riskine karşı tedbirler almak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabileceği ; altıncı fıkrasında kentsel dönüşüm ve gelişim alanları içinde yer alan eğitim ve sağlık alanları hariç kamuya ait gayrimenkullerin harca esas değer üzerinden belediyelere devredileceği, kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili vergi, resim ve harçların dörtte biri alınacağı belirtilmiştir. 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesinin gerekçesinde de sağlıksız ve hızlı kentleşmenin ülkemizin önemli sorunlarının başında geldiği, kentlerimizin özellikle ülkemizin batı bölgelerinde aşırı şekilde büyüdüğü fakat buna uygun sosyal imkanlarla donatılmadığı, büyük kentlerde trafik, hava kirliliği, yetersiz konut, çarpık yapılaşma, alt yapı hizmetleri ve benzeri sorunların acilen çözüm beklediği, bu düşünceden hareketle büyükşehir belediyeleri ve nüfusu 50.000'in üzerinde belediyelerin kentin gelişimine uygun konut alanları, ticaret alanları,...
hususlarının, söz konusu bölgenin konut, rekreasyon, sosyal donatı alanları için kullanılması amacıyla, kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilmesinin, dayanak alınan 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 73. maddesinde belirtilen kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ilanı için öngörülen hususlar ile örtüştüğü ve davalı idarelerin, dava konusu bölgenin kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ilan edilmesi için ortaya koyduğu, yukarıda belirtilen ikincil gerekçelerin de dava konusu işlemin sebep unsurunu oluşturduğu değerlendirilmektedir....
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY : Uyuşmazlık konusu taşınmazlar Mersin-Adana Planlama Bölgesi 1/100 000 ölçekli Çevre Düzeni Planında ''kentsel yerleşme alanları'', 1/25000 ölçekli nazım imar planında ise ''açık yeşil alan'' içerisinde kalmaktadır. Dava konusu nazım imar planı değişikliği öncesinde yürürlükte olan Adana Büyükşehir Belediye Meclisi'nin ... tarih ve ... sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planında ise uyuşmazlık konusu ... ada ... parsel sayılı taşınmaz; ''kentsel dönüşüm alanı ve imar yolu'', ... ada ... parsel sayılı taşınmaz; ''yeşil alan, kentsel dönüşüm alanı ve imar yolu'', ... ada ... parsel sayılı taşınmaz; ''kentsel dönüşüm alanı'', ... ada ... parsel sayılı taşınmaz ise ''kentsel dönüşüm alanı ve imar yolu'' olarak planlanmıştır....
Olayda, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının … tarih ve … sayılı yazısında; Düzce Merkez Camikebir Kentsel Dönüşüm Projesi 198 Adet Konut, 1'er Adet Kapalı Otopark, Sosyal Tesis, 2 Adet Güvenlik Kulübesi, Rekreasyon Alanı İnşaatları ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İşi'ne ait bölgenin 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamında Kentsel Dönüşüm ve Gelişim bölgesi olarak ilan edildiğinin belirtildiği, işe ilişkin özel idari ve teknik şartnamenin 3. maddesinin 6. fıkrası uyarınca inşaatın yapılacağı alan üzerindeki mevcut yapıların ve müştemilatların yıkımı, molozların yasal döküm yerlerine naklinin ihale kapsamında olduğu vebu çerçevede kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanında yer alan mevcut (eski) yapıların yıkıldığı ve bu yapıların söz konusu Kanun kapsamında yeniden yapıldığı anlaşılmaktadır....
tarih ve ... sayılı belediye meclisi kararı ile söz konusu bölgenin kentsel dönüşüm alanı olarak ilan edildiği, 05/05/2008 tarihinde belediye ile TOKİ arasında asıl protokolün imzalandığı, ... tarih ve ... sayılı belediye meclisi kararı ile kentsel dönüşüm alanı imar planının kabul edildiği, bunun üzerine belediye görevlilerince, davacının, arsasının kentsel dönüşüm alanı içinde kaldığı, bu nedenle TOKİ'ye devredileceğinden inşaat yapmaması konusunda uyarıldığı, bunun üzerine, davacının, ruhsata güvenerek ve ev yapmak üzere arsasında bulunan kerpiç evini yıktırdığı, yeni bina inşaatının temel çalışması sırasında idare tarafından, parsel kentsel dönüşüm alanında kaldığından inşaat çalışmalarına devam etmemesi gerektiğinin bildirilmesi nedeniyle tarafına yapı ruhsatı verilmesinden kaynaklanan zararlarının tazmini için belediyeye başvurması üzerine, ... tarihli,... sayılı belediye encümeni kararı alınarak; ......
İdare Mahkemesinin 2018/809E. sayılı dosyası kapsamında verilen yürütmenin durdurulması kararı nedeniyle kentsel dönüşüm sürecinin binanın yıkılması aşamasında durdurulduğunu iddia ettiğini; bu iddiaların gerçeği yansıtmadığını; anılan sözleşmede belirtilen süre içerisinde davacı yanca kentsel dönüşüm sürecine ve yapı ruhsat başvurusuna ilişkin herhangi bir işlem yapılmadığını; müvekkili ile davacı yan arasında akdedilmiş kat karşılığı inşaat sözleşmenin 8. maddesine göre, "Yüklenici binanın yıkımı ve arsa hissesi bulunan tüm mal sahipleri ile sözleşme sürecinin tamamlanması için gerekli yasal ve idarî sürece sözleşme ile beraber başlayacaktır. Mücbir sebepler dışında sözleşmeden sonra 8 ay içinde kentsel dönüşüm süreci tamamlanacaktır. Bu süre içinde mücbir sebepler dışında kentsel dönüşüm sürecinin tamamlanmaması hâlinde, madde 11'deki cezaî şart devreye girecektir....
Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı'na yapılan 18/04/2018 tarihli ara kararına verilen ve Mahkeme kayıtlarına 18/05/2018 tarihinde giren … tarih ve … sayılı cevabi yazı ile eki bilgi ve belgelerde; … tarih ve … kayıt numaralı ihale konusu işin 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamında yapıldığı belirtilmiş olup, ayrıca 04/10/2012 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı'nın incelenmesinden; ihale konusu Muş İli, Merkez İlçesi, Kale Mahallesi'nde bulunan alanın kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ilan edildiğinin anlaşıldığı, bu durumda davacılara hale edilen 'Muş Merkez Kale Mahallesi Kentsel Dönüşüm Projesi 715 Adet Konut, 1 Adet Cami, 115 Adet Ticari Birim ile Altyapı ve Çevre Düzenlemesi İnşaatı İşi'' 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesi kapsamında kentsel dönüşüm ve gelişim alanı ilan edilip bu kanun kapsamında yürütülen bir proje olduğu tartışmasız olmakla birlikte; 5393 sayılı Belediye Kanununun 73. maddesi kapsamında kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanı ilan edilip yürütülen...
Davacının temyiz istemini inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesinin 20/10/2021 tarih ve E:2019/1138, K:2021/4873 sayılı kararı: 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun "Kentsel dönüşüm ve gelişim alanı" başlıklı 73. maddesinin birinci fıkrasında, belediyenin, belediye meclisi kararıyla; konut alanları, sanayi alanları, ticaret alanları, teknoloji parkları, kamu hizmeti alanları, rekreasyon alanları ve her türlü sosyal donatı alanları oluşturmak, eskiyen kent kısımlarını yeniden inşa ve restore etmek, kentin tarihi ve kültürel dokusunu korumak veya deprem riskine karşı tedbirler almak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayabileceği; altıncı fıkrasında, kentsel dönüşüm ve gelişim alanları içinde yer alan eğitim ve sağlık alanları hariç kamuya ait gayrimenkullerin harca esas değer üzerinden belediyelere devredileceği, kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında yıkılarak yeniden yapılacak münferit yapılarda ilgili vergi, resim ve harçların dörtte birinin alınacağı belirtilmiştir....
Kentsel Dönüşüm ve Gelişim proje alanında kalan konut kullanımındaki 39260 ada 3, park kullanımındaki 51368 ada 2 ve kentsel servis alanı kullanımındaki 51370 ada 1 persel sayılı taşınmazlara şuyulandırıldığı, ....Kentsel Dönüşüm projesi kapsamında kalan ve dava konusu taşınmazları da kapsayan bölgede fiilen çalışmaların başladığı, projenin bir bütün olduğu da dikkate alındığında, kamulaştırmasız el atma olgusunun gerçekleştiği anlaşılmıştır....
Kentsel Dönüşüm Öngörülen Alanlar kısmında, “KD” ile gösterilen kentsel dönüşüm ve yenileme alanlarının, plansız gelişen, fiziki ve sosyal çevre koşulları sağlıksız ya da afet riski olan bölgeleri kapsadığı, bu alanlarda dayanıklı ve sağlıklı kentsel çevre oluşturulması amacı ile yenileme stratejilerine dayalı gerektiğinde imar haklarını aktarabilecek kentsel dönüşüm planları yapılacağı; düzenli ya da düzenlenecek meskun konut alanlarının, mevcut kentsel yaşamın sürdüğü ve kentsel sorunların odaklandığı noktalar olduğu noktasından hareketle, bu alanların düzenlenmesi sırasında “kentsel yaşam kalitesini arttıracak”, kentsel hizmetlerin nitelik ve niceliğini geliştirecek, planlı ancak yapılaşmamış sosyal donatı alanlarının hayata geçmesini sağlayacak, yeni sosyal donatı alanı potansiyellerini araştırıp değerlendirecek, kentsel teknik altyapı gereksinimlerini tespit edip, eksiklikleri giderebilecek müdahale biçimlerinin ve stratejilerin geliştirilmesinin ve uygulanmasının esas olduğu belirtilmektedir...
