Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık; haricen düzenlenen taşınmaz satış sözleşmesine göre ödenen bedelin iadesi ve verilen senedin iptali istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 1. Tapuda kayıtlı taşınmazların satışının, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 706, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 237, Tapu Kanunu’nun 26 ve Noterlik Kanunu’nun 60 ve 89 uncu maddeleri gereğince resmi şekilde yapılması zorunlu olup, haricen yapılan satış sözleşmeleri hukuken geçersizdir. 2. Bu nedenle, taraflar verdiklerini sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre geri isteyebilirler. Geçerli bir sebebe dayanmaksızın, bir kişinin mal varlığından diğerinin mal varlığına kayan değerin eksiksiz iadesi, denkleştirici adalet düşüncesine dayanır....
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; harici satış sözleşmesinin muhtar tarafından onaylandığını, iddiasını tanıkla ispat edebileceğini, asıl davada davalıların murisi olan Meryem’in payını ...’den satın aldığını, birleşen dava yönünden terditli talebinin reddedilmesi nedeniyle dava reddedilecekse bile tazminat bedeli üzerinden davalı lehine vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini belirterek bölge adliye mahkemesi kararını temyiz etmiştir. 6. YARGITAY KARARI 6.1. Asıl dava; harici satışa dayalı tapu iptali ve tescil, birleştirilen dava; harici satışa dayalı tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde Borçlar Kanunu 49. ve devamı maddeleri gereğince zararın tahsili, bu talebin de kabul edilmemesi halinde sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde sözleşme ile ödenen bedelin denkleştirici adalet ilkesine göre davalıdan tahsili, olmadığı takdirde menfi zararın tazmini talebine ilişkindir. 6.2....
Somut olayda, mahkemece, denkleştirici adalet ilkesine göre, satış bedeli olarak verilen bedelin alım gücünün ilk ödeme günündeki alım gücüne ulaştırılması gerekirken, davacının ancak satış bedeli olarak verdiği bedelin tahsiline karar verilmiş olması doğru görülmemiştir. Hal böyle olunca mahkemece, denkleştirici adalet ilkesi gereğince taşınmaz satış bedeli olarak ödenen paranın çeşitli ekonomik etkenler nedeni ile azalan alım gücünün enflasyon, tüketici eşya fiyat endeksi, altın ve döviz kurlarındaki artışlar, memur maaş ve işçi ücretlerindeki artışlar vs. ortalamaları alınmak suretiyle ifanın imkansız hale geldiği (dava tarihi) tarihte ulaşacağı alım gücü konusunda uzman bilirkişiden Yargıtay denetimine elverişli rapor aldırılarak bulunmalı ve hasıl olacak sonuca göre karar verilmelidir. ./.. -3- ... Ancak somut olayda, davacı taraf dava dilekçesinde taşınmazların halen zilyetliklerinde bulunduğunu beyan etmiştir....
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı tarafından ödenen meblağın denkleştirici adalet ilkesi gereğince iadesini istemelerine ve mahkemece bu konuda bilirkişi raporu alınmasına rağmen 2013 yılındaki bedel üzerinden davanın kabul edilmesinin doğru olmadığını beyanla istinaf talebinde bulunmuştur....
Öyle olunca mahkemece, dava konusu taşınmazın davalı yüklenici ile arsa sahipleri arasındaki kat karşılığı inşaat sözleşmesinin feshinin kesinleştiği 08.04.2008 tarihindeki rayiç bedeli belirlenip bu bedele hükmedilmelidir. Aksi düşüncelerle yazılı şekilde rayiç değer yerine ödenen bedelin denkleştirici adalet ilkesine göre yapılan hesaplamaya dayalı olarak karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir…" gerekçesiyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasında düzenlenen devre mülk sözleşmesinin iptali, ödenen bedelin ve senetlerin iadesi istemine ilişkin olarak açılan davada ... 1.Tüketici ve ... 2....
Dava, taraflar arasında yapılan tapusuz taşınmazın harici satış sözleşmesinin ifa edilmemesi nedeniyle ödenen satış bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Davalı, tapusuz taşınmazın harici senetle davacıya satıldığını ve zilyetliğinin davacıya verildiğini savunmuş, davacı ise zilyetliğin verilmesine rağmen tapusunun kendisine verilmediğini beyan ederek satış bedelinin denkleştirici adalet ilkesi gereğince ulaştığı bedelin iadesi istemiyle dava açmıştır. Taraflar arasında düzenlenen tapusuz taşınmazın satış sözleşmesi incelendiğinde; dava konusu satış sözleşmesinin konusu olan taşınmazın tapusuz taşınmaz olduğu ve zilyetliğinin satışla davacıya verildiği anlaşılmaktadır. Tapusuz taşınmazların harici satışı menkul satışı hükmünde olması itibariyle resmi şekil şartına tabii olmadan taşınmazın zilyetliğinin devri halinde harici satış sözleşmeleri geçerlidir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasında düzenlenen devre mülk sözleşmesinin iptali ile ödenen bedelin iadesi istemine ilişkin olarak açılan davada ... Tüketici ve ... 3. Asliye Hukuk Mahkemelerince (Tüketici Mahkemesi sıfatıyla ) ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: Dava, taraflar arasında düzenlenen devre mülk sözleşmesinin iptali ile ödenen bedelin iadesi istemine ilişkindir. ......
Dava harici satışa dayalı tapu iptali ve tescil olmadığı takdirde alacak istemine ilişkindir. 1.Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına ve uyulan bozma ilâmında açıklandığı üzere işlem yapılıp sonucu dairesinde hüküm tesis edildiğine göre davalı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir. 2. Davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarına gelince; Davacı, taşınmazın satışına konu 23.02.1974 tarihli senette davalıya ödenen 20.000. liranın güncelleştirilmiş değerini talep etmiştir. Sözleşmede yazılı olan bedelin ödeme tarihinden itibaren ekonomik etkenler nedeniyle azalan alım gücünün enflasyon, tüketici eşya fiyat endeksi, döviz kurları, altın, memur maaşı ve işçi ücretlerindeki artışlar ve benzeri unsurların ortalamaları alınmak suretiyle denkleştirici adalet ilkesine göre dava tarihine kadar ulaşacağı alım gücünün saptanması gerekir....
Asliye Hukuk Mahkemesi(Tüketici Mahkemesi Sıfatıyla) Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen kararın temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Dava, arsa sahibi ve yüklenici arasında düzenlenen kat karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca yükleniciye bırakılması kararlaştırılan bağımsız bölümün temlik alınması nedeniyle kişisel hakka dayanan tapu iptâli ve tescil, mümkün olmadığı takdirde taşınmaz için ödenen bedelin iadesi ve sözleşmeden kaynaklanan gecikme cezasının tahsili istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın kısmen kabulü ile ödenen bedelin tahsiline karar verilmiştir. Anılan kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 5....
