, 715 sayılı parsel lehine mevcut olan geçit hakkının terkinine karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Sulh Hukuk Mahkemesinin 2009/192E. sayılı kesinleşmiş kararına dayanılarak kurulan geçit hakkının kaldırılmasının talep edildiği, bu hakkın kaldırılmasının kesin hüküm nedeniyle mümkün olmadığı, kesin hüküm nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir. Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir. Dava, geçit hakkının kaldırılması isteğine ilişkindir. İrtifak hakkı, tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona erer. (TMK m.783). Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir (TMK m.785)....
bu şekilde kullanılmaya devam edilmesi halinde, yükümlü gayrimenkulün koşullarının daha da ağırlaşacağını, değişen koşullara göre, hakkın terkini ya da değiştirilmesi olanağının bulunması gerektiğini, geçit güzergahının değiştirilmesi için müvekkillerine ait taşınmaz için gerekli yasal koşullar oluştuğu keşfen de saptandığı halde reddine karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek kararın kaldırılmasına mevcut geçit güzergahının terkini ile davalılar lehine, uygun başka alternatiflerden geçit hakkı tesisine, bu talebi kabul edilmediği takdirde müvekkilleri adına kayıtlı 143 ada 45 parsel numaralı taşınmazın, 143 ada 46 parsel ile olan sınırından krokisinde gösterildiği şekilde yeni bir geçit güzergahı tesisine karar verilmesini talep etmiştir....
Geçit hakkının kaldırılması davalarında, davacı tarafından geçit ihtiyacının sona erdiğinin veya kaldırılması istenen geçitin davalının taşınmazına yüküne oranla çok az yarar sağladığının kanıtlanması gerekir. Somut olayda; davaya konut geçit hakkının ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 07.10.2008 tarih, 2006/212 Esas, 2008/417 Karar sayılı ilamı tesis edildiği ve temyiz edilmeksizin 15.05.2009 tarihinde kesinleştiği, davacı tarafından ileri sürülen geçit irtifakının kaldırılmasını gerektirir haklı ve hukuki sebep bulunmayıp davalının geçit ihtiyacının devam ettiği, davacı tarafından geçit ihtiyacının sona erdiğinin veya kaldırılması istenen geçitin davalının taşınmazına yüküne oranla çok az yarar sağladığının da kanıtlanamadığı anlaşılmakla davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir....
Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkını bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenilebilir. (TMK m.785) Genel yola bağlantısı bulunmayan taşınmazlar için, yol ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan geçit hakkı, bu ihtiyacın sona ermesi ile birlikte ya da yüküne oranla çok az yarar sağladığı kanıtlandığı takdirde hukuksal temelini de kaybedeceğinden, böyle bir durumda yükümlü taşınmazın maliki de bedel karşılığında taşınmazı üzerinde kurulan geçit hakkının kaldırılmasını isteyebilir. Geçit hakkının kaldırılması davalarında, davacı tarafından geçit ihtiyacının sona erdiğinin veya kaldırılması istenen geçitin davalının taşınmazına, yüküne oranla çok az yarar sağladığının kanıtlanması gerekir....
Zorlu geçit hakkı TMK 747.maddesinde düzenlenmiş olup taşınmazın genel yola çıkması için yeterli geçidi bulunmayan malik tam bir bedel karşılığında bir geçit hakkı tanınmasını komşularından isteyebileceği düzenlenmiştir. TMK 783.ve devamı maddelerinde de irtifak hakkının sona ermesi düzenlenmiş olup buna göre irtifak hakkı, tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona erer. Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir....
Ancak terkini istenen geçit irtifak hakkının tesisine ilişkin 01.10.1969 tarihli ve 1000 yevmiye no’lu resmi senet incelendiğinde irtifak hakkının bedelsiz tesis edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda bedelsiz tesis edilen irtifak hakkının terkininde bedel ödenmesi söz konusu olmaz. Bu nedenle bir bedel alınmadan geçit irtifakının terkinine karar vermek gerekirken belirlenen 22.537,31TL’nin davalıya ödenmesine karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda yazılı nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazını kabulü ile hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 18.09.2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Ancak, geçit hakkının tesisi veya terkini davalarında harç ve vekalet ücretinin irtifak bedeli üzerinden tayini gerekirken mahkemece aleyhine geçit kurulan taşınmaz değeri üzerinden harc ve vekalet ücreti belirlenmesi doğru görülmemiştir. Bu husus HUMK.nun 438/VII.maddesi gereğince yeniden yargılamayı gerektirmediğinden hüküm fıkrası düzeltilerek kararın onanması gerekmiştir....
Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir (TMK m.785). Genel yola bağlantısı bulunmayan taşınmazlar için, yol ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan geçit hakkı, bu ihtiyacın sona ermesi ile birlikte ya da yüküne oranla çok az yarar sağladığı kanıtlandığı takdirde hukuksal temelini de kaybedeceğinden, böyle bir durumda yükümlü taşınmazın maliki de bedel karşılığında taşınmazı üzerinde kurulan geçit hakkının kaldırılmasını isteyebilir. Geçit hakkının kaldırılması davalarında, davacı tarafından geçit ihtiyacının sona erdiğinin veya kaldırılması istenen geçitin davalının taşınmazına yüküne oranla çok az yarar sağladığının kanıtlanması gerekir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 06.01.2006 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkına elatmanın önlenmesi ve kal, 06.06.2007 tarihli dilekçe ile geçit hakkının terkini istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kısmen kabulü ile geçit hakkı tesisi ve geçit hakkına konu yerdeki muhdesatın kal'ine dair verilen 01.12.2012 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacılar-davalılar vekili ve bir kısım davalılar-davacılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:K A R A R Dava, geçit hakkına elatmanın önlenmesi ve kal, birleştirilen dava geçit hakkının terkini isteğine ilişkindir. Mahkemece, 14.08.1964 tarihinde kurulan akdi geçit irtifakının iptali ile 59 parsel sayılı taşınmaz yararına 60 parsel sayılı taşınmazdan geçit hakkı kurulmasına karar verilmiştir....
