kira parasına etki eden tüm nitelikleri karşılaştırılmalı, emsal kira bedellerinin niçin uygun emsal olup olmadığı somut gerekçelerle açıklanmalı, dava konusu taşınmazın yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira parası belirlenmeli, hâkimce bu kira parası dikkate alınmak suretiyle hak ve nesafete; özellikle tarafların kira sözleşmesinden bekledikleri amaçlarına uygun makul bir kira parasına hükmedilmelidir. Hak ve nesafete uygun kira belirlenirken; en son ödenen aylık kira bedeline endekse (ÜFE) göre artış yapılarak belirlenen kiradan daha düşük olmayacak şekilde taşınmazın boş olarak yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira bedelinden, davalının eski kiracı olduğu gözetilerek hakkaniyete uygun bir miktarda indirim yapılması gerekmektedir. Somut olayda; kira bedelinin, sözleşmenin başlangıç tarihine göre hak ve nesafet esaslarına göre tespit edilmesi gerekmektedir....
Şartlar değişmediği ve özel nedenlerin varlığı iddia ve ispat edilmediği sürece, kira sözleşmesinde olağan rayice uygun olarak kararlaştırılan kira parasına, Üretici fiyat Endeksinin dört yıl için artırımı esas alınarak bulunacak kira parasının o dönemin hak ve nesafet kurallarına uygun ve aşırı olmayan bir kira parası olduğu ilke olarak kabul edilmeli ve ona göre uygulama yapılmalıdır. Dört yıldan sonra ise, taşınmazın boş olarak yeniden kiralanması halinde getirebileceği kira parası bilirkişi marifetiyle belirlenerek, hakimce bu miktar gözönünde bulundurulup hak ve nesafete uygun bir kira parası takdir edilmelidir. Hak ve nesafete uygun kira belirlenirken en son ödenen aylık kira bedeline endekse (ÜFE) göre artış yapılarak belirlenen kiradan daha düşük olmayacak şekilde taşınmazın boş olarak yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği brüt kira bedelinden, davalının eski kiracı olduğu gözetilerek hakkaniyete uygun bir miktarda indirim yapılması gerekmektedir....
Şartlar değişmediği ve özel nedenlerin varlığı iddia ve ispat edilmediği sürece, kira sözleşmesinde olağan rayice uygun olarak kararlaştırılan kira parasına, Üretici fiyat Endeksinin dört yıl için artırımı esas alınarak bulunacak kira parasının o dönemin hak ve nesafet kurallarına uygun ve aşırı olmayan bir kira parası olduğu ilke olarak kabul edilmeli ve ona göre uygulama yapılmalıdır. Dört yıldan sonra ise, taşınmazın boş olarak yeniden kiralanması halinde getirebileceği kira parası bilirkişi marifetiyle belirlenerek, hakimce bu miktar gözönünde bulundurulup hak ve nesafete uygun bir kira parası takdir edilmelidir. Hak ve nesafete uygun kira belirlenirken en son ödenen aylık kira bedeline endekse (ÜFE) göre artış yapılarak belirlenen kiradan daha düşük olmayacak şekilde taşınmazın boş olarak yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği brüt kira bedelinden, davalının eski kiracı olduğu gözetilerek hakkaniyete uygun bir miktarda indirim yapılması gerekmektedir....
Ek Raporunda, dava konusu taşınmazın 28.09.2017 tarihi itibari ile boş olarak yeniden kiraya verilmesi durumunda getirebileceği kira bedelinden hak ve nesafet ilkesi gereğince %10 oranında indirim yapılarak taşınmazın brüt kira bedelinin 20.844,00- TL olarak hesaplandığını, bilirkişilerce yapılan hakkaniyet indiriminin usul ve yasaya aykırı olduğunu, hak ve nesafet ilkesi gereği indirim yapılması noktasında takdirin mahkemeye ait olduğunu, bilirkişi raporunda takdiri olarak indirim yapılamayacağını, bildirerek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir. DELİLLER: 20/06/2007 başlangıç tarihli 10 yıl süreli yazılı kira sözleşmesi, keşif, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı. GEREKÇE: Dava kira parasının belirlenmesi istemine ilişkindir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira (Uyarlama istemli) Uyuşmazlık, kira tespiti istemine ilişkindir. Kira sözleşmesinden doğan bir alacak ve tahliye istemi bulunmamaktadır. Bu durumda temyiz incelemesi dairemizin görevi dışında bulunduğundan dosyanın görevli Yargıtay 3. Hukuk Dairesine gönderilmesine, 08/06/2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
edilen Covid-19 pandemisi nedeniyle müvekkilinin ciddi ekonomik kayıplar yaşadığını, şirket açısından aşırı ifa güçlüğünün ortaya çıktığını, buna rağmen ödemelerin yapıldığını ve kira sözleşmesinin bitimi olan 30/07/2020 tarihinde müvekkilinin yer teslimi yapmak istediğini ancak şu anda yeni bir ihale yapılamayacağından idare tarafından müvekkiline yeri kullanmaya devam etmesi, kira konusunda indirime gidileceğinin bildirildiğini, bu nedenle müvekkilinin dava konusu yeri kullanmaya devam ettiğini, ancak müvekkiline ödeme ihbarnamesi gönderildiğini ve kira düşümü yapılmadığı gibi cezai şart uygulandığını, bu süreçte hastane kantini tarafından bir komisyon kurulduğunu ve dava konusu kantin için %75 oranında indirim yapılması gerektiği konusunda rapor düzenlendiğini ancak T3 ben indirim yapmam mahkeme kararı getirsinler diye cevap vererek bu davayı açmayı zorunlu hale getirdiğini, bu nedenlerle 16/03/2020 tarihi itibari ile kira bedelinin yıllık 950.000,00 TL bedelden %70 indirim yapılarak...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kiracılık sıfatı ve kira bedelinin tesbiti(ihtiyati tedbir istemli) Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kiracılık sıfatı ve kira bedelinin tesbiti (ihtiyati tedbir istemli) davasına dair karar, davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dosya kapsamına, toplanan delillere, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verilmiş olmasına ve takdirde de bir isabetsizlik bulunmamasına göre yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kiracılık sıfatının tesbitine, kira bedelinin tesbiti talebinin reddine ve ihtiyati tedbir talebinin reddine ilişkin kararın ONANMASINA ve temyiz harcı peşin alındığından başkaca harç alınmasına mahal olmadığına, 06/11/2013 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi....
Taşınmazın boş olarak kiraya verilmesi halinde azami kira gelirinin 1.700,00 TL olabileceği belirtilmiştir. 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı YİBK ve yerleşik Yargıtay uygulamalarına göre "hak ve nesafet ilkesi uyarınca hakim bu sınırlamayı yaparken, öncelikle tarafların tüm delilleri varsa emsal kira sözleşmeleri aslı veya onaylı örnekleri dosyaya alınmalı, bilirkişi marifetiyle kiralanan taşınmaz ve taraf emsalleri tek tek görülüp incelenmeli, böylece elde edilen veriler somutlaştırılarak, dava konusu yer ile ayrı ayrı (konumu, çevresi, niteliği, kullanım şekli, kira başlangıç tarihi, kira süreleri vb.) kira parasına etki eden tüm nitelikleri karşılaştırılmalı, emsal kira bedellerinin niçin uygun emsal olup olmadığı somut gerekçelerle açıklanmalı, dava konusu taşınmazın yeniden kiraya verilmesi halinde getirebileceği kira parası belirlenmeli, hakimce bu kira parası dikkate alınmak suretiyle hak ve nesafete, özellikle tarafların kira sözleşmesinden bekledikleri amaçlarına uygun makul bir kira...
-TL.sına ulaştığını, aynı handa emsal işyerlerinin kira bedellerinin 800.-TL.sı civarında olduğunu, fahiş kira bedelinin dava tarihinden itibaren aylık 1.000.-TL olarak tespitine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı kiralayan Vakıf vekili taraflar arasında imzalanan 01.11.2016 başlangıç tarihli kira sözleşmesi hükmü gereğince açılan kira bedelinin tespiti davası sonucunda 01.01.2007 - 01.11.2007 tarihleri arasında geçerli olmak üzere aylık kira bedelinin 1.524,45.-TL olarak tespitine karar verilmiş olduğunu sözleşme hükümlerine göre arttırım yapıldığını, indirim talebinin hukuki dayanağının bulunmadığını bildirmiştir. Mahkemece 01.11.2014 tarihinden itibaren aylık kira parasının net 1.000.-TL (brüt 1.375.-TL) olarak tespitine karar verilmiştir....
Bu durumda mahkemece meydana gelen felaket nedeniyle kira parasından yapılması gereken indirim miktarı belirlenmesi ile yetinilmesi gerekirken, ayrıca sözleşme şartlarına da müdahale edilerek taraflarca sözleşmede aylık olarak ödenmesi kararlaştırılan kira parasının hasat sonunda yıllık olarak ödenmesine karar verilmesi doğru değildir. Hüküm bu nedenle bozulmalıdır. SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı HMK.ya 6217 Sayılı Kanunla eklenen geçici 3.madde hükmü gözetilerek HUMK.nın 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 18.12.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
