ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO:2023/175 Esas KARAR NO :2024/492 DAVA:Menfi Tespit (Kooperatif Aidat Borcundan Kaynaklanan) DAVA TARİHİ:29/01/2018 KARAR TARİHİ:06/06/2024 Davacı tarafından davalı aleyhine açılan Menfi Tespit (Kooperatif Aidat Borcundan Kaynaklanan) davasının mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda dosya incelendi. G E R E K Ç E / Dava; İİK 72. Maddesi kapsamında açılan menfi tespit istemine ilişkindir. Davalı vekili 22.01. 2023 tarihli dilekçesindeki beyanı ile, davacı tarafça davanın takipsiz bırakılması nedeni açılmamış sayılmasına karar verilmesi halinde, davacı taraftan yargılama gideri ve vekalet ücreti talepleri olmadığını bildirmiştir....
Dava; Menfi tespit talebine ilişkindir. Taraflar arasında menfi tespit davasında zorunlu arabulucuya başvurulmasının gerekip gerekmediği konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır. Dava türleri, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 105. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 106. maddesi, “(1) Tespit davası yoluyla, mahkemeden, bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesi talep edilir. (2) Tespit davası açanın, kanunlarda belirtilen istisnai durumlar dışında, bu davayı açmakta hukuken korunmaya değer güncel bir yararı bulunmalıdır. (3) Maddi vakıalar, tek başlarına tespit davasının konusunu oluşturamaz.” düzenlemesini içermekte olup, bu madde hükmünde tespit davası genel olarak düzenlenmiştir. 2004 sayılı İİK’nun 72. maddesi, “Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir....
Maddesi kapsamında icra takibinden önce açılan menfi tespit davası olduğunu, somut haciz tehdidini bertaraf etmek amacıyla açıldığını, aktif dava ehliyetlerinin bulunduğunu iddia ile kararın kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir. GEREKÇE: HMK 'nun 355. maddesi uyarınca kamu düzenine aykırılık halleri dışında taraflarca ileriye sürülmemiş sebepler inceleme konusu yapılamayacağından davacı vekili istinaf başvuru dilekçelerinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak inceleme yapılmıştır. Davaya konu uyuşmazlık, icra dosyasındaki borcun kaynağı ile ilgisi olmadığı iddiası ile borçlu bulunulmadığının tespitine ilişkindir. Mahkemece icra dosyası getirildikten ve taraflarca deliller sunulduktan ve hesap bilirkişisinden rapor alındıktan sonra davanın usulden reddine karar verildiği görülmüştür. Somut olayda, dava 05/12/2017 tarihinde İcra İflas Kanun 72/3. Maddesi kapsamında Bakırköy 7....
İlk derece mahkemesi 13.04.2021 tarihli ara karar ile," Davanın icra takibinden sonra açılan menfi tespit davası olduğu gerekçesiyle İİK'nun 72.maddesi gereğince %15 teminat mukabilinde icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesi yönünde ihtiyati tedbir talebinin kabulüne" karar verildiği görülmüştür.İlk derece mahkemesince; "Aleyhine tedbir kararı verilen davalı vekili tarafından sunulan 22.04.2021 tarihli dilekçe ile, kambiyo senedine dayalı başlatılan takibin usule uygun durdurulmadığından Mahkemece verilen ihtiyati tedbir kararının hukuka aykırı olduğu, HMK kapsamında ihtiyati tedbir şartlarının somut olayda oluşmadığı gerekçesiyle itiraz edilmiş, itiraz üzerine 07.07.2021 tarihli ara karar ile; davanın icra takibinden sonra açılan menfi tespit davası olduğu, İİK'nun 72.maddesi gereğince ihtiyati tedbir kararı verildiği ve bu kararda yasaya aykırı bir yön bulunmadığı gerekçeleriyle itirazın reddine karar verilmiş, karar, aleyhine tedbir kararı verilen davalı vekili tarafından istinaf...
edilmeyen borç bulunduğu belirtilmişse de davanın konusu icra takibinden sonra açılan menfi tespit davası olduğu, ihtilafa konu Van 1....
Her ne kadar mahkemece, menfi tespit istenen davalarla ilgili itirazın iptali davası açıldığı ve menfi tespit davasına konu hususların bu davada savunma olarak inceleneceğinden hukuki yararı bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de; bu sözleşmelere dayalı olarak açılan ... 1. Asliye Hukuk mahkemesinin 2003\1517 E.-2004\978 K. sayılı dosyası ile yine ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2004\613 E. sayılı dava dosyaları yönünden avukatlık üçretine ilişikin başlatılan bir takip ve itirazın iptali davası olmadığı gibi ... 5 ASHM’ nin 2009\226 E. (yeni... 21. Asliye Hukuk mahkemesinin 2013\406 ) sayılı dosyasının ayrık tutulduğu da sabittir....
Dosya üzerinde yapılan ön inceleme sonucu: 06.02.2013 tarihli celsede Asliye Hukuk Mahkemesi sıfatıyla davaya bakılmasına karar veren Yerel mahkeme kararındaki niteleme kapsamında davanın 6183 Sayılı Yasanın 79'uncu maddesi kapsamında 1 yıllık sürede açılan ve Kuruma karşı 3. kişinin borçları nedeniyle işveren davacıya gönderilen haciz bildirisi nedeniyle, haciz bildirisine zamanında itiraz edilmemesi sonucu Kurumca borcun zimmetinde sayılmasına dair işlem nedeniyle menfi tespit istemine ilişkin olduğu anlaşılan uyuşmazlık hakkında, 2014 ve 2015 tarihli iş bölümünün de ... hukuk dairesine ait olan iş bölümü kısmında açıkça "6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkındaki Kanundan doğan ve diğer dairelerin görev alanına girmeyen her türlü davalara ilişkin hüküm ve kararlar" belitrildiği üzere menfi tespit istemine ilişkin olup, tanımlanan niteliği ile Yargıtay ......
Maddeleri kapsamında işbu çekin bedelsiz olması nedenleriyle ilgili icra takibine ilişkin davacı şirketin borçlu olmadığının tespit gerekli olduğunu ayrıca icra dosyasında 07.12.2021 tarihinde müvekkil şirkete ait işyerinde davacının talebi üzerine haciz tatbik edilmek için gelindiğini, davacı şirket tarafından icra dosyasına konu olan borcun haciz baskısı altında İİK. 263. maddesi kapsamında karşı tarafa ödenmemek üzere teminat olarak dosyaya ödendiğini, beyanla, İstanbul ... İcra Müdürlüğünün ... Esas sayılı takip dosyasına ilişkin olarak çekin bedelsizliği nedeniyle davacının davalıya borçlu olmadığının tespitini, davalının %20'den aşağı olmamak üzere kötüniyet tazminatına mahkum edilmesini talep ve dava etmiştir. Dava, İİK'nun 72. maddesi uyarınca icra takibinden sonra açılan menfi tespit davasıdır....
Menfi tespit davası, gerçekte var olmayan bir borç ya da geçersiz bir hukuki ilişki nedeniyle hakkında icra takibi yapılan veya yapılması muhtemel olan kişi/borçlu tarafından aslında borçlu olmadığının ispatı için açılan davadır. Borçlu, borcu henüz ödemeden, takipten önce veya takipten sonra borçlu bulunmadığının tespiti için bu davayı açabilecektir. Menfi tespit davası, davalı tarafından varlığı iddia edilen hukuki durumun veya ilişkinin mevcut olmadığının, yani yok olduğunun belirlenmesi amacıyla açılan davadır....
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; eldeki davanın İİK 72.maddesi uyarınca açılan genel menfi tespit davası olduğunu, bu nedenle süreye tabi bulunmadığını belirterek istinaf yoluna başvurmuştur. İstinaf edenlerin sıfatı ve istinaf sebepleri ile sınırlı olarak yapılan incelemede; Davanın İİK 72.maddesi uyarınca açılan genel menfi tespit davası olduğunu, bu nedenle süreye tabi bulunmadı gözönünde tutulduğunda davacı vekilinin istinaf talebinin kabulü ile kararın HMK 353/1- a/4 maddesi uyarınca kaldırılması gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıştır....