bu talebin de reddine karar verildiği davacının ise 18.02.2021 tarihli dilekçesi ile mahkemenin 05.02.2020 tarihli ilk ihtiyati tedbir talebinin reddine dair ara kararını istinaf ettiği istinaf üzerine dosyanın tebliğ süreci devam ederken mahkemece işin esası hakkında; " dava tarihi itibarıyla geçmişe yönelik kira uyarlama talepleri ve kira bedelinden muaf tutulma taleplerinin kabul edilmeyeceğinden, uyarlama davaları, tarafların kira tespit davası açma olanakları bulunmadığı, başlangıçta eşit olan tarafların çıkar dengesinin zaman içinde tarafların iradesi dışında bozulması durumunda ve kısa süreli sözleşmelerde değil, uzun ve sürekli borç ilişkilerinde söz konusu olabileceğinden, uyarlama davalarında, sözleşmenin başlangıcından itibaren başlamak suretiyle dava tarihinden geriye doğru kira parası uyarlanamayacağından davanın reddine" dair karar verildiği bu hususunda davacı tarafından istinaf edildiği anlaşılan olayda; Dava, kira bedelinin uyarlanması talebi hakkındadır....
Mahkemece; bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre aksi ileri sürülüp kanıtlanmadıkça sözleşmedeki kira parasının rayice uygun ve serbest iradeyle belirlendiği ve "uyarlama" koşullarının bulunmadığı belirtilerek davanın reddine karar verilmiştir. Somut olayda davacı (kiracı) talebi, 1 yıllık sözleşmeden sonra yenilenen ilk dönemin kira parasının indirilerek tesbit edilmesi isteğine yöneliktir. Açıklanan niteliği ve dayanağı itibariyle bu dava ve talep uyarlama olmayıp, HUMK'nun 8/2 maddesi kapsamında kira parasının tesbitidir. Yeni dönem kira parasının, ekonomik nedenlerle genel fiyat artışlarının altında gerçekleştiğinin ileri sürülmesi halinde bunun somut dayanakları ile kanıtlanması, hakimde bu yönde bir kanaat oluşması gerekir. Mahkemece, hükme dayanak yapılan bilirkişi raporu yeterli somut araştırmayı içermemektedir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:SULH HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasındaki kira bedelinin uyarlanması davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Davacı, davalı ile aralarında 04.12.2008 başlangıç ve 15 yıl süreli kira sözleşmesi bulunduğunu, davalı kiracının halen aylık 3.912,76TL + KDV kira bedeli ödediğini, taşınmazın bulunduğu bölgedeki gelişmelere göre ödenen kira bedelinin çevredeki kira artışları ve rayicin altında olduğunu, işyerinin değerinin çok arttığını ileri sürerek, 15.06.2015 tarihinden itibaren aylık kira bedelinin 7.500TL + KDV olarak uyarlanmasını istemiştir.Davalı; talebin fahiş olduğunu, uyarlama koşullarının oluşmadığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile...
KABUL VE GEREKÇE: Dava, kira bedelinin uyarlanması davasıdır....
Her ne kadar davacı dava dilekçesinde kira parasının tespitini talep etmişse de dava konusuna ilişkin hukuki nitelendirmenin hakime ait olduğu ve sözleşmenin uyarlanmasına ilişkin yukarıda açıklanan kural ve yöntemler gözetildiğinde dava, kira parasının tespitinden çok uyarlama istemine ilişkin olup, bu haliyle mahkemece kira uyarlamasına ilişkin esas ve usullere göre inceleme yapılması gerekirken yanlış nitelendirme ile kira parasının tespiti davası olarak görülen davada yazılı şekilde kira parasının tespitine karar verilmesi doğru değildir. Hüküm bu nedenle bozulmalıdır....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve GEREKÇE : Mahkemece dava, uyarlama davası olarak kabul edilmiş ve "Davacının kira bedelinde uyarlama istediği kira sözleşmesi 30.06.2020 başlangıç tarihli olup, anılan tedbirler uygulanmaya başlandıktan sonra imzalanmış ve sözleşmenin yukarıda değinilen özel şartlar kısmındaki 5.9. maddesi uyarınca ekonomik kriz, olağan üstü hal, elektrik yokluğu gibi kiraya verenin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla kiracının kiralananı kısmen veya tamamen kullanamaması veya işletememesi gibi hallerin kiracının kira ödeme mükellefiyetini ortadan kaldırmayacağı ve kira bedelinin indirilmesine veya uyarlanmasına neden olmayacağı açıkça kararlaştırılmıştır. Hal böyle olunca sübut bulmayan davanın reddine karar vermek gerekmiş" gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. Ancak, davacının 11.12.2020 tarihinde açtığı bu davada kira bedelinde TBK.'...
Davacılar dava dilekçesinde; Davalı ile aralarında 01.05.2011 başlangıç tarihli aylık 1.000 TL bedelli sözlü kira sözleşmesi yapıldığını, daha sonra davalı-kiracı tarafından vergi dairesine verileceği belirtilerek 15.05.2011 başlangıç tarihli ve 250 TL bedelli kira sözleşmesinin imzalandığını, davalının verginin düşük olması için kira bedelini düşük gösterdiğini ancak kira bedelinin 1.000 TL olarak ödeneceğini belirttiğini ve 6 ay boyunca aylık 1.000 TL üzerinden kira ödediğini ancak sonrasında aylık 250 TL kira bedeli ödemeye başladığını, fırın olarak açılacak işyerlerinin şartların ağırlaşması nedeniyle rayiç kira bedellerinde önemli artışlar meydana geldiğini ve Isparta'da benzer emsal kira bedellerinin 1.200-1.500 TL arasında olduğunu belirterek bilirkişi tarafından belirlenecek kira bedelinin belirlenmesini talep istemiştir. Davalı taraflar arasında sözlü kira sözleşmesi olmadığını 15.05.2011 tarihli kira sözleşmenin geçerli olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur....
Davalı vekili, kiralanan taşınmazın hastane ana binasına bitişik konumda olduğunu, kira başlangıç tarihinde en üst düzey teknoloji ile donatılmış, özel hastane olarak kullanılmak amacıyla inşa edilmiş ve hiç kullanılmamış olarak davacıya sunulduğunu, kiralanan hastanenin halen kamu hizmetinden kaynaklanan tüm ihtiyaçları giderebilecek teknik ve fiziki ve imkanları sağladığını, kira sözleşmesini gerçekleştiren yetkililerin ....11.Asliye Ceza Mahkemesinin 2009/281 Esas sayılı dosyasında yargılandıklarını ve beraat ettiklerini, irade özgürlüğü ve sözleşmeye bağlılık ilkeleri gereği davacının uyarlama taleplerinin haksız olduğunu beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemece, kira bedelini uyarlama şartlarının oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili ve davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1-Taraflar arasında 17/05/2007 başlangıç tarihli, 10 yıl süreli kira sözleşmesi konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasındaki uyarlama davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Davacı; davalı tarafından ... / ...’de Marina projesi ile yapılan AVM’ deki bağımsız bölümün 01.06.2012 başlangıç tarihli 5 yıl süreli kira sözleşmesi ile mücevher mağazası olarak kullanılmak üzere kiralandığını, insanların AVM’ye yeterli ilgiyi göstermediğini, abartılı ve yanıltıcı reklamlar sonucunda iradesinin yanıltılarak kira sözleşmesi yapıldığını, döviz kurunun fahiş arttığını ve emsallerine göre kira bedelinin fahiş kaldığını ileri sürerek, halen aylık 1530USD + KDV olarak ödenen kira bedelinin dava tarihinden itibaren aylık KDV dahil 500 USD olarak uyarlanmasını istemiştir....
Talep tarihine ve kiracı üzerindeki etkilerin devam ettiği aylara göre bu sürenin 17 aydan daha az olması ya da bir kira dönemini kapsamayıp, bir kaç ay devam etmesi dahi mümkündür. O halde, mahkemece kira uyarlamasına karar verilen aylar belirli olup bu aylar yönünden uyarlama yapılmasa idi ödenecek toplam kira bedeli ile uyarlama sonucunda ödecek toplam kira bedeli arasındaki fark kabul edilen dava değeri olarak benimsenmeli, harç ve vekalet ücreti buna göre belirlenmelidir. SOMUT DAVA : Bu genel açıklamanın ardından dairemizce kiranın uyarlanması talebi ile açılan somut davada uyarlama koşullarının oluşup oluşmadığı değerlendirilmiştir....
