Bir derneğin feshedilebilmesi için o derneğin suç sayılan eylemlerin kaynağı haline geldiği, süregelen ve birden çok eylemin varlığının tespiti halinde mümkün olup ancak o takdirde dernek kurucularının asıl amaçlarının dernek faaliyeti yürütmek olmayıp dernek adı altında suç işlemeye veya ahlaka aykırı çalışmalar yapmaya yasal zemin hazırlamak olduğundan söz edilebilir. Dernekte ilk kez yapılan aramada ele geçirilen suç unsurunun varlığı veya dernek başkan ve üyelerinin bireysel nitelikte suç işlemeleri, derneğin feshi için yeterli neden kabul edilemez. Öte yandan bir tüzel kişi olan dernekler, ancak organları olan gerçek kişilerin bu sıfatla yaptıkları işlem ve fiillerden sorumludurlar. Somut olayda ise; davalı dernek lokalinde yapılan denetimde kumar oynatıldığının tespit edildiği anlaşılmaktadır. Dosyadaki bilgi ve belgeler ile suça konu tek eylem davalı derneğin bu suçun "kaynağı" haline geldiğini göstermeye yeterli nitelikte kabul edilemez....
Bir derneğin feshedilebilmesi için o derneğin suç sayılan eylemlerin kaynağı haline geldiği, süregelen ve birden çok eylemin varlığının tespiti halinde mümkün olup ancak o takdirde dernek kurucularının asıl amaçlarının dernek faaliyeti yürütmek olmayıp dernek adı altında suç işlemeye veya ahlaka aykırı çalışmalar yapmaya yasal zemin hazırlamak olduğundan söz edilebilir. Dernekte ilk kez yapılan aramada ele geçirilen suç unsurunun varlığı veya dernek başkan ve üyelerinin bireysel nitelikte suç işlemeleri, derneğin feshi için yeterli neden kabul edilemez. Öte yandan bir tüzel kişi olan dernekler, ancak organları olan gerçek kişilerin bu sıfatla yaptıkları işlem ve fiillerden sorumludurlar. Somut olayda ise; davalı dernek lokalinde yapılan denetimde kumar oynatıldığının tespit edildiği anlaşılmaktadır. Dosyadaki bilgi ve belgeler ile suça konu tek eylem davalı derneğin bu suçun "kaynağı" haline geldiğini göstermeye yeterli nitelikte kabul edilemez....
Türk Medeni Kanunu'nun 56. maddesi hükmüne göre dernek bir özel hukuk tüzel kişisi olup Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 33. maddesinin yollaması ile Türk Medeni Kanununun 50. maddesi hükmüne göre tüzel kişinin iradesi organları aracılığı ile açıklanır ve organlar hukuki işlemleri ve diğer tüm eylemleri ile tüzel kişiyi borç altına sokarlar, organlar ancak kusurlarından dolayı ayrıca kişisel olarak sorumludurlar. Somut olayda; dava kurum tarafından davalı derneğin Dernekler Kanunu'nun 12.maddesi uyarınca bildirimden itibaren ilk genel kurul toplantısını yapmadığı ileri sürülerek derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiş, derneğin yönetim kurulu üyeleri davalı gösterilerek dava açılmış, Mahkemece davalı olarak gösterilen dernek yöneticilerine tebligat yapılmış, dava dilekçesi derneğe tebliğ edilmeden davanın kabulüne karar verilmiştir. Derneğin feshi davasında husumetin doğrudan dernek tüzel kişiliğine yöneltilmesi gerekir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dernekler hukukuna ilişkin olarak açılan davada Kocaali Sulh ve Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü: K A R A R Dava, derneğin mahkeme kararıyla kendiliğinden sona erdiğinin tespiti ve tasfiyesi isteğine ilişkindir. Kocaali Sulh Hukuk Mahkemesi, HMK'nın 4. maddesinde sulh hukuk mahkemesinin görevlerinin sınırlı olarak sayıldığı ve bunlar arasında derneğin feshi davalarının bulunmadığı gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur....
Davalı dernek temsilcileri 23/06/2020 tarihli duruşmada, derneğin cami ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulduğunu, faaliyetlerine devam ettiğini, genel kurul toplantısı yaptıklarını, derneğin başkanının Necmi KARAGÜZEL olduğunu beyan etmişlerdir. İLK DERECE MAHKEMESİNDE İLERİ SÜRÜLEN DELİLLER: İl Dernekler Müdürlüğü kayıt ve belgeleri, Dernek Kuruluş Bildirimi, Dernek Tüzüğü....
nın... plaka sayılı aracın içerisinde yakalandığı, araç içerisinde yapılan arama neticesinde İç Anadolu Eğitim Kültür ve Dayanışma Derneği adına düzenlenmiş alındı belgeleri, boş zarflar, Türk Bayrakları ile sanığın üzerinde 1.050 TL paranın ele geçirildiği iddia olunan olayda; suç tarihi itibariyle dernek başkanı olan ... tarafından 07/05/2007-07/05/2009 arasında ve suç tarihini kapsar şekilde; sanık ...'nın dernek adına gelir toplama yetkisi bulunduğunun belirtildiği yetki belgesinin çıkartıldığı, yine ...'ün tanık olarak alınan beyanında; sanıklar ... ve ...'nın dernek üyesi olduklarını ve dernek faaliyetlerinin yürütülmesi kapsamında; dernek kaşesini kullanmaları için icazat verdiğini beyan ettiği anlaşılmakla; sanıkların sanık ... adına söz konusu derneğe gelir toplama yetkisini veren dernek başkanı kısmına derneğin yönetim kurulu yedek üyesi olan... 'in ad ve soyadını yazdıkları ve sanık ...'nın fotoğrafı ile ...'in adının olduğu kısımlara derneğin kaşesini bastıkları ve ...'...
Somut olayda, davalının, dernek üyelik aidatlarını ödememesi sebebi ile aleyhine yapılan icra takibine vaki itirazın iptali için ... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde dava açıldığı, davalı derneğin tüzüğünde merkezinin ... (... Adliyesi yargı çevresinde) olarak belirtildiği anlaşılmaktadır. Derneklerle ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davaların dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup kamu düzenine ilişkin olduğundan mahkemece re'sen gözönüne alınması gerekir. Bu durumda mahkemece kesin yetki kuralı gereği derneğin merkezinin bulunduğu ... Asliye Hukuk Mahkemesinin yetkili olduğu gözetilerek dava dilekçesinin yetkisizlik nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken işin esasına girilerek davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir....
Somut olayda, davalının, dernek üyelik aidatlarını ödememesi sebebi ile aleyhine yapılan icra takibine vaki itirazın iptali için.... 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde dava açıldığı, davalı derneğin tüzüğünde merkezinin ... (... Adliyesi yargı çevresinde) olarak belirtildiği anlaşılmaktadır. Derneklerle ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davaların dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup kamu düzenine ilişkin olduğundan; re'sen dikkate alınması gerekir. Bu durumda mahkemece, kesin yetki kuralı gereği derneğin merkezinin bulunduğu ... Sulh Hukuk Mahkemesi'nin yetkili olduğu gözetilerek dava dilekçesinin yetkisizlik nedeniyle reddine karar verilmesi yerine işin esasına girilerek davanın kabulü doğru görülmemiştir....
Somut olayda, davalının, dernek üyelik aidatlarını ödememesi sebebi ile aleyhine yapılan ,,,, takibine vaki itirazın iptali için ... 1. Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açıldığı, davalı derneğin tüzüğünde merkezinin ... (... Adliyesi yargı çevresinde) olarak belirtildiği anlaşılmaktadır. Derneklerle ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davaların dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup kamu düzenine ilişkin olduğundan mahkemece re'sen gözönüne alınması gerekir. Bu durumda mahkemece kesin yetki kuralı gereği derneğin merkezinin bulunduğu ... Asliye Hukuk Mahkemesinin yetkili olduğu gözetilerek dava dilekçesinin yetkisizlik nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken işin esasına girilerek davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir....
Maddesinde de, tüzel kişinin yerleşim yerinin, kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerinin yönetildiği yer olduğu, 5253 sayılı Dernekler Kanununun 2. maddesinde ise; bu Kanunun uygulanmasında, derneğin yerleşim yerinin, derneğin yönetim faaliyetlerinin yürütüldüğü yeri, dernek merkezinin ise derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il veya ilçeyi ifade ettiği hükme bağlanmıştır. Somut olayda, davalının, dernek üyelik aidatlarını ödememesi sebebi ile aleyhine yapılan icra takibine vaki itirazın iptali için İstanbul Anadolu 24. Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açıldığı, davalı derneğin tüzüğünde merkezinin İstanbul (İstanbul Adliyesi yargı çevresinde) olarak belirtildiği anlaşılmaktadır. Derneklerle ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davaların dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup kamu düzenine ilişkin olduğundan mahkemece yargılamanın her aşamasında re'sen gözönüne alınması gerekir....
