"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi (Tüketici Mahkemesi Sıfatıyla) Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. KARAR Davacı, davalı ile 11/06/2014 tarihinde devre mülk satış sözleşmesi imzaladığını, 9.900 TL ödeme yaptığını, devre mülkün tesliminin yapılmadığını belirterek 11.06.2014 tarihli devremülk sözleşmesinin iptalini, ödediği 9.900 TL'nin iadesini ve sözleşme nedeniyle borçlu olmadığının tespitini talep etmiştir. Davalı davanın reddini dilemiştir. Mahkemece, Davanın KABÜLÜ ile, Taraflar arasında 11/06/2014 tarihinde düzenlenen ... Termal Palace hisseli gayrimenkul satış sözleşmesinin feshine, Davacı tarafça ödenen 9.900,00 TL'nin davalıdan tahsiline, Taraflar arasında 11/06/2014 tarihinde düzenlenen ......

Tespit davalarında yalnızca tespit hükmü verilir, eda hükmü verilemez. Mahkemece iş sözleşmesinin feshinin geçersiz olması sebebiyle davanın kabulüne ve davacının işe iadesine karar verilmesi isabetlidir. Ancak hüküm fıkrasında “Davacının işe iadesi için süresi içerisinde başvurması halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar süre yönünden en çok 4 aylık ücret ve sosyal hakların davacıya ödenmesine,” şeklinde eda hükmü kurulması hatalı olup bozma sebebi ise de bu yanlışlığın düzeltilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden hükmün Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun geçici 3/2. maddesi yollaması ile Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun 438/7. maddesi uyarınca düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir....

Mahkemece, '-her ne kadar davacı tarafça davalı şirket adına satış sözleşmesinin iptali ve satış bedelinin iadesi istemiyle kamu davası açılmış ise de, gerek dava dışı ... Hafriyat Nakliye İnşa. Turz. San. Tic. Ltd. Şti. ile davalı ...Ş. arasında akdedilen Finansal Kiralama Sözleşmesi uyarınca, gerekse aracı Türkiye'ye ithalini yapan ve satışını ilk kez yapan ...Araçlar Turizm San. Tic Ltd Şti ile davalı şirket arasında yapılan satış sözleşmesi ve yine davalı şirket ile davacı arasında yapılan satış sözleşmesi dikkate alındığında, davalı ...Ş.'nin sözkonusu işlemlerde sadece aracı satın alan dava dışı ... Hafriyat Nakliye İnşa. Turz. San. Tic. Ltd. Şti.'...

Dava, harici satım sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde tazminat istemine ilişkindir. 1-Yapılan yargılamaya, toplanan delillere ve tüm dosya kapsamına göre davalı ... vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir. 2- Davacı vekilinin temyiz itirazlarına gelince; Davacının eşi ... ile davalı ... imzalı tarihsiz harici satış sözleşmesine göre; davalı ...’in ... köyündeki 500 m2’lik yerini davacının eşine 170 milyona sattığını beyan ettiği anlaşılmaktadır. Dava konusu eski 351 parsel sayılı taşınmazın ilk geldisi olan 197 sayılı parselin 1968 tarihinde kadastro tespitinin yapıldığı, davacı tarafından ibraz edilen ve tarihsiz olmakla birlikte 1990 yılında imzalandığı beyan edilen harici satış sözleşmesinin yapıldığı tarihte taşınmazın tapuda kayıtlı olduğu anlaşılmıştır....

Satış senedinde de satış bedelinin 30.000 TL olduğu belirtilmiştir. 10.07.1940 tarih ... esas ve.... karar sayılı Yargıtay İçtihatları Birleştirme Kararına göre “Haricen yapılan (tapu memuru huzurunda yapılmayan) taşınmaz mal satışından dönüldüğünde, satış bedelini geri vermeyen taraf, parası geri verilinceye kadar yararlandığı ürünleri ödemek ve ecrimisil vermekle yükümlü değildir.” Şu halde Yargıtay İçtihatları Birleştirme Kararına göre geçersiz sözleşmelerde, akdin geçersizliği sebebiyle her iki taraf verdiğini geri alabilir. Davacı; TMK'nun 995. maddesi uyarınca satış bedeli ödeninceye kadar hapis hakkına sahip olup, bu satış bedeli ödeninceye kadar aynı zamanda taşınmazdan yararlanabilir....

Bu durumda, davalı müteahhit ile dava dışı arsa sahipleri arasındaki sözleşme geçersiz olup, buna bağlı olarak düzenlenen taraflar arasındaki harici satış sözleşmesi de geçersizdir. Geçersiz sözleşmelerde herkes aldığını iade etmekle yükümlüdür. Hal böyle olunca, mahkemece; taraflar arasında yapılan 03.10.2011 tarihli harici taşınmaz satış sözleşmesi gereği, davacının ödediği bedelin iadesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bu husus bozmayı gerektirmiştir....

Limited Şirketine başvurularak, malın sipariş evsafına ve satış akdi hükümlerine uygun olup olmadığının araştırılmasının istenildiği, gözetim şirketinin 4.7.1998 tarihli raporunda, yapılan kontrolde, büyük miktarda hasarlı (delik, çürük, içi boş, benekli, farklı boyutta) mala rastlanılmasından dolayı malın satış akdi hükümlerine aykırı olduğunun tespit edildiğinin belirtildiği; 29.7.1998 tarihinde idarece yapılan muayene ve kontrol sonucu, malın giriş ayniyatına uygun olduğu tespit edilerek, aynı tarihte, idarece mahrecine iade kararı verildiği, ... gün ve ... sayılı gümrük çıkış beyannamesi ile malın mahrecine iade edildiği, 13.10.1998 tarihinde de, ödenen vergi ve resimlerin iadesinin davalı gümrük müdürlüğünden istenildiği hususlarının anlaşıldığı; bu duruma göre, ithal edilen eşyanın gümrükten çekildiği tarihten itibaren, Gümrük Kanununun 85'inci maddesinin 2-a bendinde öngörülen iki aylık süre içinde, eşyanın satış akdi hükümlerine...

Davacılar davada iş yapılmak ve nakit ödeme yapılmak suretiyle daire satış bedelinin 45.810 DM'lik kısmı ödendiği halde davalıların sözleşme konusu daireyi 03.06.1998 tarihinde dava dışı bir üçüncü kişiye tapuda devretmek suretiyle harici satış sözleşmesini zımnen feshettiklerini ileri sürerek ödenmiş olan satış bedelinin istirdadını talep ve dava etmişlerdir. Taraflar arasında iç içe geçmiş olarak hem eser sözleşmesi, hem de harici satış sözleşmesi bulunmaktadır. Eser sözleşmesinde kararlaştırılan iş bedeli, harici satış sözleşmesi ile kısmen satış bedeline dönüştürülmüştür. Davada harici satış sözleşmesinin feshi nedeniyle ödenmiş olan satış bedelinin istirdadı istendiğinden, bu nitelemeye göre uyuşmazlık harici satım akdinden kaynaklandığından BK'nın 125. maddesi uyarınca 10 yıllık zamanaşımına tâbidir. Harici satış sözleşmesinin şekil yönünden geçersiz olması uygulanması gereken zamanaşımını etkilemez....

Asliye Hukuk Mahkemesinin 2020/75 esas, 2021/139 karar sayılı kararında: Davacıların, murisi Mehmet Biçin ile dava dışı Cevahir Açar arasında taşınmazın devri hususunda 07/10/1959 tarihinde harici satış sözleşmesi yapıldığı, davacıların harici satış sözleşmesine konu taşınmazın üzerine murisleri Mehmet Biçin tarafından üç adet ev ve üç yüzden fazla ağaç dikildiğini ve yapıların değerinin taşınmazın değerinden fazla olduğunu iddia ederek temliken tescil talebinde bulunduğu, harici satış sözleşmesine konu taşınmazın kadastro tespitinin 27/01/1959 tarihinde kesinleştiği ve çapa bağlandığı, çaplı taşınmazda iyiniyet iddiasının dinlenemeyeceği, o halde davacıların murisinin iyiniyetli olduğundan bahsedilemeyeceği, nitekim Yargıtay 14. Hukuk Dairesi’nin 2018/3818 Esas, 2019/3835 Karar sayılı emsal ilamı ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi’nin 2018/1560 Esas, 2019/270 Karar sayılı emsal ilamının da bu doğrultuda olduğu anlaşılmakla; -Davanın REDDİNE, karar verilmiştir....

Karar, davacı vekili ve davalı vekili tarafından istinaf edilmiştir. 1- Davacının, davalıya ait Denizli ili, Acıpayam ilçesi, Yenimahalle Tombak mevkii 276 ada 4 parsel numarasında bulunan bağımsız bölümün satın alınması için davalı ile 11/07/2018 tarihinde harici taşınmaz satış sözleşmesi yapıldığı, sözleşmeye göre bağımsız bölümdeki eksik işlerin davalı tarafından 11/08/2018 tarihine kadar tamamlanmasının ve bu tarihe kadar tamamlanmadığı takdirde karşı tarafın ifaya ekli olarak 15.000,00 TL cezai şart ödeyeceğinin kararlaştırıldığı, harici satış sözleşmesinin taşınmaz değerini içermesi ve resmi şekilde yapılmaması nedeniyle geçersiz olsa da, sözleşmede kararlaştırılan bağımsız bölümün tapuda davalı tarafından davacıya satılarak tescil edilmesi nedeniyle, 11/08/2018 tarihli harici satış sözleşmesinin geçerli hale geldiği anlaşılmaktadır....