İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davalarında takibe konu alacağın dava sırasında ödenmiş olması durumunda ise ödenen bedel yönünden kendiliğinden istirdat davasına dönüşeceği de madde kapsamında düzenlenmiştir. Bu durumda takibe konu alacak davadan önce açıldığı takdirde borçlunun menfi tespit davası açmakta da hukuki yararı kalmayacağından istirdat davası açması gerekir. Nitekim istirdat davası özünde bir eda davası olduğundan hem borçlunun borcunun olup olmadığı incelendiği gibi borcun olmadığı ispatlandığında alacaklıdan haksız tahsil edilen alacağın da iadesine karar verildiğinden bir menfi tespit hükmü de içerir. Somut davada borçlu olan davacı tarafından ... tarihinde dava tarihinden önce mezkur borç icra dairesi vasıtası ile ödenmiş olduğundan dava kendiliğinden istirdat davasına dönüşemez. Davacının doğrudan istirdat davası açması gerekli iken menfi tespit davası açmasında hukuki yararı bulunmadığından menfi tespit talebinin reddine karar vermek gerekmiştir....
Davacı her ne kadar mahkemece istirdada da karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüş ise de; davanın menfi tespit davası olarak açıldığı, yargılama sırasında davacı tarafından ödeme yapıldığı hususunun ispatlanamadığı, davadan önce yapılmış ödemeler için ise açılmış bulunan menfi tespit davasının kendiliğinden istirdat davasına dönüşme olanağının bulunmadığı, sonuç olarak harcı ödenerek usulüne uygun istirdat talebi bulunmadığından mahkemece davacının istirdat talebi konusunda karar verilmemesi yerindedir....
nun 72. maddesinde düzenlenen menfi tespit ve istirdat davalarına ilişkin düzenleme ilamsız takip bölümünde yer almaktadır.Yargıtay 3.Hukuk Dairesi'nin 28.11.2011 tarih 2011/12985- 18922 E:K sayılı ilamda da kısmen açıklandığı üzere ilamlı takipte icranın geri bırakılması için İcra Mahkemesine başvurmamış olan borçlu, borcunu icra dairesine ödemek zorundadır. Fakat borçlu, hükmün verildiği tarihten sonraki dönemde borcun itfa edilmiş veya zamanaşımına uğramış olduğu için borçlu olmadığı parayı ödemek zorunda kaldığı iddiasında ise İİK.nun 72.maddesi gereğince istirdat davası açarak paranın iadesini isteyebilir (İİK.md.33/4). Her ne kadar İİK.nun 33/4.maddesinde sadece istirdat davası açabileceği belirtilmiş ise de bundan menfi tespit davası da açabileceği sonucunu çıkarmak gerekir. Zira İİK.nun 41.maddesindeki genel yollama 72.maddenin tümünü de kapsar. Menfi tespit davası, bir eda davası olan istirdat davasının öncüsüdür....
Mahkememizce bu doğrultuda davacı vekiline 12/01/2023 tarihli ara karar ile istirdat davası açılmak üzere süre verilmiş, davacı tarafından bu çek yönünden İstanbul .... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... esas sayılı dosya ile istirdat davası açıldığı görülmüştür. ... Bankası'nın 11/01/2023 tarihli yazısı cevabında; ... Bankası A.Ş.ye ait keşidecisi ... olan, ... IBAN numaralı hesaba tanımlı, ... çek seri numaralı, 15/01/2022 keşide tarihli, 11.000,00-TL bedelli çekin ... tarafından ibraz edildiğinin bildirildiği görülmüştür. Mahkememizce bu doğrultuda davacı vekiline 12/01/2023 tarihli ara karar ile istirdat davası açılmak üzere süre verildiği, davacı tarafından bu çek yönünden İstanbul .... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin ... esas sayılı dosya ile istirdat davası açıldığı görülmüştür. ... Bankası A.Ş.nin 05/04/2022 tarihli yazı cevabında; ... Bankası A.Ş. ... Şubesi'ne ait, keşidecisi ... Nakliyat Tic. Ve San. Ltd....
İstinaf mahkemesince yapılan yargılama sonucunda, davacı tarafın, davadan sonra yapılan icra takibi sebebiyle çek bedelini davalıya ödediği, menfi tespit isteminin bu suretle istirdada dönüştüğü, bu durumda artık davacının takip dayanağı çeke dayalı icra takibinden dolayı davalıya borçlu olmadığı, bu nedenle mahkemece davacının menfi tespit davasının kabulü gerekirken menfi tespit istemi yönünden ayrı bir hüküm kurulmamasının doğru görülmediği, istirdat talebine gelince, istirdat davalarında, davacının, paranın verilmesinin lazım gelmediğini ispatla mükellef olduğu, somut olayda davacı yanca çek bedelinin ödenmemesi gerektiği noktasında kesin delil sunulamadığı, bu nedenle istirdat talebinin dinlenemeyeceği gerekçesiyle, davacı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulüyle, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, esas hakkında yeniden hüküm tesis edilmek suretiyle, menfi tespit davasının kabulüne, istirdat davasının ise reddine karar verilmiştir....
Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/566 Esas, 2022/197 Karar ve 01.03.2022 tarihli kararı olduğu, söz konusu kararın henüz kesinleşmemiş olduğu, karar örneğinden davacının ihtiyati haciz talep eden şirket, davalının ise aleyhine ihtiyati haciz talep edilen şirket olduğu, dava tarihinin 26.10.2020, davanın menfi tespit davası şeklinde açıldığı, mahkemece davacının davalı yana borçlu olmadığı, icra dairesine ödenen bedelin tarafın istirdatına karar verildiği, davanın yargılama sırasında istirdat davasına dönüşmüş olmakla kanun maddesinde istirdat davaları için taraflar lehine ve aleyhine tazminata hükmedileceğine dair düzenleme bulunmadığı, davacının davalı yana çek nedeniyle borçlu olmadığı, yargılama sırasında çek bedelinin icra dosyasına ödenmiş olduğu, davanın 2004 sayılı İİK'nın 72/6.maddesi gereğince istirdat davasına dönüştüğü gerekçesiyle davanın kabulüne, İstanbul ...İcra Müdürlüğünün ......
Maddesi kapsamında içılan istirdat davası olup, İİK'nun 72/son maddesinde istirdat davası için iki özel yetki kuralı öngörmüştür. Buna göre, istirdat davası davalı alacaklının yerleşim yeri mahkemesinde açılabileceği gibi icra takibinin yapıldığı yer mahkemesinde de açılabilecektir. Dava konusu icra takibi İstanbul 18. İcra Müdürlüğünce yapılmıştır. Davalının yerleşim yeri ise.... olup, yer itibarıyle İstanbul Asliye Ticaret Mahkemelerinin yetki sınırları içerisindedir. Bu durumda davacı istirdat davasını İstanbul Asliye Ticaret Mahkemelerinde açabilir. Davacı ise davayı belirtilen bu mahkemede değil, Diyarbakır'da açmıştır. Bu durumda tercih hakkı davalıda olup, davalı süresi içerisinde usulüne uygun olarak ileri sürdüğü yetki itirazında yerleşim yeri Mahkemesi olan İstanbul Asliye Ticaret Mahkemelerinin yetkili olduğunu bildirmiştir....
Esas sayılı icra takibi nedeniyle müvekkiline herhangi bir ödeme yapılmadığını, müvekkiline açılan işbu istirdat davasının koşullarının oluşmadığını, İİK''nın 72. Maddesine aykırılık mevcut olduğunu, takip konusu borç tamamen ödenmedikçe istirdat davası açılamayacağını, dolayısıyla davacının açmış olduğu iş bu istirdat davasının öncelikle özel dava şartı yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiğini, dava konusu çeklerin müvekkili olan hamilinde olması ve ayrıca söz konusu çeklerin ... İcra dairesinde açılmış olması ve Müvekkilinin Yerleşim Yerinin .../İST olması nedeniyle davanın ... ilgili mahkemesine açılması gerektiği, bu nedenle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Dava çeklerin iadesine ilişkin istirdat davası olup, .... Asliye Ticaret Mahkemesinin 03/06/2021 tarih ve ... E. ... Karar numaralı yetkisizlik kararı ile Mahkememize tevzi edilmiş ve 2021/534 esas numarasına kaydının yapıldığı anlaşılmıştır....
Esas sayılı dosyası üzerinden yapılan tahsilata karşılık açılan istirdat davasının, Birleşen .... Asliye ticaret Mahkemesinin ... Esasında kayıtlı dava dosyasına konu ....İcra Müdürlüğünün ... Esas sayılı dosyası üzerinden yapılan tahsilata karşılık açılan istirdat davasının, Birleşen ....Asliye ticaret Mahkemesinin ... Esasında kayıtlı dava dosyasına konu ....İcra Müdürlüğünün ... Esas sayılı dosyası üzerinden yapılan tahsilata karşılık açılan istirdat davasının, Birleşen ...Asliye ticaret Mahkemesinin ... Esasında kayıtlı dava dosyasına konu Antalya ....İcra Müdürlüğünün ... Esas sayılı dosyası üzerinden yapılan tahsilata karşılık açılan istirdat davasının ayrı ayrı feragat sebebi ile reddine, Her dört dava için alınması gerekli, 35,90*4= 143,60.-TL karar ilam harcından ... esas sayılı dosya için alınan 27,70.-TL, ... esas sayılı dosya için alınan 105,20.-TL, ... Esas sayılı dosya için alınan 370,74.-TL ve ... Esas sayılı dosya için alınan 27,70.-TL harcın mahsubu ile bakiye 387,74....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/648 Esas KARAR NO : 2023/45 DAVA : İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 24/08/2022 KARAR TARİHİ : 19/01/2023 Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; ------ ----- dosya talimatı------- ile hiçbir bağlantısı olmayan bir borç ile ilgili hacze gelindiğini, ilgili borcun müvekkiline ait olmadığını borçlu ile müvekkili arasında da herhangi bir bağlantı söz konusu ----- muhafaza tehdidi ile müvekkilinin ödeme yapmaya mecbur kılındığını, müvekkili ve borçlu şirket arasında herhangi bir ---- konusu olmadığını, müvekkili ve borçlu şirket arasında yalnızca ticari ilişki söz konusu olmadığını, davalı/alacaklının haciz ve -------- ile tahsil etmiş olduğu ----- dosyasından tahsil etmesi üzerine huzurdaki davayı açma zarureti hasıl olduğunu, bu nedenlerle davanın kabülü ile müvekkilinin borçlu olmadığı halde ödemek...
