diğer temyiz itirazına gelince; Dava, İİK'nın 5. maddesi uyarınca maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir....
İtirazın iptali davaları alacak talebi ile dava açılması yerine öncelikle icra takibi başlatılması ve açılan icra takibine itiraz edilmesi üzerine alacağın ve icra takibinin devamının hüküm altına alınmasına yönelik, istirdat davaları ise ödeme tehdidi altında haksız yapılan ödemelerin iadesine ilişkin davalardır. Yargıtay 9 . Hukuk Dairesinin 2021/ 2740 Esas - 2021/ 6513 Karar sayılı 18.03.2021 tarihli bozma ilamında; " Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 106. maddesinde düzenlenen tespit davasının özel bir şekli olan menfi tespit davası, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat davası olarak nitelendirilemez. Bu dava sonucunda, borçlunun borçlu olmadığının anlaşılması halinde borçlu olunmayan kısım belirtilmek suretiyle olumsuz tespit hükmü kurulmaktadır. Menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştüğü hâllerde dahi olumsuz tespit hükmü kurulması gerekmektedir....
ın esasa yönelik diğer temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir. 2- Dava bono nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti ile 10.000 TL maddi ve 10.000 TL manevi tazminatın tahsili talebine ilişkindir. Yerel mahkemece verilen ve Dairemizce bozulan ilk kararda maddi tazminat ile ilgili talep reddedildiği halde, bozmaya uyularak verilen kararda bu konuda yeniden hüküm kurulmamış olması doğru görülmemiştir. Manevi tazminat gerekçesi olarak oluşturulan, imzanın sahte olması manevi şahsiyette ihlal oluşturur gerekçesi yasal bir gerekçe olmayıp manevi tazminat isteminin reddi gerekirken, bu konuda talebin kısmen kabulü de isabetsizdir. Davanın kabul edilen kısmı için talebin yabancı paraya ilişkin olduğu ve dava tarihindeki kur üzerinden karar ve ilam harcının alınması ve karar yerinde bunun gösterilmesi gerekirken, denetime elverişli olmayacak şekilde karar verilmesi hatalıdır....
İSTİNAF SEBEPLERİ:Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; İİK'nin 72. maddesi gereğince icra takibin başlamasından sonra açılan menfi tespit ve istirdat davalarında yetkili mahkeme bakımından borçluya seçimlik bir hak tanındığını, işbu davanın icra takibinin başlamasından sonra açılan bir menfi tespit ve istirdat davası olmadığını, ayrıca çekten kaynaklanan menfi tespit davalarında çekin ödeme yeri mahkemesinin de yetkili olduğunu, davanın yetkili mahkemede açıldığını bildirerek ilk derece mahkemesi mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, çek nedeniyle icra takibinden önce açılan borçlu olunmadığının tespiti (menfi tespit) ile ayıplı satış nedeniyle tazminat davasına ilişkindir. İstinaf incelemesi HMK 355. madde gereğince istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle ve resen kamu düzenine aykırılık yönünden sınırlı olarak yapılmıştır....
İSTİNAF SEBEPLERİ:Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; İİK'nin 72. maddesi gereğince icra takibin başlamasından sonra açılan menfi tespit ve istirdat davalarında yetkili mahkeme bakımından borçluya seçimlik bir hak tanındığını, işbu davanın icra takibinin başlamasından sonra açılan bir menfi tespit ve istirdat davası olmadığını, ayrıca çekten kaynaklanan menfi tespit davalarında çekin ödeme yeri mahkemesinin de yetkili olduğunu, davanın yetkili mahkemede açıldığını bildirerek ilk derece mahkemesi mahkeme kararının kaldırılmasını talep etmiştir DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, çek nedeniyle icra takibinden önce açılan borçlu olunmadığının tespiti (menfi tespit) ile ayıplı satış nedeniyle tazminat davasına ilişkindir. İstinaf incelemesi HMK 355. madde gereğince istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle ve resen kamu düzenine aykırılık yönünden sınırlı olarak yapılmıştır....
AŞ ye verdiğini, davacı tarafın kendisine teslim edemediği bu mallara ilişkin icra masrafı ile birlikte 163.000,00-TL ödemek zorunda kaldığını ve davayı bu şekilde kabul ettiğini belirtir, beyanı karşında; HMK 308 uyarınca, davayı kabul tek taraflı irade beyanı ile sonuç doğuracağından ve davacının talep sonucunun, davalı tarafından, kabul edilmesiyle, davacı talebinin 163.000,00-TL üzerinden olduğu anlaşılmakla bu şekilde kabulüne karar vermek gerekerek, ödeme yapıldıktan sonra, her ne kadar menfi tespit davası olarak açılmış ise de, davaya istirdat davası olarak devam edildiğinden, istirdat davasında ise, tazminat konusunda, yasal bir düzenleme bulunmadığından, davacının talep ettiği, tazminat talebinin reddine dair, mahkememizdeki vicdani kanıyı yansıtan aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir. HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere, 1-Davanın; Davalının davayı kabul ettiğini belirtmekle HMK 308 uyarınca kabul ile DAVANIN KABULÜNE; 160,000,00-TL'lik davacı tarafından ......
Mahkemece, bozmaya uyularak son ödeme tarihi olan 9.10.2009 tarihinden dava tarihi olan 17.2011 tarihine kadar 1 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiği ve hernekadar hem menfi tespit hem de istirdat talebinde bulunmuş ise de alınan bilirkişi raporu ile de ortaya çıktığı üzere, davalının haksız uyguladığı faiz oranı dikkate alınarak hesaplama yapıldığında davacının takip nedeniyle borcu kalmayıp yaptığı ödemelerden de 4.072 TL fazla ödemesi olduğu anlaşılarak, davacının menfi tespit davasının da istirdat davasına dönüştüğü kanaatiyle hak düşürücü sürenin geçmiş olması nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir. Oysa dairemizin bozma kararı istirdat olunan miktara yönelik olup, mahkemece davacının menfi tespit talebinde bulunduğuı 4.856,00 TL' lik miktara ilişkinde ayrı bir karar verilmesi gerektiği gözetilmeden yazılı şekilde davanın tümden reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir....
Maddesinin 1. fıkrasına eklenen menfi tespit ve istirdat davaları hakkındaki hüküm 01/09/2023 tarihinde ve sonrasında açılacak davalar hakkında uygulanır" denilmiştir.Netice itibariyle eldeki davanın açıldığı tarih itibariyle menfi tespit davalarının zorunlu arabuluculuğa tabi olduğuna dair yasal bir düzenleme de bulunmadığından menfi tespit talebi yönünden TTK 5/A maddesi kapsamında yer alan arabuluculuğa ilişkin dava şartı aranmayacaktır. İstirdat talebi ise bir miktar paranın ödenmesine ilişkin olup arabuluculuk dava şartına tabidir....
"İçtihat Metni" Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın konusuz kaldığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına, istirdat davasının kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü....
Dava dilekçesinde 12.300,00 TL bakımından davanın istirdat talebi olarak kabulü talep edilmiş ise de; İİK'nın 72. maddesinin beşinci fıkrası gereğince borçlunun açmış olduğu menfi tespit davasında ihtiyati tedbir kararı almamış veya verilmiş olan ihtiyati tedbir kararının herhangi bir sebeple kaldırılmış olması nedeniyle dava konusu borcu alacaklıya ödemiş olursa açılmış olan menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir. Bu durumda borçlunun menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştürülerek devam edilmesi için bir talepte bulunmasına gerek yoktur. Borcun ödenmiş olduğunu öğrenen mahkemenin yukarıda yazılı yasa hükmü gereğince davaya kendiliğinden istirdat davası olarak devam etmesi gerekir (Çavdar, S.: İtirazın İptali, Borçtan Kurtulma, Menfi Tespit ve İstirdat Davaları, Ankara, 2007, s. 803). Nitekim aynı ilkeler, Hukuk Genel Kurulunun 18.12.2018 tarihli ve 2017/3- 1526 E., 2018/1948 K., sayılı kararında da benimsenmiştir....
