Yüklenicinin arsa payı karşılığı inşaat yapmakta olduğu veya arsa sahibinin aynı zamanda yüklenici sıfatıyla hareket ederek (yapsatçı konumunda) inşa etmekte olduğu binalardan bağımsız bölüm satın alınması halinde Borçlar Kanununun 163. maddesi (TBK m. 184) gereğince üçüncü kişiye yapılacak temlikin yazılı olması yeterlidir. Bu tür davalarda mahkemece, öncelikle yüklenicinin edimini (Eseri meydana getirme ve teslim borcunu) yerine getirip getirmediğinin, ardından sözleşme hükümlerindeki iskan koşulu (Oturma izni) v.s. diğer borçlarını ifa edip etmediğinin açıklığa kavuşturulması zorunludur. Bunun için de davaya konu temlik işleminin geçerli olup olmadığı, arsa maliki ile yüklenici arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince yüklenicinin borçlarının neler olduğunun sözleşme hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir....
Uyuşmazlığın çözümü için öncelikle eser sözleşmesinin bir türü olan “kat karşılığı inşaat sözleşmesi,” diğer bir ifadeyle "arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi" ile ilgili düzenlemelere değinmekte fayda vardır. 2. Türk Hukuk Lûgatında hukukî niteliği itibariyle taşınmaz satış sözleşmesi ile eser sözleşmesinden oluşan bir sözleşme türü olarak vurgulanan (Türk Hukuk Lûgatı, Türk Hukuk Kurumu, Cilt I, Ankara 2021, s. 669) kat karşılığı inşaat sözleşmesi, bir yönüyle arsa sahibinin koşullar gerçekleştiğinde sahibi olduğu taşınmazın mülkiyetinin bir kısmını yükleniciye devretmesini öngörürken, diğer yönüyle de, yüklenicinin yapacağı inşaat bakımından arsa sahibine karşı yükümlülüklerini gösteren, tapulu taşınmazın mülkiyetinin bir kısmının devrine ilişkin vaadi ve eser sözleşmesini içeren, iki tipli-karma bir sözleşmedir. 3....
İcra Dairesi'nin 2017/7879 Esas sayılı dosyasında icara takibi başlatıldığı, bu davalının yüklenici, diğer davalıların arsa sahibi oldukları bir kat karşılığı inşaat sözleşmesi olup yüklenicinin edimlerini yerine getirdiği, sözleşme gereği ona düşen, İzmir İli, Konak İlçesi, 1. Karataş Mahallesi, 617 ada, 20 parsel 5 numaralı bağımsız bölümün arsa sahipleri tarafından devredilmediği, icra dairesinden İİK.'nun 94. Maddesi gereğince iş bu davanın açılması için yetki alındığı" iddiası ile, taşınmazın T9 adına tapu iptali ve tesciline ve davacı lehine cebri icra yetkisine karar verilmesini istemiştir. SAVUNMA: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, "Yüklenicinin kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince edimini yerine getirmediğini, inşaatın tamamlanmadığını, bu nedenle davacının tapu iptali tescil hakkı olmadığını" savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir....
O halde mahkemece yapılması gereken iş; asıl davada davacının talebinin, kat karşılığı inşaat sözleşmelerinin feshini de içerdiği gözönünde bulundurularak, davacının fesih talebi ile ilgili olumlu veya olumsuz hüküm kurmaktan ibarettir. Karşı dava yönünden ise; karşı davacı yüklenici, sözleşmenin fesih nedeniyle uğradığı zararların tahsilini istemiştir. Kuşku yok ki, kat karşılığı inşaat sözleşmesinin mahkemece feshine karar verilmesi halinde, yüklenici, arsa sahibinin malvarlığında artı bir değer yaratmışsa, bu değerlerin iadesini sebepsiz zenginleşme hükümlerince talep edebilecektir. Bu halde yüklenicinin sözleşme nedenleriyle yaptığı faydalı ve zaruri masrafların mahkemece tespit edilmesi gerekir. Oysa, mahkemece yüklenicinin karşı davadaki talebi ile ilgili hiçbir inceleme yapılmadan karşı davanın reddine karar verilmiştir....
Birleştirilen dosya davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 1462 ada 1 parsel sayılı taşınmaza bina yapılması konusunda davalı arsa sahipleriyle davalı yüklenicinin 15.03.2005 tarihli kat karşılığı inşaat sözleşmesi yaptığını yüklenicinin kendisine düşen N Blok 1 nolu dükkanın 1/2 hissesini kendisine 22.03.2006 tarihli satış vaadi sözleşmesiyle satmayı vaadettiğini belirterek tapu iptali ve tescil talep etmiştir. Davalı arsa sahipleri, duruşmadaki beyanlarında kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereği inşaatın tam olarak yapılıp bitirilmediğini, yüklenicinin edimlerini yerine getirmediğini belirterek davanın reddini talep etmiştir. Davalı yüklenici davaya cevap vermemiştir. Mahkemece, asıl dava yönünden tapu iptali ve tescil talebinin reddine, 15.000 TL cezai şart alacağının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı ... Yapı Ltd. Şti'den tahsili ile davacı ...'ye ödenmesine, birleştirilen dava yönünden tapu iptali ve tescil talebinin reddine karar verilmiştir....
Öncelikle davada iki ayrı kat karşılığı inşaat sözleşmesi mevcuttur. Davalı Yusuf Çağlar ile imzalanan sözleşmede tapuda T5'ın dışında Erkan ve Hatice Bacanak, Erdal Bacanak ve Karabağlar Belediyesi de hissedardır. Bu hissedarlarla sözleşme yapılmamıştır. Ancak davalı T3 ve T4 için yapılan (16560 yevmiye sayılı kat karşılığı inşaat sözleşmesi) sözleşmede ise sadece bu davalılar hissedardır. Başka hissedarlar yoktur. Dava, davalıların (arsa sahipleri) kat karşılığı inşaat sözleşmelerini feshetmelerinin geçersiz olduğunun tespiti, sözleşmelerin ifası için (aynen ifa için) davacıya yetki verilmesi ve gecikmeden doğan zarar için 10.000,00 TL tazminatın fazlaya ilişkin haklar saklı kalarak davalılardan tahsili davasıdır....
Somut olayda, devir sözleşmesinde devredenin, devredilen kat karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca sözleşme dışı üçüncü kişilere karşı üstlendiği borç ve hakların ve yaptığı temliklerin devralana devredildiğine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Devreden yüklenicinin davacı üçüncü kişi ile yaptığı temlik sözleşmesi nedeniyle devir sözleşmesi kapsamında kalmaması nedeniyle devralan yüklenici sorumlu tutulamayacağından devralan yüklenici hakkındaki davanın reddine karar verilmesi yerine terditli talep olan alacak isteminin kabulüne karar verilmesi doğru olmamış bozulması gerekmiştir....
Çünkü, "nama ifa" sözleşmenin "aynen ifası" kapsamındadır (Y. 15. H.D. 11.12.2002 T., 5721/5764 ve 06.04.1989 T. 1988/2909 Esas, 1989/1783 Karar sayılı kararlar). Arsa payı karşılığı yapılan inşaatlarda "nama ifa" istenmesi durumunda; arsa sahibi, kural olarak nama ifa suretiyle tamamlayacağı inşaatın, yüklenicinin payına düşen bağımsız bölümlerin eksik işlerini tamamlamak ve kusurları gidermek zorunda değildir. Buna göre, inşaattan kendisine isabet edecek bağımsız bölümler ile ortak alanlarını yüklenici namına tamamlamak üzere Borçlar Kanunu'nun 97/1. maddesi (6.098 sayılı BK 113. md) hükmüne dayanarak izin talep edebilir (Emsal Yarg. 15. H. D. 2008/6908 E 2009/1163 K. 3.3.2009 T). Kat karşılığı inşaat sözleşmelerinde, nama ifaya izin talebinin somut olayın özelliği gerektirmedikçe tüm arsa sahiplerince talep edilmesine gerek bulunmamaktadır (Emsal Y.23. H.D. 2014/6214 E 2015/7306 13.11.2015 T)....
Yayıncılık AŞ arasında ....numarasında kayıtlı taşınmazlar üzerinde inşaat yapımı için.... yevmiye numaralı Kat karşılığı İnşaat ve Gayrimenkul Satış Vaadi sözleşmesi imzalandığını, yüklenici şirket ... ile imzaladığı sözleşmenin 4.maddesi uyarınca kendisine verilen tüm hak ve yetkilerini müvekkili firma olan ......
Ancak, bu tür davalarda yükleniciden temellük edilen kişisel hakka dayanılarak ifanın arsa sahibinden istenmesi halinde mahkemece, yüklenicinin sözleşmesine göre gerçekte neyi istemeye hak kazandığı yönü üzerinde durulmalıdır. Çünkü, yüklenici üçüncü kişiye ancak arsa sahibinden, neyi hak kazanmışsa onu temlik edebilir. Şayet, temlik edilen alacağın dayanağı olan davalılar arasındaki borç ilişkisi (arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi) yüklenici bakımından bütünüyle ifa edilmemişse, üçüncü kişi yüklenicinin ifa etmediği borç miktarı kadar arsa sahibine karşı sorumludur. Aksi halde arsa sahibine karşı sözleşmedeki edimlerini bütünüyle yerine getirmeyen yüklenici, arsa sahibinin rızası gerekmeden yaptığı temlik işleminden dolayı borçlarından kurtulacak arsa sahibi olan tarafın mal varlığında ise sebepsiz azalma olacaktır....
