DAVALI : Hasımsız DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 01/04/2022 KARAR TARİHİ : 01/04/2022 KARARIN YAZ. TARİH : 27/04/2022 Mahkememizde görülmekte bulunan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: İddia ve savunmaların özeti; Davacı 01/04/2022 tarihli dava dilekçesinde özetle; şahıs firması sahibi olduğunu, ... tarafından adına düzenlenmiş olan çek koçanından ...numaralı çek ile ortağı olduğu ... adına, ... Bankası tarafından düzenlenmiş olan ... numaralı çekleri kaybettiğini, herhangi bir maddi kayıp yaşamamak için çeklerin iptalini talep ve dava etmiştir. Dava; kıymetli evrak iptaline ilişkin çek iptali davasıdır. Davanın HMK'nun 316 vd. maddelerinde düzenlenen basit yargılamaya tabi davalardan olması ve aynı yasanın 320/1 maddesine göre, "Mahkeme mümkün olan hallerde, tarafları duruşmaya davet etmeden, dosya üzerinde karar verir" hükmü gereğince duruşma açılmamıştır....
şubesine ait olduğunu belirtmiş, bu nedenle çeklerin iptal edilmesini Mahkememizden talep etmiştir. GEREKÇE : Dava konusu uyuşmazlık; çek hesabı sahibinin çek yapraklarını kaybettiği iddiasına dayalı açtığı zayi nedeniyle çek iptal isteminden kaynaklanmaktadır. 6102 sayılı TTK'nun 651 ve TTK 'nun 818/s bendi yollaması ile aynı Kanunun 757 ve devamı maddelerine göre açılacak kıymetli evrakın zayi nedeniyle iptali istemine ilişkin davalarda, dava açma yetkisinin hamile ait olduğu, keşidecinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmadığı ve ayrıca davaya konu çeklerin boş çek yaprakları olup, TTK’nun 780. maddesi uyarınca kambiyo senedi vasfını haiz olmadığından kıymetli evrak vasfı taşımadığı anlaşılmakla, davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
DELİLLER: 1-)Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi İlanları, YARGILAMA VE GEREKÇE : Dava, Kıymetli Evrak İptali talebi istemine ilişkindir. Zayi nedeniyle kıymetli evrak iptali, kıymetli evrakta hak ile çek arasındaki sıkı bağlılığın, çekin zayi edilmesi halinde ortaya çıkaracağı haksızlıkları önleme ihtiyacından doğmuştur. Yetkili hamil veya lehtar tarafından zayi edilen çekin hak sahipliğini teşhis fonksiyonunu ortadan kaldırarak ve dilekçe sahibinin söz konusu hakka sahip olduğu konusunda bir karine yaratarak bu hakkı çekişmesiz olarak talep etmesini sağlamaya yönelik nizasız kaza yani hasımsız bir dava konusu işlemdir. Bu davada Asliye Ticaret Mahkemesi görevlidir. Mahkeme tarafından verilecek iptal kararı ile birlikte borçlu, bono, poliçe veya çeki ibraz edilmeden ödeme imkanına kavuşmaktadır (Özkan Gültekin, Öğretide ve Uygulamada Kıymetli Evrakın Ziya ve İptali, Ankara-2006, s.51)....
Zira TTK'nın 651. maddesine göre kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebilir. Kıymetli evrakın zayi olduğu veya ziyanın ortaya çıktığı anda çek üzerinde hak sahibi olan kişi, çekin iptaline karar verilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir. Ancak boş çek yaprakları kıymetli evrak niteliği taşımadığından bu madde kapsamında iptali istenemeyeceği gibi çek keşidecisinin de TTK'nın 818/s. maddesi gereğince, aynı Yasa'nın 757. maddesi delaleti ile iptal davası açmaya hakkı yoktur. İptal davası açma hakkı borçlu durumunda olan keşide edene değil ancak çek üzerinde hak sahibi olan hamile aittir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 818/1-s maddesi yollaması ile aynı yasanın 757 ve müteakip maddeleri uyarınca çekin iptalini isteme hakkı sadece hamile ait olup, keşideciye böyle bir hak tanınmamıştır. Böyle bir durumda keşideci, muhatabı ödemekten men edebilir veya elinden çıkan çek bedelinin istenilmesi halinde borçlu olmadığının tespitini isteyebilir....
Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir(TTK m.652).-TTK'nın 780 ve 781.maddeleri gereğince imzasız çek yaprakları çek vasfı taşımadıkları gibi kıymetli evrak niteliğinde de değildirler. Bu nedenle zayii oldukları gerekçesiyle iptallerine karar verilmesi de mümkün değildir. (Yargıtay -----. Hukuk Dairesinin 04.04.2012 gün ve ----- Esas ------ Karar sayılı kararı da bu yöndedir.)Zira, keşidecinin, muhatap bankayı ödemeden men yetkisi bulunmamaktadır. Çek ibraz edildiği takdirde, hak talep eden hamile karşı İİK'nın 72. maddesi uyarınca olumsuz tespit davası açma imkanları mevcut bulunmaktadır. Hukuki yararının bulunması HMK'nın 114/h maddesi uyarınca dava şartıdır.Yine TTK'nın 651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişi senede bağlı alacak hakkı olan hamildir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO: 2023/184 Esas KARAR NO: 2023/187 DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ: 10/03/2023 KARAR TARİHİ: 14/03/2023 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; İş yerinde saklamış olduğu çek karnesini tüm aramalara rağmen bulamadığını, kayıp veya çalındığını düşündüğünü, dava konusu -------- ait çek yapraklarının iptal edilmesini talep ettiği görülmüştür. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava zayi nedeniyle çek iptal davasıdır. Dava dilekçesi ekinde sunulan ---------şubesinden alınan belgeden ve dava dilekçesi içeriğinden anlaşıldığı üzere çeklerin davacının kendi çek hesaplarına ait boş çekler olduğu, davacının hamil ya da lehdar olmadığı, çek hesabının sahibi olduğu anlaşılmaktadır....
DELİLLER: 1-)Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ilanları, YARGILAMA VE GEREKÇE: Dava, Kıymetli Evrak İptali talebi istemine ilişkindir. Zayi nedeniyle kıymetli evrak iptali, kıymetli evrakta hak ile çek arasındaki sıkı bağlılığın, çekin zayi edilmesi halinde ortaya çıkaracağı haksızlıkları önleme ihtiyacından doğmuştur. Yetkili hamil veya lehtar tarafından zayi edilen çekin hak sahipliğini teşhis fonksiyonunu ortadan kaldırarak ve dilekçe sahibinin söz konusu hakka sahip olduğu konusunda bir karine yaratarak bu hakkı çekişmesiz olarak talep etmesini sağlamaya yönelik nizasız kaza yani hasımsız bir dava konusu işlemdir. Bu davada Asliye Ticaret Mahkemesi görevlidir. Mahkeme tarafından verilecek iptal kararı ile birlikte borçlu, bono, poliçe veya çeki ibraz edilmeden ödeme imkanına kavuşmaktadır (Özkan Gültekin, Öğretide ve Uygulamada Kıymetli Evrakın Ziya ve İptali, Ankara-2006, s.51)....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/608 Esas KARAR NO : 2022/102 Karar DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Zayi Nedeniyle) DAVA TARİHİ : 20/09/2021 KARAR TARİHİ : 09/02/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Zayi Nedeniyle) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili ...'in, düzenleyeni ... Şirketi (Tic. Sic....
Ayrıca, boş çek yapraklarının kıymetli evrak vasfı bulunmadığından, zayi nedeniyle iptali talep edilemez (11 H.D.23/06/2014, 2014/6252 E, 2014/11909 K; 11 H.D.14/01/2015, 2014/14490 E, 2015/283 K.) Kıymetli evrak iptali veya çekin zayii edilmesi nedeniyle iptalini talep etme hakkı TTK 757 madde hükmünde yapılan açık düzenleme uyarınca kıymetli evrak (bono, poliçe, çek) elinden çıkan kişi yani yetkili hamil bu davayı açma hakkına sahiptir. Ödemeyi yapması nedeniyle çek eline geçen keşideci yetkili hamil olarak kabul edilemez. Bu nedenle haricen yaptığı ödeme nedeniyle verdiği çeki geri alan ve bu sırada çeki zayii eden keşideci kaybettiği çekin iptali için zayii nedeniyle iptal davası açamaz. Keşidecinin ödeme nedeniyle çeki geri alması durumunda alacaklı ve borçlu sıfatı birleşir ve çekten kaynaklanan hak sona erer. Yargıtay yerleşik uygulaması da bu yöndedir (Yargıtay 11 H.D.23/06/2014, 2014/6252 E, 2014/11909 K; 11 H.D.14/01/2015, 2014/14490 E, 2015/283 K.)....
DELİLLER VE GEREKÇE :Dava hukuki niteliği itibariyle TTK. 818/s. maddesi yollamasıyla aynı Yasanın 757-765. maddelerine göre açılmış bir zayi nedeniyle çek iptali davasıdır.TTK.757-765.maddelerinde yer alan yasal düzenlemeye, yerleşik uygulamaya ve ilmi açıklamalara göre zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.651/2.maddesi uyarınca hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibine iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir.(TTK.652.m.) Mahkememizce, muhatap banka ile de yazışma yapılmış, çekin keşidecisinin davacı ------ olduğu, dava konusu çekin halen bankaya ibraz edilmediğinin bildirdiği görülmüştür. Tüm dosya kapsamı itibarı ile toplanan deliller çerçevesinde; zayi nedeniyle çek iptal davası açma hakkı yerleşmiş ------ kesinlikle sadece çekin hamiline aittir. Keşidecisinin iptal dava açma hakkı bulunmamaktadır....
