Yüklenici yapımını üstlendiği eseri fen ve sanat kurallarına ve amaca uygun olarak imal edip iş sahibine teslim etmekle, iş sahibi de teslim aldığı eserin bedelini ödemekle mükelleftirler. Dava konusu somut olayda davalı davacıya ait mobilya işinin yapımını üstlenmiş, edimini önemli oranda ifa etmiş, ancak bir miktar iş eksik bırakılmıştır. ... Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2004/198 Değişik iş sayılı tesbit dosyasında eksik iş tutarı 5.250.000.000 TL. olarak hesaplanmış mahkemece de bu rapora itibar edilerek hüküm kurulmuştur. Oysa anılan raporda eksik iş kalemleri detaylı bir şekilde belirlenip bedeli buna göre saptanmamıştır. Tesbit raporu hüküm kurmaya elverişli değildir....

Geriye kalan tek kalem, davacının eksik ve ayıplı işlerin bedeline ilişkindir. Davacı dava açmadan evvel ---- dosyası üzerinden teknik bilirkişilerce tespit yaptırmıştır. Bilirkişiler işin -- ünün tamamlandığını, eksik işlerin bedelinin --- olduğunu mütalaa etmişlerdir. Mahkememizce heyetten alınan raporda teknik bilirkişi, tespit dosyasındaki değerlendirme ve hesabı benimsemiş, kadri maruf bulmuştur. Bilirkişi raporlarındaki işin tamamlanma oranı olarak tespit edilen---- oranı mahkememizce de benimsenmiştir. Eksik iş bedelinin istenebilmesi için iş bedelinin tamamının ödenmesi şarttır. Bu sebeple, davacının sözleşmede belirttiği gibi davalıya--- çek vererek toplam iş bedeli olan ---- ödeyip ödemediğine bakmak gerekir. Bankaya yazılan müzekkere cevabından anlaşılacağı üzere bu ---- çekten,-- ibraz edilerek bedeli tahsil edilmiştir....

İş sahibinin birleşen davada talep ettiği eksik iş ve imalâtların giderim bedeli, ancak iş bedelinin tamamen ödenmesi halinde yükleniciden talep edilmesi mümkün olup davacının iddiası ve tüm dosya kapsamına göre davacının ödemediğini kabul ettiği ve borçlu bulunmadığının tespitini istediği 345.000,00 TL, birleşen davada talep edilen eksik iş bedeli 72.087,38 TL'den daha fazla olduğu iş bedelinin tamamı ödenmediğinden birleşen davadaki eksik işlerin giderim bedeline hükmedilmesi mümkün değildir....

Asıl davada davacı yüklenici vekili iş bedelinden kalan 153.258,74 TL'nin tahsili için yapılan icra takibine itirazın iptâlini, karşı davada ise iş sahipleri vekili eksik ve ayıplı işler bedeli, kira gelir kaybı, ince inşaat fiyat farkı için 400.000,00 TL ve cezai şart bedelinden 50.000 USD'nin tahsilini istemiştir. Mahkemenin asıl davanın reddine, karşı davada 241.113,95 TL'nin ve 50.000 USD'lik kısmın kabulüne dair verilen ilk karar, tarafların temyizi üzerine Dairemizce; sair temyiz itirazlarının reddi ile karşı davada talepler arasında yer alan değer kaybına yönelik talebin reddi gerektiği, asıl dava için de karşı davadaki eksik ve kusurlu işler bedeline hükmedilmekle ifa tamamlandığına göre davacı yüklenicinin hakediş bedeli talebi yönünden iş bedelinin tamamına hak kazandığından raporlar değerlendirilerek asıl davanın karara bağlanması gerektiğinden bahisle bozulmuştur....

Mahkemece davanın kabulüne dair verilen karar davalı vekilince temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle tamamlanan inşaat ile ilgili yapı kullanma izin belgesinin alınmış olması ve 09.08.2002 gün 17877 yevmiye nolu sözleşmenin müteahhidin yükümlülükleri başlıklı bölümünün 11. maddesinde davacı şirketin yüklenici olduğunun belirtilmiş bulunmasına göre davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş reddi gerekmiştir. 2-Dava konusu inşaatta davalı arsa sahibine ait bağımsız bölümlerde eksik ve kusurlu işler bulunduğu ve bunların toplam bedelinin 13.219,00 YTL olduğu anlaşılmaktadır. Eksik ve kusurlu işler bedelinden fazla iş bedeli mahsup edilerek kalan iş bedeli depo ettirilerek birlikte ifa suretiyle dava kabul edilmiştir....

Yukarıda taraflar arasında imzalanan sözleşme kapsamından anlaşılacağı üzere spor salonuna yüklenici tarafından merdiven yan kısımlarının kapatılacağı, zemin kattaki merdivenin arkasındaki havalandırma pencerenin kapatılacağı, zemin katta merdivenin arkasına küçük oda yapılacağına ilişkin düzenleme bulunmadığından bilirkişi raporunda bu işlerin eksik iş bedeli olarak hesaplanan 4.300,00 TL lik kısmı dikkate alınmamış, raporda belirtilen diğer hususlar eksik iş olarak kabul edilerek eksik iş bedeli toplamının 4.300,00 olduğu kabul edilmiştir. (Rapora göre toplam eksik iş bedeli 8.600,00 TL - mahkememizce kabul edilen eksik iş bedeli 4.300,00 TL= gerçek eksik iş bedeli 4.300,00 TL) Bu sebeple eksik iş bedeli olan 4.300,00 TL nin toplam iş bedeli olan 24.000,00 TL ye oranı 17,916 dır....

Hal böyle iken mahkemece bozma sonrası alınan ve hükme esas teşkil eden bilirkişi raporlarında önce; imalâtın usulüne uygun yapılmadığı, can güvenliğini tehlikeye sokacak nitelikte bulunduğu, keşif tarihinde bile bir kısım kusurlu imalâtların bulunduğu, eksik ve kusurlu iş bedelinin 40.000 Amerikan Doları tutarında olduğu ifade edilmiş, sonradan verilen ek raporda ise, ayıplı işlerin sökülüp yeniden yapılmasının işin ilk maliyetinden her zaman daha fazla olacağı, imalâtın tamamına yakın kısmının standartlara, yönetmeliklere ve genel iş ahlâkına aykırı olduğu, ancak iş bittiğinden daha önceki durumu bilemedikleri, keza evvelki raporda belirtilen 40.000 Amerikan Doları’nın eksik iş bedeli olup, “ayıplı iş bedeli” ifadesinin sehve dayalı olduğu bildirilmiş, imalâtlarla ilgili olarak yapılan tüm olumsuz teknik nitelendirmelere karşın da 2.296,51 Amerikan Doları tutarında kusurlu işler bedeli hesaplanmıştır....

Bu durumda çatı ve yalıtım için eser sözleşmesi ilişkisi kurulduğu sabit olup, sözleşmelerde bedel bulunmadığından, mahkemece gerekirse mahallinde keşif de yapılmak suretiyle konusunda uzman teknik bilirkişiden sözleşmeler kapsamında gerçekleştirilen imalâtların sözleşme hükümlerine göre teker teker eksik ve kusurlar da gözönünde tutularak gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği, sözleşme dışı olduğu ileri sürülen salon tadilatının sözleşme dışı iş olup iş sahibinin yararına olup olmadığı ile, sözleşme dışı imalât mevcut olup iş sahibinin yararına ise bunun yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçlerine göre bedeli, sözleşmeler kapsamındaki imalâtların da eksik ve kusurlar da dikkate alınarak yapıldığı yıl mahalli piyasa rayiçlerine göre bedeli hesaplattırılıp bu şekilde bulunacak davacı yüklenicinin hak ettiği toplam imalat bedelinden kanıtlanan ödemeler düşüldükten sonra sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken, belirtilen hususlar üzerinde durulmaksızın eksik inceleme ve yanlış değerlendirme...

. - Yapı Sitesi iş Yeri Satış Sözleşmesi ile davacının alıcı sıfatı ile bir işyeri satın aldığını, söz konusu sözleşme gereği davalı şirketin kararlaştırılan zamanda yapıyı devretmediği gibi sözleşmeye aykırı eksik işler yaptığını, dava konusu taşınmazın 2010 yılı Mart ayında teslim edilmesi gerekirken 2011 yılı Mart ayında eksikliklerle birlikte teslim edildiğini, eksik işler ve projeye aykırı işlerin tespiti için değişik iş dosyasıyla yapılan tespite göre fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak, proje broşür ve sözleşmeye aykırı şekilde eksik yapılan imalatların telafisi için 20.000,00 TL, site ortak alanındaki eksik imalatlar ile vaziyet planındaki değişiklikler nedeniyle uğranılan zarar bedeli 19,000,00 TL, geç teslimden dolayı 6,000,00 TL gecikme cezası olmak üzere toplam 45,000,00 TL'nin 18/03/2011 tarihinden itibaren ticari faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesini talep ve dava etmiştir....

Götürü bedelli işlerde işin eksik veya ayıplı görülmesi durumunda yüklenicinin hak ettiği iş bedelinin saptanması ya da iş sahibinin fazla ödemesinin olup olmadığının belirlenmesi için, gerçekleştirilen imalâtın eksik ve kusurlar da dikkate alınarak tüm işe oranının yüzde kaç olduğunun tespiti, bulunacak bu oranın götürü iş bedeline uygulanması ve bulunacak miktardan kanıtlanan ödemelerin düşülmesi gerekir....