Bir derneğin feshedilebilmesi için o derneğin suç sayılan eylemlerin kaynağı haline geldiğinin süregelen ve birden çok eylemin varlığının tespiti halinde mümkün olup ancak o takdirde dernek kurucularının asıl amaçlarının dernek faaliyeti yürütmek olmayıp dernek adı altında suç işlemeye veya ahlaka aykırı çalışmalar yapmaya yasal zemin hazırlamak olduğundan söz edilebilir. Dernekte ilk kez yapılan aramada ele geçirilen suç unsurunun varlığı veya dernek başkan ve üyelerinin bireysel nitelikte suç işlemeleri derneğin feshi için yeterli neden kabul edilemez. Öte yandan bir tüzel kişi olan dernekler, ancak organları olarak hareket eden gerçek kişilerin fiillerinden sorumludurlar. Somut olayda ise; 08.03.2015 tarihinde davalı dernekte yapılan aramada, kumar oynandığı gerekçesiyle tutanak düzenlendiği anlaşılmaktadır. Dosyadaki bilgi ve belgeler ile suça konu tek eylem davalı derneğin bu suçun "kaynağı" haline geldiğini göstermeye yeterli nitelikte kabul edilemez....
Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü: - K A R A R - Dava, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti ile tasfiyesi istemine ilişkindir. Sulh Hukuk Mahkemesi'nce, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine, tasfiye işlemleri ise asliye hukuk mahkemesinin görev alanına girdiğinden tasfiye ile ilgili talep yönünden mahkemenin görevsizliğine karar verilmiştir. Asliye Hukuk Mahkemesi ise, TMK'nin 87/3 maddesinde derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitinin Sulh Hakimliğince yapılacağının belirlendiği, derneğin tasfiyesi de çekişmesiz yargı işi olarak sulh hukuk mahkemesi görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur. 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun 15....
Yasal düzenlemelerden de anlaşıldığı üzere, derneğin yerleşim yerleri ile dernek merkezinin aynı olmadığı, yerleşim yerinin kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerin yönetildiği yer, dernek merkezinin ise derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il ve ilçeyi ifade ettiği açıktır. Dernekler ile ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davanın, dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup, kamu düzenine ilişkin olduğundan, mahkemelerce re'sen gözetilmesi gerekir. (Yargıtay 20.Hukuk Dairesi 2018/4202 Esas 2018/5667 Karar - Yargıtay 8.Hukuk Dairesi 2017/9083 Esas 2017/5845 Karar) Davalı derneğin dosyada mevcut tüzüğüne göre, derneğin merkezi Konak/İzmir'dir. İlk derece mahkemesince dernek merkezinin Konak/İZMİR olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir....
Yasal düzenlemelerden de anlaşıldığı üzere, derneğin yerleşim yerleri ile dernek merkezinin aynı olmadığı, yerleşim yerinin kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerin yönetildiği yer, dernek merkezinin ise derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il ve ilçeyi ifade ettiği açıktır. Dernekler ile ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davanın, dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup, kamu düzenine ilişkin olduğundan, mahkemelerce re'sen gözetilmesi gerekir. (Yargıtay 20.Hukuk Dairesi 2018/4202 Esas 2018/5667 Karar - Yargıtay 8.Hukuk Dairesi 2017/9083 Esas 2017/5845 Karar) Davalı derneğin dosyada mevcut tüzüğüne göre, derneğin merkezi Konak/İzmir'dir. İlk derece mahkemesince dernek merkezinin Konak/İZMİR olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, derneğin mallarının tasfiyesi istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Dava, dernek mallarının tasfiyesine ilişkindir....
Buna göre; dernek ile üyeler arasındaki davaların dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağı; 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 51. maddesinde de; tüzel kişinin yerleşim yerinin kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerinin yönetildiği yer olduğu; 5253 sayılı Dernekler Kanununun 2. maddesinde ise; bu Kanunun uygulanmasında, derneğin yerleşim yerinin, derneğin yönetim faaliyetlerinin yürütüldüğü yeri, dernek merkezinin ise derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il veya ilçeyi ifade ettiği, şubelerin tüzel kişiliğe sahip olmayan alt birim olduğu hükme bağlanmıştır. Derneklerle ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davaların dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup kamu düzenine ilişkin olduğundan mahkemece re'sen gözönüne alınması gerekir. Bu durumda davanın kesin yetki kuralı gereği derneğin merkezinin bulunduğu yer Mahkemesinde görülerek çözümlenmesi gerekmektedir. (Yargıtay 20....
Asliye Hukuk Mahkemesi TARİHİ : 27/03/2014 NUMARASI : 2013/632-2014/197 DAVACI : DAVALI : Dava dilekçesinde, derneğin feshine karar verilmesi talep edilmiştir. Mahkemece talebin kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Dava, 4721 sayılı TMK'nun 89.maddesi gereğince derneğin feshi istemine ilişkindir. Mahkemece, davalı derneğin amacı kanuna ve ahlaka aykırı hale geldiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir. Bir derneğin feshedilebilmesi; için o derneğin suç sayılan eylemlerin kaynağı haline geldiğinin, süregelen ve birden çok eylemin varlığının tespiti halinde mümkün olup ancak o takdirde dernek kurucularının asıl amaçlarının dernek faaliyeti yürütmek olmayıp dernek adı altında suç işlemeye veya ahlaka aykırı çalışmalar yapmaya yasal zemin hazırlamak olduğundan söz edilebilir....
Dernek Denetleme Komisyonu tarafından...adresinde faaliyet gösteren "... Derneği"nin yapılan genel denetimi sonucunda düzenlenen denetim raporunda, dernek yönetim kurulu başkanı ...'nın ikametgâh olarak kullandığı evini, dernek adresi olarak göstererek bu adrese ait kira, elektrik, su, doğalgaz, telefon ve internet hattı gibi mutat ve zorunlu giderlerin kasadan karşılanmasını sağlayıp, dernek gelirlerini kendi şahsi menfaatine kullandığının iddia edildiği olayda; dosya kapsamından derneğin yıllar itibarıyla giderlerinin gelirlerinden fazla olması nedeniyle sanığın bu açığı kapatmak için ikametgâhını dernek merkezi olarak göstermek zorunda kaldığı ve masrafların dernek adına yapıldığının anlaşılması karşısında, suç işleme kastı bulunmayan sanık hakkında verilen beraat hükmünde bir isabetsizlik görülmemiştir....
Maddesinde ve 66.maddesinde derneklere üyeliğin ne şekilde olacağı ve dernek üyeliğinden çıkmanın ne şekilde olacağının belirtildiğini, dernek üyeliğine giriş ve çıkış işlemlerine karar vermeye yetkili makamın mülki idare amirliklerinin olduğunun belirtilmediğini bu sebeple davacı ile dava dışı dernek arasındaki işlem için müvekkilinin hasım gösterilemeyeceğini, söz konusu Afrika Ülkeleri İşbirliği Derneğinin 667 sayılı KHK....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, derneğin tasfiyesi istenilmiştir. Mahkemece davada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I 1-Davalı derneğe ait yönetim kurulu karar defteri ile İl Dernekler Müdürlüğünde bulunan dernek dosyasının, 2-... 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2009/1358 esas sayılı dosyasının mahkemesinden, Getirtilmesinden sonra temyiz incelemesi yapılmak üzere gönderilmesi için dosyanın mahkemesine GERİ ÇEVRİLMESİNE, 03.02.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi....
