"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:SULH HUKUK MAHKEMESİ Dava dilekçesinde kira parasının 01.01.2010 gününden başlayarak aylık brüt 2620,00 TL olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının 2300,00 TL olarak tesbiti cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.Davada, 01.01.2010 tarihinde başlayan dönem kira parasının tespiti istenilmiş, mahkemece istem tarihi itibariyle yeni dönem kira parasının "hak ve nasafete göre" tespiti cihetine gidilmiştir.Taraflar arasındaki ilk kira sözleşmesi eski tarihli olup sözleşme 6570 sayılı yasanın 11.maddesi gereğince uzayagelmiştir.Yine, aynı yere ilişkin 01.01.2009 başlangıç tarihli ve 1 yıl süreli ikinci kira sözleşmesi yapıldığı tarafların beyanlarından ve dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira bedelinin tespiti Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin tespiti davasına dair karar, davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira parasının tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı vekili, davalının 01.01.1986 başlangıç tarihli sözleşme uyarınca kiracı olduğunu, davalının kira parasını aylık net 800 TL olarak ödediğini, ödenen bu tutarın rayicin oldukça altında olduğunu belirterek aylık kira parasının 01.01.2013 tarihinde başlayan dönem için brüt 1.250 TL olarak tespitine karar verilmesini istemiştir. Davalı vekili, davanın reddini savunmuş, mahkemece, hak ve nesafet ilkesi doğrultusunda kira parasının brüt 1.062,50 TL olarak tespitine karar verilmiştir....
Kira parasının arttırılması ile ilgili olarak gönderilen ihtarname veya aynı amaç için açılan davanın dilekçesinin tebliğ tarihi, tesbit edilecek kira parasının geçerli olacağı dönemin belirlenmesi açısından önemlidir. Dava dilekçesinin veya ihtarnamenin tebliğ tarihi ile yeni kira dönemin başladığı tarih arasında 15 günden fazla bir süre bulunmalıdır. Taraflar arasındaki kira sözleşmesinde artış şartı bulunmamaktadır. Yeni dönemin (01.06.2011) başlamasından en az 15 gün önce gönderilmiş ihtarname veya açılmış dava da bulunmadığına göre 01.06.2011 günü başlayan dönem için kira parasının tespitine karar verilemez. Ancak temyiz incelemesi sırasında yeni dönemin (01.06.2012) başladığı da göz önünde bulundurularak, mahkemece bir sonraki dönem için (2012) kira parasının tespitini isteyip istemediği hususunun davacı taraftan sorularak istemesi halinde bir sonraki dönem için kira parasının tespitine karar verilmesi mümkündür....
Ancak, Türk vergi sistemi, KDV’nin kiralama işleminde “kiraya veren” tarafından ödenmesini öngörmüştür.Kira parasının tespiti davaları yasa boşluğu nedeniyle Yargıtay içtihatları ile doldurulmuştur. Kira parasının tespiti davaları kamu düzeni ile ilgili davalar kapsamındadır (HGK.31.5.2005 gün ve 2006/3-311-324) Ayrıca, Gelir Vergisi Kanununun 70.maddesi ile Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1-f, 8/1-h, 10/f maddelerine göre kira geliri elde eden bir kısım kiralayanların Katma Değer Vergisi mükellefi olması ve elde ettikleri kira gelirinin bir bölümünü Katma Değer Vergisi olarak vergi dairelerine ödemeleri vergi yasalarınca düzenlenen bir konudur....
Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının 01.06.2010 gününden itibaren brüt ....200 TL olarak tespiti cihetine gidilmiş, hüküm taraf vekillerince temyiz edilmiştir. Anayasa Mahkemesinin 6570 sayılı yasanın ... ve ....maddelerinin iptaline ilişkin 26.....1963 tarih ve .../67 sayılı kararı ile, 6570 sayılı yasanın kira parasındaki “sınırlı artış” ilkesi ortadan kaldırılmamıştır. Bununla birlikte kira parasının tesbiti yöntemini belirleyen ........1964 tarih ve .../... sayılı ... İçtihadı Birleştirme Kararında da kira parasının “hak ve nesafete uygun” seviyede takdiri ile “sınırlı artışı” öngörülmektedir....
Davada ise henüz 10 yıllık kira süresi sona ermeden 15.02.2011 tarihinde başlayan dönemin kira parasının sözleşmede belirlenen orandan daha fazla bir artışla tespiti istenilmektedir. Uzun süreli kira sözleşmelerinde; sözleşmede kararlaştırılan artış şartına uygun olarak kira parasının tespitinin istenilmesi halinde görevli mahkeme sulh hukuk mahkemesidir. Artış şartından daha fazla bir artışın istenmesi halinde ise; davacı talebi HUMK.nun 8.maddesinde bahsi geçen "kira bedelinin tespiti!" talebi olmayıp, kira parasının artışına ilişkin sözleşme hükmünün değiştirilmesi niteliğindeki bir taleptir. Yani, kira parası ile ilgili şartın günün değişen koşullarına uyarlanması istemidir....
Mahkemece bu yön gözönünde tutulmadan stopaj hariç kira parası tespiti yerinde görülmemiştir.Bundan ayrı olarak da, davada; yeni dönemin kira parası, hak ve nesafet kurallarına göre takdir edilmiştir.18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme kararına göre yeni dönem kira parasının hak ve nesafet kurallarına göre tespiti halinde; öncelikle dava konusu yerin yeniden kiralanması halinde (boş olarak) getirebileceği kira parası bilirkişi tarafından usulünce belirlenmeli ve hâkimce bu kira parası dikkate alınmak suretiyle (kiracının eski kiracılığı da gözetilerek) hak ve nesafet kurallarına uygun bir kira parası takdir edilmelidir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ Dava dilekçesinde kira parasının 1.12.2007 gününden başlayarak aylık net 9000 ABD doları olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının brüt 7.500 ABD doları tespiti cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü. Davada, 1.2.2007 tarihinde başlayan döneme ilişkin kira parasının tesipti istenilmiştir. Mahkemece, nesafet uygulamasına göre aylık kira parasının 7.500 ABD doları olarak tesbitine karar verilmiştir. Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, sair temyiz itirazları yerinde değildir. Ancak, davacı ... davayı kendi adına asaleten ...Tkst. Ürünl....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ Dava dilekçesinde kira parasının 01.02.2009 gününden başlayarak aylık, net: 8.000 TL olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü ile aylık kira parasının 1.407.88 TL tespiti cihetine gidilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü. Davada, 01.02.2009 tarihinde başlayan döneme ilişkin aylık kira parasının tespiti istenilmiştir....
Hemen belirtilmelidir ki; Anayasa Mahkemesinin, 6570 sayılı Yasanın 2. ve 3. maddelerinin iptaline ilişkin 26.03.1963 gün ve 3/67 sayılı kararı ile, amacı kiracıyı korumak olan 6570 sayılı Yasanın kira parasındaki "sınırlı artış" ilkesi esas itibarıyla benimsenmiştir. Bu nedenledir ki, kira parasının tespiti yöntemini belirleyen 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında, kira parasının, hak ve nesafete uygun olarak ekonomi esaslarına göre, "sınırlı artışı" öngörülmüştür....
