesindeki öncelikli talepleri sözleşmenin feshi ile üçüncü kişilere devredilen tapuların iptâli ve adlarına tesciline ilişkindir. Bilirkişi raporlarıyla belirlenen inşaat seviyesine göre olayda sözleşmenin geriye dönük olarak feshi koşullarının oluştuğu anlaşılmaktadır. Eser sözleşmesinin bir türü olan inşaat sözleşmeleri ani edimli sözleşmelerden olup müteahhit kendi kusuru ile işi muayyen zamanda bitirmeyerek temerrüde düşmesi halinde uyuşmazlığın kural olarak BK’nın 106-108. maddeleri hükümleri çerçevesinde çözümlenmesi gerekir. BK’nın 108. maddesinin 2. fıkrası uyarınca sözleşmenin feshi halinde alacaklı ancak menfi zararının tazminini isteyebilecektir. Somut olayda davacılar sözleşmenin feshi ile birlikte müspet zarar kapsamında olan kira tazminatı talep ettiklerinden mahkemece öncelikle davacılara talepleri açıklattırılmalı, sözleşmenin geriye dönük olarak feshi halinde ancak menfi zararın talep edilebileceği nazara alınarak dava sonuçlandırılmalıdır....
DAVA TÜRÜ : Menfi tespit Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı menfi tespit davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, davacı kiracı tarafından davalı kiraya veren aleyhine açılan menfi tespit istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmesi üzerine, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, İİK 72.maddesi uyarınca açılmış menfi tespit ve sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre açılmış istirdat davasıdır. Davaya konu uyuşmazlık davalı -----tarafından düzenlenen ------- adet faturadan dolayı davacının borçlu olup olmadığı, davacının yaptığı ödemelerin iadesini isteyip isteyemeyeceği hususlarına ilikindir. ------- Menfi Tespit ve İstirdat Yönünden Sıfatı Değerlendirilidiğinde; Davaya konu kaçak elektrik tutanakları ve faturalar davalı ---- tarafından düzenlenmiş, davacı tarafından yapılan ödemeler de yine davalı---- yapılmıştır. Bu nedenle husumetin davalı----- değil, diğer davalı ----- yöneltilmesi gerektiği anlaşılmakla, ----- açılan menfi tespit ve istirdat davasının sıfat yokluğu (pasif husumet) nedeniyle reddine karar vermek gerekmiştir. Ancak kısa kararda sehven eksik yazılan "menfi tespit ve istirdat" reddine ibaresi gerekçeli kararda düzeltilmiştir....
Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Kiracı tarafından kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu masrafların talep edilmesinde bir usulsüzlük bulunmadığından, kira sözleşmesinin süresi sona ermeden tahliye edilmesi nedeniyle kiracı, tahliye tarihinden sözleşme sonuna kadar olan süre oranında faydalı ve zaruri masrafların imalat tarihi itibarı ile saptanan bedellerini talep edebilir. O halde, mahkemece; davacı kiracı tarafından yapıldığı tespit edilen faydalı ve zorunlu masraf niteliğindeki bedele tahliye tarihinden kalan kira süresi ile orantılı olarak hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde tamamına karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir....
Taraflar arasında imzalanan 12/05/2010 başlangıç tarihli ve 3 yıl süreli kira sözleşmesinin 14. maddesinde; “Kira süresinin sona ermesi veya sözleşmenin feshi halinde taşınmaz idareye teslim cedilmezse, geçen her gün için, cari yıl kira bedelinin yüzde biri oranında ceza, itirazsız olarak ödenir.” hükmüne yer verilmiş olup, işbu sözleşme hükmü tarafları bağlar. Yukarıda açıklanan kanun hükmü uyarınca, kira süresinin sona ermesiyle taraflar arasındaki kira sözleşmesi sona ermiştir. Davacı, süre sonundan itibaren kiracı değil fuzuli şagil konumundadır. Buna bağlı olarak davalı tarafından ecrimisil tahakkuk ettirilmiştir. Menfi tespit talebine konu alacak ise, sözleşme hükmüyle bağlı olan davacının kira sözleşmesine dayalı olarak ödemeyi kabul ettiği cezai şart bedelidir....
nun 8/2 maddesinde yalnızca kira sözleşmesine dayanan her türlü tahliye akdin feshi yahut tespit (kira tespiti) davalarına, bu davalarla birlikte açılmış kira alacağı ve tazminat davaları ve bunlara karşılık olarak açılan davalara, dava konusu şeyin değerine bakılmaksızın Sulh Hukuk Mahkemesinde bakılacağı düzenlenmiştir. Açıklanan niteliği ve dayanağı itibariyle eldeki dava ve talep ise,anılan fıkra kapsamına girmemektedir. Somut uyuşmazlıkta, taraflar arasında 01.11.2003 başlangıç tarihli kira sözleşmesinin devam ettiğinin tespiti istenmiştir.Dava konusu kira sözleşmesi konusunda taraflar arasında bir uyuşmazlık bulunmayıp, talep sözleşmenin devam edip etmediğinin tespitine ilişkindir. Buna göre taraflar arasındaki ilişkinin kira sözleşmesi kapsamında değerlendirilecek olmasına göre uyuşmazlığın Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir....
