Mahkemece, tahliye yönünden, davacının, dava dilekçesinde ve verilen süreye rağmen taşınmazda hangi iş ile iştigal edeceğini açıklamadığı, davacının yurtdışında ikamet ettiği ve ihtiyaç iddiasının kanıtlanamadığı gerekçesiyle davanın reddine, kira bedelinin tespiti yönünden, davanın kısmen kabulü ile dava tarihinden itibaren kira bedelinin 550 TL olarak tespitine karar verilmiş, hüküm davalı ve davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1-) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davacının tüm ve davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-) Davalı vekilinin kira bedelinin tespiti davası nedeniyle vekalet ücretine yönelik temyiz itirazına gelince; Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 9.maddesinde yer alan kira bedelinin tespiti davalarında mahkemece tespit olunan kira bedeli farkının bir yıllık tutarı üzerinden tarifenin üçüncü kısmı gereğince hesaplanacak nispi...
Hukuk Dairesinin 13/06/2012 tarihli kararı ile sözleşmenin 15.maddesi dikkate alınarak kira bedelinin tespiti gerektiği gerekçesiyle bozulmuş, mahkemece bozma ilamına uyulmasına karar verilerek yeniden hüküm tesis edilmiştir. Taraflar arasında imzalanan ve uyuşmazlık konusu olmayan 01.03.2003 tarihli 10 yıl süreli kira sözleşmesinin 15. maddesinde;" ... kira bedeli her 5 yıl sonunda yeniden belirlenecektir. " hükmü kararlaştırılmış olup 2. beş yıllık kira bedeli belli değildir. Bu nedenle davanın kira tespit davası olarak görülmesi gerekmektedir. 1086 sayılı HUMK’nun 8. maddesinde Sulh Hukuk Mahkemesinin değerine bakılmasızın görevli bulunduğu tespit davası olarak “kira parasının tespiti” istemleri de öngörülmüştür. Dava, 01/03/2008 tarihinden itibaren kira parasının tespiti istemine ilişkin olup, dava 1086 sayılı HUMK'nun yürürlükte bulunduğu 13/03/2008 tarihinde Asliye Ticaret Mahkemesinde açılmıştır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira bedelinin tespiti Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin tespiti davasına dair karar, davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira bedelinin tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile aylık kira bedelinin 06.02.2011 tarihinden itibaren KDV dahil 33.482,50 TL, ortak gider payının 1.628,40 TL olarak tespitine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından vekalet ücretine hasren temyiz edilmiştir. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 9. maddesine göre kira tespiti davalarında tespit olunan kira bedeli farkının bir yıllık tutarı üzerinden tarifenin üçüncü kısmı gereğince hesaplanacak miktarın tamamı, vekalet ücreti olarak hükmolunur....
Nitekim davalının artırarak ödediği kira parasını ödemekten vazgeçip önceki dönem kira parasını ödemeye başlaması halinde davacı, hükmen tespit edilmiş ya da sözleşme ile kararlaştırılmış bir kira parası olmadığı sürece davalı kiracıyı kira parasının arttırılmış halini ödemesi için zorlayamayacağı için yeni dönem kira parasının mahkemece hüküm altına alınmasında davacının hukuki yararı vardır. Bundan ayrı olarak, davada; yeni dönemin kira parası, hak ve nesafet kurallarına göre takdir edilmesi istenilmiştir. 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararına göre, yeni dönem kira parasının hak ve nesafet kurallarına göre tespiti halinde; öncelikle dava konusu yerin yeniden kiralanması halinde (boş olarak) getirebileceği kira parası bilirkişi tarafından usulünce belirlenmeli ve hâkimce bu kira parası dikkate alınmak suretiyle (kiracının eski kiracılığı da gözetilerek) hak ve nesafet kurallarına uygun bir kira parası takdir edilmelidir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tahliye-Kira tespiti Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı tahliye ve kira tespiti davasına dair karar, davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, akde aykırılık sebebiyle kiralananın tahliyesi ve aylık kira bedelinin 5.000.- TL'ye yükseltilmesi taleplerine ilişkindir. Mahkemece, akde aykırılık davasında süreli ihtarnamenin bulunmaması, kira tespiti davasında ise sözleşme süresinin bitmemesi sebebiyle kira tespiti talebinde bulunulamayacağı gerekçesiyle davaların reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı, davalının kiralananın belirli bölümlerini üçüncü kişilere devrederek ve kiraya vererek kira geliri elde ettiğini ileri sürerek akde aykırılık nedeniyle davalının kiralanandan tahliyesini istemiştir....
Davacı tarafından dördüncü artış yılının içerisinde bulunan 23.09.2014 tarihinden itibaren kira bedelinin tespiti istendiğine göre, mahkemece yukarıdaki ilke ve esaslar gözetilmek suretiyle tespiti talep edilen dönemin endeks dönemi olduğu kabul edilerek, bir önceki yıl ödenen kira bedelinin ÜFE endeksi oranında arttırılarak davalı tarafından en son ödenen bedelden az olmamak üzere kira bedelinin tespiti gerekirken yazılı gerekçe ile hak ve nesafete göre kira bedelinin tespiti doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı ...ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca hükmün davalı yararına BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK'nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 19.09.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Olayımıza gelince; davacı vekili, davalı kiracının 1996 yılından beri şifahi sözleşmeyle kiracı olduğunu bildirmiş, davalı vekili kira ilişkisinin 2009 yılında başladığını savunmuş olup mahkemece bu yönde bir araştırma yapılmamıştır. Ayrıca kiralanan işyeri olduğundan davalının tacir olup olmadığının araştırılarak tesbit edilecek başlangıç tarihine göre tacir olmadığının anlaşılması halinde T.B.K. 344. madde hükmünün uygulanması gerekebilir. Bu durumda mahkemece kiracının tacir olup olmadığının ve kira sözleşmesinin hangi tarihte başladığının tespit edilmesi, sonucuna kira tespiti yapılması gerekirken, eksik araştırma ile hak ve nesafet esaslarına göre kira parasının tespiti doğru değildir. Hüküm bu nedenle bozulmalıdır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : Sulh Hukuk Mahkemesi Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin tespiti ve kira alacağı davasına dair karar, davalı ve davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira alacağının davalıdan tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece aylık kira bedelinin tespitine ve kira alacağının tahsiline karar verilmesi üzerine hüküm davacı vekili ve davalı vekili tarafından ayrı ayrı temyiz edilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira bedelinin tespiti ve alacak Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin tespiti ve alacak davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira bedelinin tespiti ve tespit edilecek bedelin davalıdan tahsili istemine ilişkindir....
Taraflar arasında hükmen tespit edilmiş ya da sözleşme ile kararlaştırılmış bir kira bedeli olmadığı için davacının yeni dönem kira bedelinin mahkemece tespiti ile hüküm altına alınmasını istemekte hukuki yararı vardır. Kira sözleşmesinin başlangıcı 18.03.2011 tarihi olduğuna göre TBK'nun 344. maddesinin 1. ve 2. fıkraları gereğince bir önceki kira yılının üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla kira bedelinin tespitine karar verilmesi gerekir. Ne var ki somut olayda; sehven Mahkemece “hak ve nesafet” ilkesi uyarınca değerlendirilme yapılarak karar verildiği anlaşılmaktadır....
