"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 22.10.2004 gününde verilen dilekçe ile irtifak hakkının terkini istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın açılmamış sayılmasına dair verilen 14.02.2008 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Davacı, 3561 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki davalı lehine tesis edilen irtifak hakkının terkini ve irtifak bedelinin tahsili isteğinde bulunmuştur. Yargılama aşamasında, 14.02.2008 tarihli oturumda Baş Hukuk Müşavirliğinden alınmış bulunan yetkiye dayanarak davanın takibinden vazgeçmiştir. Mahkemece, davanın takibinden vazgeçildiğinden söz edilerek davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş, hükmü davacı temyiz etmiştir....
Dava, intifa hakkının terkini isteğine ilişkindir. Türk Medeni Kanununun 794. maddesindeki tanıma göre intifa hakkı; taşınır ve taşınmazlar, haklar ve bir mal varlığı üzerinde tesisi mümkün olan ve hak sahibine konusu olan şeyden yararlanma hakkı sağlayan bir irtifak türüdür. İntifa hakkı; bir süreyle sınırlı kurulmuşsa sürenin dolması veya bu süreden önce intifa hakkı sahibinin hakkından vazgeçmesi, intifa hakkı sahibinin ölümü ya da tüzel kişi ise tüzelkişiliğin sona ermesi, konusu olan şeyin bütünüyle harap olması sebebiyle artık ondan yararlanma olanağının kalmaması durumlarında sona erer. Ayrıca, intifa hakkının danışıklı tesis edildiği iddiası veya ehliyetsizlik nedeniyle ya da iradeyi sakatlayan diğer nedenlerle de hükmen terkini istenebilir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ İlk derece mahkemesi tarafından yapılan yargılama sonucunda; dava konusu Konya ili, Hüyük ilçesi, Çavuş Mahallesi, 281 ada 127 (eski parsel no: 715) parsel sayılı taşınmazın kadastro teknisyeni Hamza Eken tarafından düzenlenen 10/02/2022 havale tarihli raporda, IR harfiyle gösterilen parsel içerisinde kalan B harfi ile gösterilen 3,05 m²'lik direk yerinin kayıt maliki adına olan tapu kaydının iptali ile davacı TEDAŞ adına tesciline, dava konusu Konya ili, Hüyük ilçesi, Çavuş Mahallesi, 281 ada 127 (eski parsel no:715) parsel sayılı taşınmazın kadastro teknisyeni Hamza Eken tarafından düzenlenen 10/02/2022 havale tarihli raporda IR harfiyle gösterilen parsel içerisinde kalan 2.029,17 m² miktarındaki kısımdan davacı idare lehine daimi irtifak hakkı tesisine, irtifak hakkının davacı TEDAŞ adına tapuya kayıt ve tesciline, davaya konu taşınmazın daimi irtifak hakkı bedelinin ve mülkiyet kamulaştırması yapılan alanın kamulaştırma bedelinin toplamının 11.362,14...
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti :davacının kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davasının kabulü ile; davaya konu Antalya İli, Manavgat İlçesi, Hacıobası Mahallesi, 103 ada 8 parsel sayılı taşınmazın 19/02/2021 havale tarihli fen bilirkişisi raporunda taşınmazın IR1 harfi ile gösterilen 5229,56 m²'lik , IR 2 harfi ile gösterilen 1486,86 m2 lik ve IR 3 harfi ile gösterilen 2237,53 m2lik kısmında davalıların hissesi üzerinde daimi irtifak hakkının TEİAŞ Genel Müdürlüğü lehine tesisine ve tesciline, karara fen bilirkişisi raporunun eklenilmesine, davaya konu taşınmazın belli bir kısmında daimi irtifak hakkı kurulması kamulaştırmasına ilişkin davalıların payına düşen kamulaştırma bedelinin 10.512,05- TL olarak tespitine karar verildiği anlaşılmıştır....
Dava, intifa hakkının terkini isteğine ilişkindir. Türk Medeni Kanununun 794.maddesindeki tanıma göre intifa hakkı; taşınır ve taşınmazlar, haklar ve bir mal varlığı üzerinde tesisi mümkün olan ve hak sahibine konusu olan şeyden yararlanma hakkı sağlayan bir irtifak türüdür. İntifa hakkı; bir süreyle sınırlı kurulmuşsa sürenin dolması veya bu süreden önce intifa hakkı sahibinin hakkından vazgeçmesi, intifa hakkı sahibinin ölümü ya da tüzel kişi ise tüzelkişiliğin sona ermesi, konusu olan şeyin bütünüyle harap olması sebebiyle artık ondan yararlanma olanağının kalmaması durumlarında sona erer. Ayrıca, intifa hakkının danışıklı tesis edildiği iddiası veya ehliyetsizlik nedeniyle ya da iradeyi sakatlayan diğer nedenlerle de hükmen terkini istenebilir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 08.06.2011 gününde verilen dilekçe ile intifa hakkının terkini istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 31.10.2011 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Davacı, 16 parsel sayılı taşınmaz kaydında 01.01.1900 tarihli "..." lehine intifa hakkı bulunduğunu, hak sahibinin tanınmadığı gibi taşınmaz üzerinde herhangi bir tasarrufunun da bulunmadığını, intifa hakkının tesis tarihi itibariyle de ölmüş olabileceğini ileri sürerek intifa hakkının terkinini talep etmiştir....
İrtifak hakkı, tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona erer. (TMK m.783). Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir (TMK m.785). Genel yola bağlantısı bulunmayan taşınmazlar için, yol ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan geçit hakkı, bu ihtiyacın sona ermesi ile birlikte ya da yüküne oranla çok az yarar sağladığı kanıtlandığı takdirde hukuksal temelini de kaybedeceğinden, böyle bir durumda yükümlü taşınmazın maliki de bedel karşılığında taşınmazı üzerinde kurulan geçit hakkının kaldırılmasını isteyebilir. Bu tür davalarda yararına geçit kurulan taşınmaz malikleri ile geçit ile yükümlendirilen taşınmaz maliklerinin tamamı taraf olarak davada yer alması gerekir....
uyarınca BOZULMASINA, aynı Kanunun 326/son maddesi uyarınca ceza miktarı bakımından kazanılmış hakkının saklı tutulmasına, 02/04/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2006/287E.- 2006/439K. sayılı ilamıyla 2003 değerlendirme tarihi itibarıyla 37.032,00-TL bedel karşılığında pilon yerinin ve irtifak hakkının idare adına tapuya tesciline karar verildiği, sonrasında yapılan imar uygulaması ile 1318 ada 1 parsel olarak 20/11/2007 tarihinde 17.882,61 m² yüzölçümü ile tapuya tescilinin yapıldığı, 14.08.2017 tarihli TEİAŞ Yönetim Kurulu kararı ile üzerindeki enerji nakil hattının deplase edilmesi üzerine davacının taşınmazların tapu kaydındaki irtifak haklarının da terkini istemiyle davalı idareye başvurduğu, idarece irtifak hakkının terkini karşılığı olarak 872.154,80-TL ve 2.188,90-TL hizmet bedeli belirlendiği, davacı tarafça bu bedel ödenerek tapu kaydındaki irtifak hakkının terkin edildiği,davacının tapu malikleri ile kat karşılığı insaat sözleşmesi yapan şirketin yasal temsilcisi olduğu anlaşılmıştır....
Kanuni intifa hakları hariç (TMK.m.495 vd.) intifa hakkının tesisi daima bir sözleşmeye dayanır. Taraflarına hak ve borçlar yükleyen bu sözleşmeyle intifa hakkı sahibi ile malik hakkın konusu olan şeydeki yararlanmanın nasıl sürdürüleceğini kararlaştırılabilir. Şayet intifa hakkının tesisine neden olan sözleşmedeki edimler yerine getirilmemiş, intifa hakkının devamı malike yüklediği külfete göre çok az yarar sağlar hale gelmişse malik bozulan yararlar dengesini ileri sürerek hakimden sözleşmeye müdahale edilmesini, intifa hakkının sona erdirilmesini isteyebilir. Kaldı ki, bu gibi durumlarda intifa hakkı sahibinin hakkın sürdürülmesini istemesi hakkın kötüye kullanılmasıdır. Her ne kadar intifa hakkının sona erme sebeplerini sayan TMK’nın 796 vd. maddelerinde eşyaya bağlı irtifak haklarında olduğu gibi şahsi bir irtifak hakkı olan intifa hakkının sona erdirilmesini malikin talep edebileceğine ilişkin bir hüküm yoksa da burada TMK’nın 785.maddesinin kıyasen uygulanması gerekir....
