DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE Dairemizce HMK'nın 355. maddesi kapsamında istinaf dilekçesinde belirtilen hususlarla sınırlı olmak üzere ve kamu düzenine ilişkin hususlar resen dikkate alınarak yapılan inceleme neticesinde; Dava, kira parasının tespiti istemine ilişkindir. Derdestlik iddiası doğrultusunda Afyonkarahisar 1. Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2018/1555 E. Sayılı dosyası dairemizce incelendiğinde; davacılarının Zerrin Kaynar, Hanife Nesrin Ateş, Berin Tokman, davalısının T3 olduğu, davanın 2018 yılı aylık kira bedelinin 7.000,00 TL olarak tespiti, aksi halde yeni kira dönemi için 8.000,00 TL olarak kira bedelinin tespiti istemli olarak 8.000,00 TL dava değeri üzerinden 31.12.2018 tarihinden dosyamızda davaya konu taşınmazın kiralama ilişkisine ilişkin olarak açıldığı, dosyada halen yargılamanın devam ettiği, davamıza konu kira döneminin ise 01.01.2022- 01.01.2023 olduğu, bu surette derdestlik iddiasının doğrulanmadığı anlaşılmıştır....
Taraflar arasındaki ilk kira ilişkisi 01.05.2003 tarihine dayanmakta olup, davada tespiti istenilen dönem 01.05.2011 tarihinden itibaren başlayan dönemdir. Bu nedenle kira tespiti hak ve nesafet esaslarına göre yapılmalıdır. Kira parasının tesbiti yöntemini belirleyen 18.11.1964 tarih ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da kira parasının “hak ve nesafete uygun” seviyede takdiri ile “sınırlı artışı” öngörülmektedir. Bu nedenle kira parasının tesbiti bir sınırlamadır ve hakim kira parasını takdir ederken bunun bir sınırlama olduğunu gözetmelidir....
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davalı vekilinin temyiz itirazları yerinde değildir.Davacı vekilinin temyiz itirazlarına gelince; 21.11.1966 gün ve 19/10 Sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince, kira parasının tespiti davası her zaman açılabilir. Kira parasının arttırılması ile ilgili olarak gönderilen ihtarname veya aynı amaç için açılan davanın dilekçesinin tebliğ tarihi, tesbit edilecek kira parasının geçerli olacağı dönemin belirlenmesi açısından önemlidir.Somut olayda kira sözleşmesi 01.10.2009 başlangıç tarihli olup 1 yıl sürelidir....
Davacı vekilinin temyiz itirazlarına gelince; 21.11.1966 gün ve 19/10 Sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı gereğince, kira parasının tespiti davası her zaman açılabilir. Kira parasının arttırılması ile ilgili olarak gönderilen ihtarname veya aynı amaç için açılan davanın dilekçesinin tebliğ tarihi, tesbit edilecek kira parasının geçerli olacağı dönemin belirlenmesi açısından önemlidir.Somut olayda kira sözleşmesi 01.01.2009 başlangıç tarihli olup 1 yıl sürelidir. Hususi şartların 6.maddesinde, ''Kiracı kontrat bitiminde kira bedelini TEFE-TÜFE ortalamasına göre arttırmayı şimdiden kabul ve taahhüt eder'' şeklinde artış şartı bulunmaktadır.Böyle bir şart 21.11.1966 gün ve 19/10 Sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında anılan ihtarın hukuksal önemini ortadan kaldırmaktadır. Başka bir ifade ile sözleşmede böyle bir şartın kabul edilmesi halinde, kiralayan ihtar çekmeye gerek kalmaksızın , o dönem içinde kira parasının tespiti için dava açabilir....
Ancak yargılama devam ederken yeni dönemin (01.03.2012) başladığı da gözönünde bulundurularak, mahkemece bir sonraki dönem için (2012) kira parasının tespitini isteyip istemediği hususunun davacı taraftan sorularak istemesi halinde bir sonraki dönem için kira parasının tesbitine karar verilmesi mümkündür. O halde mahkemece, davacının iştirak halinde malik olduğu taşınmaza ilişkin tek başına kira tespit davası açmaya sıfat ve yetkisinin bulunup bulunmadığı tartışılmalı ve yukarıda açıklanan İBK. hükmü gereğince davacıdan 01.03.2012 dönemi için kira tespiti isteyip istemediği sorularak, sonucuna göre istediği takdirde taşınmazın anılan tarih itibariyle boş olarak getireceği kira parası belirlenerek sonucuna göre hak ve nesafete uygun bir miktara hükmedilmesi; bir sonraki dönem için kira tespiti istememesi durumunda ise davanın reddine karar verilmesi gerekmektedir....
Dairesince “Olayımızda; ....07.2012 tarihinden itibaren kira parasının tespiti istenmiş olup yukarıda izah edildiği üzere bu dönemde 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu uygulanmalıdır.Uyuşmazlığa ilişkin olarak alınan bilirkişi raporunda en son mahkeme kararı ile tespit edilen kira dönemi üzerinden üç yıldan fazla süre geçtiği bu nedenle hak ve nesafete göre kira tespiti yapılacağı belirtilerek taşınmazın boş olarak yeniden kiraya verilmesi halinde kira parasının aylık brüt ....000,00 TL olabileceği belirtilmiştir. Mahkeme ise, kiralananın boş olmaması nedeniyle takdiren uygun bir indirim yaparak kira parasının anılan kira dönemi için aylık ....687,50 TL olarak tespitine karar vermiştir....
Başka bir ifadeyle, sözleşmede böyle bir şartın kabul edilmesi halinde, kiralayan ihtar çekmeye gerek kalmaksızın, (o dönem için ödenen kira parasını alırken ihtirazı kayıtta da bulunmaksızın), o dönem içinde kira parasının tespiti için dava açabilir.Dava konusu olayda, 01.08.2010 gününden geçerli yıllık kira parasının tespiti istenilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira bedelinin tespiti Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin tespiti davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira parasının tespiti istemidir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.Davada, 15.09.2008 tarihinde başlayan dönem kira parasının aylık net 10 000,00 TL olarak tespiti istenilmiştir.Mahkemece, aylık kira parasının 3250,00 TL olarak tespitine ilişkin hükmü taraf vekillerince temyiz edilmiş, Dairemizin 01.04.2010 tarih ve 2010/3285-5566 sayılı ilamı ile “yargılama sırasında alınan bilirkişi raporları arasında çelişki bulunduğu gözetilmeksizin karar verilmesinin” usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesi ile bozulmuş, bozma ilamına uyularak yeniden rapor alınmış ve dava konusu 15.09.2008 dönemi kira parasının aylık net 4250,00 TL olarak tespiti cihetine gidilmiş, hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.Mahkemece hükmüne uyulan bozma ilamı gereği tam olarak yerine getirilmemiştir. Şöyle ki; davada, 15.09.2008 dönemi kira parasının hak ve nesafet ilkesi gereği tespiti istenilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira parasının tespiti Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira parasının tespiti davasına dair karar, davalı ve davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira parasının tespiti istemine ilişkindir. Davacı dava dilekçesinde 01.04.2012 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere aylık kira parasının net 1750,00 TL olarak tespitini istemiştir....
