SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 06/12/2022 NUMARASI : 2022/1570 E 2022/3184 K DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : DAVA DİLEKÇESİNİN ÖZETİ: Davacı vekilinin dava dilekçesinde özetle, Yenimahalle Mah. 3088. Sok. No:6 Atakum/ SAMSUN adresindeki .zemin katı davalıya Eczane olarak kullanılmak üzere 01/11/2020 başlangıç tarihli yazılı kira sözleşmesiyle 5 yıllığına aylık 2500 TL. Bedelle Durmuş Aygün tarafından kiraya verildiğini, kira sözleşmesinde aylık kira bedeli 2500 TL olarak belirlendiğini, 2021- 2022 yılı içerisinde meydana gelen ekonomik kriz nedeniyle sözkonusu miktar kiralananın karşılığı olmaktan uzak kaldığını, aylık 2650,00- TL. olan kira bedelinin dava tarihinden itibaren geçerli olmak üzere aylık net 5.000,00- TL olarak uyarlanmasına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesi için mahkememize talep ve dava etmiştir. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Samsun 2....
Mahkemece 15.3.2002 tarihli kararla yıllık kira bedelinin 24.8.1999 tarihi itibarıyla 601.812 Amerikan Doları olarak uyarlanmasına,18.maddedeki toplantı salonunun kullanılması ile ilgili olarak ,20 toplantıya kadar bedelsiz kullanma,sonrası için %50 indirimli olarak kullanılması olarak uyarlanmasına karar verilmiş,kararın taraflarca temyizi üzerine dairenin 2002/7972-1225 esas ve karar sayılı ve 15.11.2002 tarihli bozma ilamında özetle;davacının tüm davalının sair temyiz itirazlarının reddine, uyarlama davası ile kira parasının günün ekonomik koşullarına intibak ettirilmesi sağlanmış olup,sözleşmenin kira parası dışındaki diğer maddelerinde değişiklik yapılmasının usul ve yasaya aykırı olması nedeniyle kararın bu yönüyle bozulmasına karar verilmiştir.Mahkemece kesinleşen bozma ilamına uyularak verilen 30.5.2005 tarihli kararla kira parasının uyarlanmasına ve sözleşmenin kiralayanın tesisten faydalanmasına ilişkin 15. ve 16. maddeleri ili ilgili evvelce verilen karar bozma ilamına...
müvekkili idare arasında geçerli bir kira sözleşşmesi bulunmadığını, davacının kiracı sıfatının da bulunmadığını aksinin kabul edilerek kira sözleşmesinin 17/12/2015 tarihinde aynı şartlarla uzadığının kabulü halinde de kalan sürenin bir yıldan kısa olduğu dikate alınarak kira bedelinin uyarlanması davası açılamayacağını, uyarlama koşullarının da oluşmadığını ileri sürerek açılan davanın reddini talep etmiştir....
müvekkili idare arasında geçerli bir kira sözleşşmesi bulunmadığını, davacının kiracı sıfatının da bulunmadığını aksinin kabul edilerek kira sözleşmesinin 17/12/2015 tarihinde aynı şartlarla uzadığının kabulü halinde de kalan sürenin bir yıldan kısa olduğu dikate alınarak kira bedelinin uyarlanması davası açılamayacağını, uyarlama koşullarının da oluşmadığını ileri sürerek açılan davanın reddini talep etmiştir....
Buna göre, yukarıda açıklanan sözleşmenin uyarlanmasına ilişkin kural ve yöntemlerin ışığı altında mahkemece; yerinde uygulama yapılıp, uzman bilirkişiler düşüncesinden de yararlanmak suretiyle, kiralananın niteliği, kullanma alanı, konumu, bölgede kira parasını da etkileyecek normalin üstündeki imar ve ticari gelişmeler gibi değişiklikler, emsal kira paraları, vergi ve amortisman giderlerindeki artışlar araştırılıp, değerlendirilerek, sonuçta işlem temelinin çöktüğü, sözleşmedeki çıkar dengesinin katlanılamayacak derecede davacı aleyhine bozulduğunun benimsenmesi halinde kiracının ne miktar kira parasından sorumlu olacağının, taraflarca sunulan veya bilirkişilerce resen tespit edilen emsal kira sözleşmeleri dikkate alınarak ve emsallerde de keşif yapılarak belirlenmesi, böylece sözleşmedeki kira parasını, tarafların amacına uygun objektif iyiniyet, hak ve nesafet (TMK 2/1, 4. md) kurallarının elverdiği ölçü ve düzeyde, brüt kira bedeline uyarlanması, aksi halde ise davanın reddine...
O halde mahkemece yukarıda geniş şekilde açıklanan uyarlama yöntem ve kurallarının ışığı altında, sözleşmedeki özel intibak hükümleri, kira bedelinin Dolar üzerinden kararlaştırılmış olması, kiralananın niteliği, kullanma alanı, konumu, bölgede kira parasını da etkileyecek normalin üstündeki imar ve ticari gelişmeler gibi değişiklikler, emsal kira paraları, vergi ve amortisman giderlerindeki artışlar araştırılıp, değerlendirilerek, sonuçta işlem temelinin çöktüğü, sözleşmedeki çıkar dengesinin katlanılamayacak derecede davacı aleyhine bozulduğunun benimsenmesi halinde kira bedelinin uyarlanmasına karar verilmesi gerekirken, mahkemece; yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir....
. - K A R A R - Davacı vekili, taraflar arasında finansal kiralama sözleşmeleri akdedildiğini, davalı kiracının açtığı uyarlama davasında müvekkili şirket aleyhine ihtiyati tebdir kararı verilip, akdedilen finansal kiralama sözleşmeleri ile kullandırılan döviz ödemeli kredinin 15.04.2001 tarihinden itibaren aylık kira taksit tutarlarının Türk Lirası karşılığı sabitlendiğini, borçluların kira ödemelerini sabitlenen kur üzerinedn yaptıklarını ve bu durumun davacı şirket açısından sözleşme edimlerinde aşırı nispetsizliğine ve dengelerin bozulmasına sabep olduğunu, davacı lehine sonuçlanan uyarlama davasının Yargıtay denetiminden geçerek kesinleştiğini, ihtiyati tedbir kararı gereğince sebitlenen kur ile ihtiyati tedbir kararı alınmasaydı hangi kur uygulanacak idiyse o kur arasındaki fark olan toplam 61.622 Euro kira bedelinin, 15.04.2001 tarihinden ihtarname tarihine kadar işlemiş 44.155 Euro sözleşme faizi ile birlikte 105.777 Euro toplam borcun keşide edilen ihtarnameye rağmen ödenmediğini...
KARAR Davacı, mülkiyeti kendisine ait taşınmazı davalı bankaya 01.07.2004 başlangıç tarihli ve 10 yıl süreli kira sözleşmesi ile kiraladığını, kira bedelinin 4.500-USD olarak belirlendiğini, sözleşmede herhangi bir arttım şartı bulunmadığını, banka şubeleri ve diğer işyerlerinin buraya akın etmeleri nedeniyle kira fiyatlarının hızlı bir şekilde arttığını, aylık kira bedelinin emsal kira değerleri yanında çok ucuz kaldığını, doların beklenenin aksine kur değerinin düştüğünü ileri sürerek aylık kira bedelinin 20.000-USD’ye uyarlanmasını istemiştir. Davalı, uyarlama şartlarının bulunmadığını savunarak, davanın reddini dilemiştir. Mahkemece, çevre koşullarının ve ülkedeki ekonomik koşulların sözleşmenin düzenlendiği tarihten sonra önemli derecede değişmediği, TL’nin yabancı para karşısında değer kaybetmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir....
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından üretici fiyat endeksindeki artış oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her beş yıldan sonraki kira yılında bu biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir.” düzenlemesi bulunmaktadır. Türk Borçlar Kanununun kira artışına ilişkin 344. maddesindeki düzenleme, kiracının tacir olması durumunda 6217 Sayılı Kanunun geçici 2 . maddesi gereğince 8 yıl süreyle uygulanama imkanı yoktur. Uzun süreli kiralarda 01/07/2012 ilâ 01/07/2020 tarihine kadarki dönemde 6098 sayılı TBK öncesinde uygulanan 818 sayılı B.K. ile Yargıtay içtihatlarına göre kiralayanlar ancak kira bedelinde uyarlama isteyebilir....
Köy Tüzel kişiliği tarafından Posta ve Telgraf Müdürlüğü'ne 49 yıllığına kiralanmış olup, 1.000 TL olan aylık kira bedelinin kira süresi müddetince arttırılmayacağının kararlaştırıldığını ancak günümüz koşullarında söz konusu kira bedelinin 0,10 kuruşa tekabül ettiğinden sözleşme yapıldığı anda mevcut olan dengenin sonradan şartların olağanüstü değişmesiyle müvekkili İdare aleyhine katlanılamayacak derecede bozulduğunu ,sözleşmede yer alan kira müddetinin 49 yıl olması ve bu süre zarfında hiçbir artış yapılamayacağı şartı nedeniyle işlemin temelinden çöktüğünü beyanla ... Belediyesi'nin müvekkili İdare'nin sınırları içine katıldığı tarih olan 01.04.2009 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere aylık 0,10 kuruş olan kira bedelinin aylık net 150 TL olarak uyarlanmasına karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekili ise 25.05.1992 tarihinde ......
