DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE: Dava, kira bedelinin uyarlanması davasıdır. İstinaf incelemesi HMK 355. Madde gereğince istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle ve resen de kamu düzenine aykırılık yönünden sınırlı olarak yapılmış olup, Davacı vekili müvekkilinin sahibi olduğu taşınmaza ait davalının 2005 yılına ait kira sözleşmesi sunduğu, 2016 yılında kira bedeli olarak 360,00 TL yatırdığı, taşınmazın raiç ve emsallerine göre düşük bedelle kiralanması karşısında vakfın daha fazla zarara uğramaması için adalet ve hakkaniyet ölçülerine uygun olarak kira bedellerinin dava tarihinden itibaren 900,00 TL uyarlanmasını talep etmiştir. Davalı uyarlama davası açabilmesi için öncelikle olağan üstü bir halin gerektiği, uyarlama davasının şartlarının oluştuğuna dair hiçbir delil bulunmayıp, davanın reddini talep etmiştir. Mahkeme davanın reddine karar vermiş, davacı tarafından dava istinaf edilmiştir....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:SULH HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasındaki kira bedelinin uyarlanması davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Davacı, davalı ile aralarında 04.12.2008 başlangıç ve 15 yıl süreli kira sözleşmesi bulunduğunu, davalı kiracının halen aylık 3.912,76TL + KDV kira bedeli ödediğini, taşınmazın bulunduğu bölgedeki gelişmelere göre ödenen kira bedelinin çevredeki kira artışları ve rayicin altında olduğunu, işyerinin değerinin çok arttığını ileri sürerek, 15.06.2015 tarihinden itibaren aylık kira bedelinin 7.500TL + KDV olarak uyarlanmasını istemiştir.Davalı; talebin fahiş olduğunu, uyarlama koşullarının oluşmadığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile...

"İçtihat Metni"Davacı ... ile davalı ...Ş. aralarındaki kira (uyarlama istemli) davasına dair ... 1.Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen 30/12/2011 günlü ve 2009/447 E. -2011/547 K. sayılı hükmün Onanması hakkında dairece verilen 22.05.2012 günlü ve 2012/5714 E. - 2012/13096 K. sayılı ilama karşı davalı vekili tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiştir.Düzeltme isteğinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Düzeltilmesi istenilen Yargıtay ilamında benimsenen mahkeme kararındaki gerekçelere göre düzeltme dileğinde ileri sürülen sebepler HUMK.nun 440.nci maddesindeki yazılı hallerden hiç birisine uymadığından vaki düzeltme isteğinin REDDİNE ve 203.00-TL.para cezasının düzeltme isteyenden alınarak hazineye gelir kaydettirilmesine, 24.09.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi....

MAHKEMESİ Taraflar arasında görülen kira uyarlama istemli davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın görev yönünden reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, ....... TL bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine, 6100 sayılı HMK'nun geçici madde ... atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, ....02.2017 günü oybirliğiyle karar verildi....

Davacı vekili dilekçesinde, müvekkili olan davacının davalıya ait taşınmazda kiracı olarak bulunduğunu, kiralayan tarafından yapı kullanma izin belgesi alınmadığı için mecurun sözleşmeye uygun şekilde kullanılamadığı gibi inşaat halinde kiralanması nedeniyle masraf yapıldığını bu durumda sözleşme ile kararlaştırılan kira bedeli yıllık 52.000,00 TL. miktarı ödemelerinin imkansız olduğunu beyan ederek, 25.000,00 TL.’ye indirilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir. Taraflar arasındaki kira ilişkisi 01.09.2008 tarihli ve beş yıl süreli kira sözleşmesine dayanmakta olup, kiracı tarafından 01.09.2010 dönemi kira parasının indirilerek tespiti istenilmektedir. Dava, bu niteliği itibariyle HUMK'nun 8. maddesinde anılan kira tespit davası olmayıp, sözleşmede kararlaştırılan şartların iptali ve sözleşmenin yeni koşullara uydurulması isteğini içeren bir uyarlama davasıdır....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki kira (uyarlama istemli) davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın husumet yokluğu nedeniyle reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. K A R A R Davacı, davalıyla 734,736 ve 740 no.lu müşterek ticari alanların kiralanması konusunda 01.12.1995 tarihli kira sözleşmesi yaptıklarını, o tarihten bu zamana kadar oluşan krizlerle ekonomik şartların tamamen değiştiğini ve talep ettikleri kira bedelinin emsal taşınmazlar karşısında 1/5 oranında düştüğünü ileri sürerek, davaya konu müşterek alanların aylık kira bedelinin 5.000,00 TL olarak uyarlanmasını istemiştir. Davalı, davacının tüzel kişiliği bulunmadığını sözleşmenin uyarlanması şartlarının oluşmadığını savunarak davanın husumetten ve esastan reddini dilemiştir....

Her ne kadar davacı dava dilekçesinde kira parasının tespitini talep etmişse de dava konusuna ilişkin hukuki nitelendirmenin hakime ait olduğu ve sözleşmenin uyarlanmasına ilişkin yukarıda açıklanan kural ve yöntemler gözetildiğinde dava, kira parasının tespitinden çok uyarlama istemine ilişkin olup, bu haliyle mahkemece kira uyarlamasına ilişkin esas ve usullere göre inceleme yapılması gerekirken yanlış nitelendirme ile kira parasının tespiti davası olarak görülen davada yazılı şekilde kira parasının tespitine karar verilmesi doğru değildir. Hüküm bu nedenle bozulmalıdır....

KABUL VE GEREKÇE: Dava, kira bedelinin uyarlanması davasıdır....

Davacılar dava dilekçesinde; Davalı ile aralarında 01.05.2011 başlangıç tarihli aylık 1.000 TL bedelli sözlü kira sözleşmesi yapıldığını, daha sonra davalı-kiracı tarafından vergi dairesine verileceği belirtilerek 15.05.2011 başlangıç tarihli ve 250 TL bedelli kira sözleşmesinin imzalandığını, davalının verginin düşük olması için kira bedelini düşük gösterdiğini ancak kira bedelinin 1.000 TL olarak ödeneceğini belirttiğini ve 6 ay boyunca aylık 1.000 TL üzerinden kira ödediğini ancak sonrasında aylık 250 TL kira bedeli ödemeye başladığını, fırın olarak açılacak işyerlerinin şartların ağırlaşması nedeniyle rayiç kira bedellerinde önemli artışlar meydana geldiğini ve Isparta'da benzer emsal kira bedellerinin 1.200-1.500 TL arasında olduğunu belirterek bilirkişi tarafından belirlenecek kira bedelinin belirlenmesini talep istemiştir. Davalı taraflar arasında sözlü kira sözleşmesi olmadığını 15.05.2011 tarihli kira sözleşmenin geçerli olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur....

Talep tarihine ve kiracı üzerindeki etkilerin devam ettiği aylara göre bu sürenin 17 aydan daha az olması ya da bir kira dönemini kapsamayıp, bir kaç ay devam etmesi dahi mümkündür. O halde, mahkemece kira uyarlamasına karar verilen aylar belirli olup bu aylar yönünden uyarlama yapılmasa idi ödenecek toplam kira bedeli ile uyarlama sonucunda ödecek toplam kira bedeli arasındaki fark kabul edilen dava değeri olarak benimsenmeli, harç ve vekalet ücreti buna göre belirlenmelidir. SOMUT DAVA : Bu genel açıklamanın ardından dairemizce kiranın uyarlanması talebi ile açılan somut davada uyarlama koşullarının oluşup oluşmadığı değerlendirilmiştir. Davacının 01.07.2013 tarihli kira sözleşmesi ile kiracısı olduğu kiralanan için 18.06.2020 tarihinde açmış olduğu bu davada kiranın uyarlanması talep ettiği görülmektedir. Mahkemece davacının ticari defterleri üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır....