Keşif ve bilirkişi kurulu raporu ile kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince davalı yükleniciye bırakılması kararlaştırılan B bloğun mekanik ve sıhhi tesisat imalatlarının % 15, elektrik tesisat imalatlarının % 10 oranında olduğu, mekanik, tesisat ve inşaat imalatlarının bir bütün olarak değerlendirilmesinde B bloğun inşaat seviyesinin bitirilme oranının % 55 olduğu ve bu oran dahilinde inşaat seviyesinin arsa maliki T3 açısından kabul edilebilir sınırın çok altında olduğu, davalı yüklenici şirkete verilmesi kararlaştırılan dava konusu 20 nolu bağımsız bölümün bulunduğu B bloğun %55 işin bitirilme oranı olduğu dikkate alındığında inşaatın kabul edilebilir seviyeye ulaşmadığı, davalı yüklenici şirketin diğer davalı arsa maliki Zeki ile akdettiği kat karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan edimini tam olarak yerine getirmediği, dava ve sözleşmeye konu 20 nolu bağımsız bölüme yüklenicinin hak kazanmadığı, davacının davalı yükleniciden düzenleme şeklinde satış vaadi sözleşmesi ile...

Noterliğinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ile 27.09.2012 gün ve 8467 yevmiye numaralı ... 6. Noterliğinde yapılan sözleşme ve ek sözleşme sona erdirilmiştir. Yerel mahkemece, davalılar arasında imzalanan kat karşılığı inşaat sözleşmesinin feshedildiği, davacının kat karşılığı inşaat sözleşmesinin devamı halinde hak sahibi olabileceği aksi durumda hak iddia edemeyeceğinin anlaşıldığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. Davacı vekili, davalı yüklenicinin edimini yerine getirmediğine dair dosyada hiç bir delil bulunmadığını, mahkemece yapının seviyesinin tespiti yönünde keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmadığını belirterek hükmün bozulmasını istemiştir. Mahkemece, keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmamış, ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2012/113 Değişik İş sayılı dosyasına ibraz edilen 20.11.2012 tarihli teknik raporda dava konusu taşınmazdaki yapının seviyesinin A Blokta % 87,95 B Blokta ise % 58,12 olduğu tespit edilmiştir....

Öncelikle, davalı yüklenicinin, arsa maliklerine karşı kat karışılığı inşaat sözleşmesine dayalı tapu iptal ve tescil davası açtığı ve davanın Malatya 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/549 Esas sayılı dosyası ile halen derdest olduğu anlaşılmakla, bilindiği üzere tüketici bu tür davalarda yüklenicinin halefi sıfatıyla hareket ettiğinden tüketicinin talebinin dinlenilebilmesi için yüklenicinin edimini eksiksiz ifa etmiş olması gerekmekte olup, Malatya 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/549 Esas sayılı dosyasında yüklenicinin kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince hak talep edebilmesi de aynı şarta bağlıdır. Dolayısıyla bu iki talep birbirinden bağımsız düşünülemeyeceğinden, anılan dosyanın bekletici mesele yapılarak yüklenicinin edimini eksiksiz bir şekilde yerine getirip getirmediğinin 4. Asliye Hukuk mahkemesince tespitinden sonra davacının yüklenicinin halefi sıfatıyla açtığı iş bu davanın değerlendirilmesi gerekmektedir....

Bu kere dosyadaki kağıtlar okundu işin gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Dava, yanlar arasında sözlü olarak yapıldığı ileri sürülen “arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine” dayalı olarak açılmış olup; davalı adına kat irtifak payı gösterilerek tescil olunan (13) adet bağımsız bölümlerin tapu kayıtlarının iptâliyle davacı adına tesciline; olmadığı taktirde, fazlaya ilişkin hakları saklı tutulmak suretiyle (20.000,00) YTL maddi tazminatın davalıdan tahsiline karar verilmesi istemine ilişkindir. Davalı vekili; özetle, yanlar arasındaki akdî ilişkinin niteliğince, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi olmadığını, bedeli nakit olan “inşaat yapım” sözleşmesi olduğunu ve üç adet bağımsız bölümün davacı tarafından satılarak satış bedellerinin “iş bedeli” olarak alınmış olduğunu ve bu yolla tüm iş bedelinin ödendiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir....

Arsa sahibinin, arsayı devretme, yüklenicinin ise eseri meydana getirme ve kararlaştırılan oranda bağımsız bölümü devretme edimi bulunmaktadır. Bu hususlar dikkate alındığında, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin hukuki niteliğini; ani edimli, karşılıklı, karma nitelikte bir sözleşme olarak kabul edebiliriz. Arsa sahibinin arsa paylarının satışını ve yüklenicinin de inşaat yapmayı taahhüt etmesi, arsanın tamamen yükleniciye devri, belirli arsa paylarının yükleniciye devri ve arsa paylarının inşaattaki aşamaya göre yükleniciye (veya göstereceği kişilere) devri şeklinde olmak üzere dört farklı uygulaması yaygın olarak kullanılmakta olup, her birinde karşılıklı edimlerin ifası farklılık arz etmektedir (Durak, Yasemin; Arsa Payı Karşılığı Kat Yapım Sözleşmesi, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, Cilt 1, yıl 2015, s. 214-215)....

Mahkemece, asıl davanın kabulüne, karşı davanın reddine karar verilmiş, tarafların temyizi üzerine onanmış ise de davalı ve karşı davacının karar düzeltme talebiyle dosya yeniden incelenmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, mahkeme kararında belirtilip Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre davalı ve karşı davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer karar düzeltme istemleri reddedilmelidir. 2-Davalılar arasında imzalanan 04.12.1998 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca yüklenici ...İnşaat Ltd.Şti.ne inşaat yapım bedeli olarak verilen 10 adet bağımsız bölümden 9.Blok 2.kat 4 nolunun yüklenici tarafından davacıya satılması nedeniyle bu davada tapu payının adına tescili istenilmiştir. İnşaat sözleşmesinin Özel Şartlar bölümünün 1.maddesince davaya konu (5) nolu mesken yükleniciye verilecektir....

Mahkemece, asıl davanın kabulüne, karşı davanın reddine karar verilmiş, tarafların temyizi üzerine onanmış ise de davalı ve karşı davacının karar düzeltme talebiyle dosya yeniden incelenmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, mahkeme kararında belirtilip Yargıtay ilamında benimsenen gerektirici sebeplere göre davalı ve karşı davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer karar düzeltme istemleri reddedilmelidir. 2-Davalılar arasında imzalanan 04.12.1998 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca yüklenici Sözer İnşaat Ltd.Şti.ne inşaat yapım bedeli olarak verilen 10 adet bağımsız bölümden 9.Blok 6.kat 12(21) nolunun yüklenici tarafından davacıya satılması nedeniyle bu davada tapu payının adına tescili istenilmiştir. İnşaat sözleşmesinin Özel Şartlar bölümünün 1.maddesince davaya konu (5) nolu mesken yükleniciye verilecektir....

Yüklenicinin arsa payı karşılığı inşaat yapmakta olduğu veya arsa sahibinin aynı zamanda yüklenici sıfatıyla hareket ederek (yapsatçı konumunda) inşa etmekte olduğu binalardandan bağımsız bölüm satın alınması halinde Türk Borçlar Kanununun 184. maddesi gereğince üçüncü kişiye yapılacak temlikin yazılı olması yeterlidir. Bu tür davalarda mahkemece öncelikle yüklenicinin edimini (eseri meydana getirme ve teslim borcunu) yerine getirip getirmediğinin, ardından sözleşme hükümlerindeki iskan koşulu (oturma izni) v.s. diğer borçlarını ifa edip etmediğinin açıklığa kavuşturulması zorunludur. Bunun için de davaya konu temlik işleminin geçerli olup olmadığı, arsa maliki ile yüklenici arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince yüklenicinin borçlarının neler olduğunun sözleşme hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir....

Bu tür davalarda mahkemece öncelikle yüklenicinin edimini (eseri meydana getirme ve teslim borcunu) yerine getirip getirmediğinin, ardından sözleşme hükümlerindeki iskan koşulu (oturma izni) v.s. diğer borçlarını ifa edip etmediğinin açıklığa kavuşturulması zorunludur. Bunun için de davaya konu temlik işleminin geçerli olup olmadığı, arsa maliki ile yüklenici arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince yüklenicinin borçlarının neler olduğunun sözleşme hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri, sözleşmenin yüklenici olan tarafına edimlerini yerine getirdiğinde üzerine bina yapılacak olan arsadan belli bir payın verilmesini gerektirir. Başka bir anlatımla, bu sözleşmelerdeki eserin bedeli bir miktar para değil, üzerine inşaat yapılacak olan binadaki bağımsız bölüm tapusudur....

Yukarıda yapılan açıklama ve sözü edilen kurallarla birlikte somut olay değerlendirildiğinde; Taraflar arasında 11.09.2017 tarihli kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldıktan sonra 01.10.2017 tarihli ikinci bir adi yazılı sözleşme imzalandığı anlaşılmıştır. Adi yazılı sözleşmenin 4. maddesinde her ne kadar ‘’ noter sözleşmesi geçersizdir’’ ifadesi geçmekte ise de tüm dosya kapsamı, taraflar arasındaki kat karşılığı inşaat sözleşmesi ve 01.10.2017 tarihli sözleşmenin tamamı birlikte değerlendirildiğinde, bu ifadenin kat karşılığı inşaat sözleşmesinin tamamına yönelik değil, sadece paylaşım hükümlerine yönelik olduğunun kabulü gerekmektedir. Hal böyle iken; kat karşılığı inşaat sözleşmesinin geçerli olduğu ve dava tarihi itibarı ile TBK 473. maddesi hükmüne göre, davalı yüklenicinin inşaatı süresinde tamamlayamayacağının anlaşılması karşısında sözleşmenin, geriye etkili feshine (dönme) ve tasfiyesine karar vermek gerekmektedir....